مترادف کمال : استغنا، بلوغ، پختگی، رسایی، رشد، بینش، حکمت، فضل، فضیلت، معرفت، آداب دانی، اعلی درجه، تام، تمام، تمامیت
برابر پارسی : فرهیختگی، والایی، فرازمندی، کهتری
کمال
مترادف کمال : استغنا، بلوغ، پختگی، رسایی، رشد، بینش، حکمت، فضل، فضیلت، معرفت، آداب دانی، اعلی درجه، تام، تمام، تمامیت
برابر پارسی : فرهیختگی، والایی، فرازمندی، کهتری
فارسی به انگلیسی
perfection, good breeding
attainment, being, consummation, culmination, entirety, excellence, finish, flawlessness, integrity, perfection, plenitude, thoroughness
فارسی به عربی
انجاز , غزارة , فترة , کمال , نضج
عربی به فارسی
کمال
فرهنگ اسم ها
(تلفظ: kamāl) (عربی) آخرین حد چیزی ، نهایت ، بسیاری ؛ سر آمد بودن در داشتن صفت‌های خوب ، بی‌عیب و نقص بودن ، کامل بودن ؛ خردمندی و دانایی ، فرزانگی ، درایت ؛ کاملترین و بهترین صورت و حالت هر چیز ؛ (در تصوف) رسیدنِ سالک به مقام محو ؛ (در فلسفه) صورت و حد طبیعی هر چیز.
اسم: کمال (پسر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: kamāl) (فارسی: کمال) (انگلیسی: kamal)
معنی: آخرین حد چیزی، نهایت، بی عیب و نقص بودن، خردمندی و دانایی، ( عربی )، بسیاری، سرآمد بودن در داشتن صفت های خوب، کامل بودن، فرزانگی، درایت، کاملترین و بهترین صورت و حالت هر چیز، ( در تصوف ) رسیدنِ سالک به مقام محو، ( در فلسفه ) صورت و حد طبیعی هر چیز، ( اَعلام ) ) کمال اصفهانی: ( = کمال الدین اسماعیل )، ) کمال خجندی ( =کمال الدین خجندی )، خ کمال الدین، خردمندی، دانایی
معنی: آخرین حد چیزی، نهایت، بی عیب و نقص بودن، خردمندی و دانایی، ( عربی )، بسیاری، سرآمد بودن در داشتن صفت های خوب، کامل بودن، فرزانگی، درایت، کاملترین و بهترین صورت و حالت هر چیز، ( در تصوف ) رسیدنِ سالک به مقام محو، ( در فلسفه ) صورت و حد طبیعی هر چیز، ( اَعلام ) ) کمال اصفهانی: ( = کمال الدین اسماعیل )، ) کمال خجندی ( =کمال الدین خجندی )، خ کمال الدین، خردمندی، دانایی
مترادف و متضاد
زبده، کمال، اغاز، بهار جوانی، بهترین قسمت
فراوانی، کمال، انباشتگی، درشتی، فراخی، دامنه، نوسان، میدان نوسان، بزرگی، میدان، استعداد، فاصلهء زیاد، فضا داری
انجام، اجرا، اتمام، کمال، هنر
کمال
کمال، درستی، تمامیت، امانت، راستی، بی عیبی
کمال، بلوغ، سر رسید
کمال، تمامیت
کمال، اغوا، تحریف، سفسطه، دلفریبی
کمال، دقت، صحت، درستی
حد، کمال، نقطه، عصر، دوره، گردش، نوبت، ایست، فرجه، پایان، منتها درجه، روزگار، زمان، مرحله، مدت، وقت، طمی، موقع، مدتی، گاه، نتیجه غایی، قاعده زنان، جمله کامل، نقطه پایان جمله، دوران مربوط به دوره بخصوصی
کمال، متمم، تکمیل، متممی، اصل متممیت
فراوانی، وفور، کمال، سرشاری
فراوانی، وفور، کمال
استغنا، بلوغ، پختگی، رسایی، رشد
بینش، حکمت، فضل، فضیلت، معرفت
آدابدانی
اعلیدرجه، تام، تمام، تمامیت
