رِیْوَنْد؛ دهستانی از توابع بخش مرکزی شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران است. این ناحیه به خاطر بناهای تاریخی گنبدهای آجرین مهرآباد و همچنین پیوند با ریوند باستانی نیشابور، از سرشناسی و شهرت برخوردار است.
شهرستان نیشابور
رئونت نیشابور
ربع نیشابور
ربع ریوند نیشابور
مختصات: ۳۶°۱۰′۲۱″شمالی ۵۸°۴۵′۵۱″شرقی / ۳۶٫۱۷۲۵۰۷°شمالی ۵۸٫۷۶۴۲۸۹°شرقی / 36.172507; 58.764289
دهستان رِیْوَنْد؛ در محدوده عرض ′۴°۳۶ تا ′۱۴°۳۶ شمالی و طول ′۳۵°۵۸ تا ′۴۸°۵۸ شرقی، واقع شده است. این دهستان، با مساحت ۲۳۸/۸ کیلومتر مربع، به مرکزیت شادمهرک، از توابع بخش مرکزی شهرستان نیشابور است. ریوند در جبهه جنوب و جنوب غربی شهر نیشابور، گسترده شده است. خط راه آهن، در محدوده شمالی؛ جاده نیشابور - تهران، در محدود غربی؛ و رودخانه فصلی کال شور در محدوده جنوبی، سه عارضه شاخصی هستند که این دهستان را در میان گرفته اند. واحدهای جغرافیایی-سیاسی همجوار دهستان ریوند عبارتند از: دهستان مازول، در جبهه شمالی؛ دهستان درب قاضی در جبهه شرقی؛ دهستان عشق آباد (بخش میان جلگه) در جبهه جنوبی؛ و دهستان تحت جلگه (بخش مرکزی شهرستان فیروزه).
واژه رِیْوَنْد، به معنی دارنده جلال و شکوه و فروغ، دگرگونی یافته واژه رَئِوَنت از زبان اوستایی به پهلوی است. در کتاب اوستا و متون پهلوی؛ رئونت یا ریوند، نام کوهی است در نیشابور که به سبب آتشکده بزرگ آذربرزین مهر که در آن بوده، شهرت یافته است. ریوند به عنوان یک نام جغرافیایی در سرتاسر دوران های تاریخ نیشابور حضور داشته و در منابع مختلف تاریخی و جغرافیایی؛ این نام بر کوه، ربع، شهر و بلوکی در جغرافیای تاریخی این منطقه، بازیابی می گردد. در نگاهی کلی به منابع جغرافیایی و تاریخی قدیم؛ ریوند، منطقه ای است که از شهر نیشابور آغاز شده و در جهات مختلف، تا مرزهای ولایت های طوس و بیهق و بُشت، گسترده شده و مرکز آن، شهر یا قریه ای به همین نام (ریوند) بوده است. ریوند دوره اسلامی، خاستگاه عالمان و مشایخ حدیث، همچون: سهل بن احمد ریوندی (ابوسعید مزکّی) و محمد بن احمد ریوندی (ابوبکر شافعی نیشابوری)، ابراهیم بن احمد بن محمد بن عبدالله ریوندی است. دهستان ریوند (در تقسیمات جغرافیایی معاصر)، بخشی از ریوند تاریخی است که از یک سوی؛ پیوسته به شهر نیشابور است و از سوهای دیگر؛ ولایت های طوس و بیهق و بشت آن را در میان گرفته اند. در گویش نیشابوری، ریوند با «ر» مکسور و به صورت (Reyvand = رِیْوَنْد) بیان می شود.
شهرستان نیشابور
رئونت نیشابور
ربع نیشابور
ربع ریوند نیشابور
مختصات: ۳۶°۱۰′۲۱″شمالی ۵۸°۴۵′۵۱″شرقی / ۳۶٫۱۷۲۵۰۷°شمالی ۵۸٫۷۶۴۲۸۹°شرقی / 36.172507; 58.764289
دهستان رِیْوَنْد؛ در محدوده عرض ′۴°۳۶ تا ′۱۴°۳۶ شمالی و طول ′۳۵°۵۸ تا ′۴۸°۵۸ شرقی، واقع شده است. این دهستان، با مساحت ۲۳۸/۸ کیلومتر مربع، به مرکزیت شادمهرک، از توابع بخش مرکزی شهرستان نیشابور است. ریوند در جبهه جنوب و جنوب غربی شهر نیشابور، گسترده شده است. خط راه آهن، در محدوده شمالی؛ جاده نیشابور - تهران، در محدود غربی؛ و رودخانه فصلی کال شور در محدوده جنوبی، سه عارضه شاخصی هستند که این دهستان را در میان گرفته اند. واحدهای جغرافیایی-سیاسی همجوار دهستان ریوند عبارتند از: دهستان مازول، در جبهه شمالی؛ دهستان درب قاضی در جبهه شرقی؛ دهستان عشق آباد (بخش میان جلگه) در جبهه جنوبی؛ و دهستان تحت جلگه (بخش مرکزی شهرستان فیروزه).
واژه رِیْوَنْد، به معنی دارنده جلال و شکوه و فروغ، دگرگونی یافته واژه رَئِوَنت از زبان اوستایی به پهلوی است. در کتاب اوستا و متون پهلوی؛ رئونت یا ریوند، نام کوهی است در نیشابور که به سبب آتشکده بزرگ آذربرزین مهر که در آن بوده، شهرت یافته است. ریوند به عنوان یک نام جغرافیایی در سرتاسر دوران های تاریخ نیشابور حضور داشته و در منابع مختلف تاریخی و جغرافیایی؛ این نام بر کوه، ربع، شهر و بلوکی در جغرافیای تاریخی این منطقه، بازیابی می گردد. در نگاهی کلی به منابع جغرافیایی و تاریخی قدیم؛ ریوند، منطقه ای است که از شهر نیشابور آغاز شده و در جهات مختلف، تا مرزهای ولایت های طوس و بیهق و بُشت، گسترده شده و مرکز آن، شهر یا قریه ای به همین نام (ریوند) بوده است. ریوند دوره اسلامی، خاستگاه عالمان و مشایخ حدیث، همچون: سهل بن احمد ریوندی (ابوسعید مزکّی) و محمد بن احمد ریوندی (ابوبکر شافعی نیشابوری)، ابراهیم بن احمد بن محمد بن عبدالله ریوندی است. دهستان ریوند (در تقسیمات جغرافیایی معاصر)، بخشی از ریوند تاریخی است که از یک سوی؛ پیوسته به شهر نیشابور است و از سوهای دیگر؛ ولایت های طوس و بیهق و بشت آن را در میان گرفته اند. در گویش نیشابوری، ریوند با «ر» مکسور و به صورت (Reyvand = رِیْوَنْد) بیان می شود.
wiki: دهستان ریوند