۱. استغنا، بلوغ، پختگی، رسایی، رشد
۲. بینش، حکمت، فضل، فضیلت، معرفت
۳. آدابدانی
۴. اعلیدرجه، تام، تمام، تمامیت
فرهنگ فارسی
تمام شدن، کامل شدن، تمام، آراستگی صفات
۱ - ( مصدر ) تمام شدن . ۲ - ( اسم ) تمام تمامیت : ( محمود به ایلگ خان .. پیغام داد ... از کمال خرد و کار دانی ... شما عجب داشته میاید ... ) . ۳ - آراستگی صفات ۴ - معرفت . ۵ - ترقی . ۶ - آنچه تمامیت شئ بانست آنچه کمال نوع بدان بستگی دارد در ذات یا درصفات آنچه شیئیت شئ بدان است . توضیح کمال بر دو معنی اطلاق میشود : یکی آنچه حاصل بالفعل است اعم از آنکه مسبوق بقوت باشد و دیگر آنچه موجب تکمیل نوعیت شئ است . کمال از امور اضافی است زیرا موجودات در هر مرتبتی واجد فعلیتی میباشند که نسبت بمرتبتی نازلتر که فاقد آن فعلیت است کامل تراند و نسبت بمرتبت بالارتر بسبب آنچه که فاقد ند ناقصترند . کمال هر موجودی بفعلیت آنست و نحو. وجود هر موجودی در همان موجود کمال آنست و آن کمال اولست که شئ بدان شئ شود و صورت و حد طبیعی هر شئ کمال آن شئ است . کمال بر دو گونه است : کمال اول آنست که شئ در حد ذات کامل میشود مثلا ناطق کمال اول است برای انسان زیرا اگر ناطق نباشد انسان محقق نمیشود . کمال ثانی آنست که شئ بدان در صفاتش کامل میشود مثل اینکه انسان مهندس است یا کاتب است چه انسان در حد ذاتش محتاج بانها نیست و ممکن است ذات انسان باشد و مهندس و کاتب نباشد . پس این صفت مهندس و کاتب کمال ثانی هستند برای انسان . ۷ - کامل شدن سالک است در ذات و صفات باین معنی که صوفی معتقد است که اساس عالم بر ترقی و کمال موجود ات گذاشته شده است و آنچه در زمین و آسمانها ست بطرف مقصد و غایتی معلوم که حد کمال اوست رهسپار است . انسان هم که دارای گوهری توانا و جانی والاست از این قاعد. کلی مستثنی نیست منتهی در میان صوفیان اختلافست که آیا انسان با مجاهده و کوشش می تواند بکمال مقصود رسد یا نمی تواند ... عطار و پیروان او طرفدار قول اول اند یعنی انسان را واجد آن مقام میدانند که میتواند بکمال مقصود برسد بعنی بمرحله ای که صفات الهی ملک. او شود و در دریای بی پایان حقیقت چون قطره ای غرق گردد بطوریکه قطره و دریا یکی شود . دستهای از صوفیان معتقدند چون انسان همیشه مکلف است و دراین تکلیف مقامات و حالات را دوامی نیست تا زنده است نمیتواند بکمال واقعی که نهایت مقصود است برسد . بعضی دیگر گویند صوفی چون بمرحل. جمع الجمع رسد و صفات الهی ملک. او شود تکالیف از او بر میخیزد و میتواند دست در دامن شاهد مقصود آرد جمع : کمالات . یا بر کمال . بکمال کامل تام : ( الله بر آن قادر بر کمالست ) . یا به کمال . یا به کمال رسیدن . کمال شدن . یا کمال مطلوب . غایت آرزو بزرگ امید ایده آل . یا نصاب کمال . حداکثر حد کامل : ( چون اعتنا و اهتمام صاحب قران سپهر احتشام بدریافتن فضیلت جهاد و بر انداختن اهل ضلال و فساد نصاب کمال داشت ... ) .
۱ - ( مصدر ) تمام شدن . ۲ - ( اسم ) تمام تمامیت : ( محمود به ایلگ خان .. پیغام داد ... از کمال خرد و کار دانی ... شما عجب داشته میاید ... ) . ۳ - آراستگی صفات ۴ - معرفت . ۵ - ترقی . ۶ - آنچه تمامیت شئ بانست آنچه کمال نوع بدان بستگی دارد در ذات یا درصفات آنچه شیئیت شئ بدان است . توضیح کمال بر دو معنی اطلاق میشود : یکی آنچه حاصل بالفعل است اعم از آنکه مسبوق بقوت باشد و دیگر آنچه موجب تکمیل نوعیت شئ است . کمال از امور اضافی است زیرا موجودات در هر مرتبتی واجد فعلیتی میباشند که نسبت بمرتبتی نازلتر که فاقد آن فعلیت است کامل تراند و نسبت بمرتبت بالارتر بسبب آنچه که فاقد ند ناقصترند . کمال هر موجودی بفعلیت آنست و نحو. وجود هر موجودی در همان موجود کمال آنست و آن کمال اولست که شئ بدان شئ شود و صورت و حد طبیعی هر شئ کمال آن شئ است . کمال بر دو گونه است : کمال اول آنست که شئ در حد ذات کامل میشود مثلا ناطق کمال اول است برای انسان زیرا اگر ناطق نباشد انسان محقق نمیشود . کمال ثانی آنست که شئ بدان در صفاتش کامل میشود مثل اینکه انسان مهندس است یا کاتب است چه انسان در حد ذاتش محتاج بانها نیست و ممکن است ذات انسان باشد و مهندس و کاتب نباشد . پس این صفت مهندس و کاتب کمال ثانی هستند برای انسان . ۷ - کامل شدن سالک است در ذات و صفات باین معنی که صوفی معتقد است که اساس عالم بر ترقی و کمال موجود ات گذاشته شده است و آنچه در زمین و آسمانها ست بطرف مقصد و غایتی معلوم که حد کمال اوست رهسپار است . انسان هم که دارای گوهری توانا و جانی والاست از این قاعد. کلی مستثنی نیست منتهی در میان صوفیان اختلافست که آیا انسان با مجاهده و کوشش می تواند بکمال مقصود رسد یا نمی تواند ... عطار و پیروان او طرفدار قول اول اند یعنی انسان را واجد آن مقام میدانند که میتواند بکمال مقصود برسد بعنی بمرحله ای که صفات الهی ملک. او شود و در دریای بی پایان حقیقت چون قطره ای غرق گردد بطوریکه قطره و دریا یکی شود . دستهای از صوفیان معتقدند چون انسان همیشه مکلف است و دراین تکلیف مقامات و حالات را دوامی نیست تا زنده است نمیتواند بکمال واقعی که نهایت مقصود است برسد . بعضی دیگر گویند صوفی چون بمرحل. جمع الجمع رسد و صفات الهی ملک. او شود تکالیف از او بر میخیزد و میتواند دست در دامن شاهد مقصود آرد جمع : کمالات . یا بر کمال . بکمال کامل تام : ( الله بر آن قادر بر کمالست ) . یا به کمال . یا به کمال رسیدن . کمال شدن . یا کمال مطلوب . غایت آرزو بزرگ امید ایده آل . یا نصاب کمال . حداکثر حد کامل : ( چون اعتنا و اهتمام صاحب قران سپهر احتشام بدریافتن فضیلت جهاد و بر انداختن اهل ضلال و فساد نصاب کمال داشت ... ) .
فرهنگ معین
(کَ ) [ ع . ] (مص ل . ) کامل شدن ، تمام شدن .
لغت نامه دهخدا
کمال . [ ک َ ] (ع اِمص ) تمام . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). اسم مصدر است ؛لک کماله ، ای کله . (از اقرب الموارد). تمام . تمامیت . (فرهنگ فارسی معین ). تمامیت . مقابل نقص و تمامی . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کامل بودن :
هم سخاوت را کمالی هم بزرگی را جمال
هم شجاعت را جلالی هم شریعت را شعار.
عالم فضل و یمین دولت و اصل هنر
حجت یزدان ، امین ملت و عین کمال .
زیبد ار من به مدیح تو ملک فخر کنم
خاطر اندرخور وصف تو رسانم به کمال .
این کمال ملک او جوید به سعد اختران
این دوام خیر او خواهد به خیر از کردگار.
و مرد بی عیب نباشد، الکمال ﷲ عزوجل . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 156).
کمال دور کناد ایزد از جمال جهان
کمی رسد به جمالی کجا گرفت کمال .
زو گشت بحاصل کمال عالم
من بنده ٔ آن عالم کمالم .
میانه کار همی باش و بس کمال مجوی
که مه تمام نشد جز ز بهرنقصان را.
شعرگویان را کمال معنی اندر لفظاوست
تا نگویی مدح از معنی کجا گیرد کمال .
عالمی بیدل که او را نیست نسیان در کلام
زنده ای بی چون که او را نیست نقصان در کمال .
برسانیدم این سخن بکمال
می بترسم که راه یافت زوال .
تو هم به نفس بزرگی و هم به اصل شریف
هَمَت کمال عصام است و هم جمال عصام .
از آنجا که کمال سخن شناسی و تمییزپادشاهانه بود آن را پسندیده داشت . (کلیله و دمنه ).با آنچه ملک عادل انوشیروان کسری بن قباد را سعادت ذات ... و کمال مقدرت ... حاصل است می بینم کارهای زمانه میل به ادبار دارد. (کلیله و دمنه چ مینوی ص 55). ودوست و دشمن به علو همت و کمال سیاست آن خسرو دین دار... اعتراف آوردند. (کلیله و دمنه ).
هر کمالی را بود حذف زوالی در عقب
هست ملکت را کمالی خالی از خوف و زوال .
محمود به ایلک خان ... پیغام داد... از کمال خرد و کاردانی ... شما عجب داشته می آید. (سلجوقنامه ٔ ظهیری ص 11، از فرهنگ فارسی معین ).
ای همه هستها به صنع تو هست
هستها باکمال ذات تو نیست .
به هر ناسازیی درساز و دل با ناخوشی خو کن
که آبت زیرکاه است و کمالت زیر نقصانی .
روز چون رخسار ترکان از کمال
خال نقصان از میان برخاسته .
به جمال عدل و کمال فضل ... بیاراست . (سند بادنامه ص 8). که غبار زوال بر جمال کمال او ننشیند. (سند بادنامه ص 2).
ترا خدا به کمال کرم بپرورده
تو از برای هوا نفس کرده ای پروار.
یافت اندرعهد او ایمان کمال
نیست برتر از کمال الاّ زوال .
از کمال حزم و سوءالظن خویش
نی ز نقص و بد دلی وضعف کیش .
از کمال طالع و اقبال و بخت
او ایازی بود و شه محمود وقت .
از کمال قدرت ابدان رجال
یافت اندر نور بی چون احتمال .
نگویم آب و گل است این وجود روحانی
بدین کمال نباشد جمال انسانی .
قدر فلک را کمال معرفتی نیست
در نظر قدر با کمال محمد.
کواکب گر همه اهل کمالند
چرا هر لحظه در نقص وبالند.
علو قدر تو فارغ ز جور دور فلک
کمال جاه تو ایمن زشرعین کمال .
کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی هنر افتد نظر به عیب کند.
کمال دلبری و حسن در نظر بازی است
به شیوه ٔ نظر از نادران دوران باش .
نیست جویای نظر چون مه نو ماه تمام
خودنمایی نکند هر که کمالی دارد .
- باکمال ؛ آنچه یا آنکه صاحب کمال است . آنچه یا آنکه تام و کامل است :
قدر فلک را کمال معرفتی نیست
در نظر قدر باکمال محمد.
- برکمال ؛ به کمال . کامل . تام . (فرهنگ فارسی معین ) : اﷲ بر آن قادر برکمال است . (کشف الاسرار ج 2ص 507).
دلت سخت است و پیمان اندکی سست
دگر در هر چه گویم برکمالی .
حسن ظن بزرگان در حقم برکمال است . (گلستان ).
- بروجه کمال ؛ بطور تکمیل . (ناظم الاطباء).
- به کمال ؛ برکمال . (فرهنگ فارسی معین ). کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
اگر کمال به جاه اندراست و جاه به مال
مرا ببین که ببینی کمال را به کمال .
کمال عقل تو آهسته داشت عقل ترا
که تا تحمل کردی مصیبتی به کمال .
نگار من همه حسن و ملاحت است و جمال
همه ملاحت و حسن و جمال او بکمال .
- به کمال بودن ؛ کامل بودن : در کثرت عدد به کمال بودند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
- به کمال رسیدن ؛ کامل شدن . (فرهنگ فارسی معین ). کمال یافتن :
دین پاکیزه و مردانگی و طبع جواد
وین سه چیز از تو رسیده است به غایات کمال .
زین مال و ازین آب رسید احمد تازی
در عالم گوینده ٔ دانا به کمالش .
- به کمال نمودن ؛ کامل به نظر رسیدن . کامل پنداشته شدن : همه کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند بجمال . (گلستان ).
- عین الکمال ؛ عین کمال . چشم زخم و نگاه بر چیز زیبا که بدان ضرر رساند.(ناظم الاطباء، ذیل عین ).
- عین کمال ؛ عین الکمال :
علوقدر تو فارغ ز جور دور فلک
کمال جاه تو ایمن ز شر عین کمال .
رجوع به عین الکمال شود.
- کمال ابجد ؛ حرف غین است که عددش هزار است . (از حاشیه ٔ هفت پیکر نظامی چ وحید ص 23) :
نسل اقسنقری مؤید ازو
اب و جد با کمال ابجد ازو.
- کمال دادن ؛ کامل کردن . به کمال رسانیدن . کمال بخشیدن :
ای به هستی داده دنیا را کمال
ملک را فرخنده هر روز از تو فال .
- کمال مطلوب ؛ غایت آرزو. بزرگ امید. ایده آل . (فرهنگ فارسی معین ). ایده آل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- نصاب کمال ؛ حداکثر. حد کامل . (فرهنگ فارسی معین ).
- امثال :
هر کمالی را زوالی است . (امثال و حکم ص 1943 و 91).
|| تدین و فضل و فضیلت و علم و ادب . بزرگواری و برتری . (ناظم الاطباء). آراستگی صفات .(فرهنگ فارسی معین ) :
اگر کمال به جاه اندر است و جاه به مال
مرا ببین که ببینی کمال را به کمال .
ستوده ای به کمال و ستوده ای به خصال
ستوده ای به نوال و ستوده ای به سیَر.
خدایگان خراسان و آفتاب کمال
که وقف کرد بر او ذوالجلال ، عز و جلال .
گر در کمال و فضل بود مرد را خطر
چون خوار و زار کرد پس این بی خطر مرا؟
میر گر از مال و ملک با ثقل است
تو زکمال وز علم با ثقلی .
کمالت کو کمال اندرکمال است
سوی دانا به از دانا کمالی .
نامه ای نیست در کمال و دها
که بر اونام او نه عنوان است .
گفت خاقانی ار چه هیچ کسیم
خالی از گلبن کمال توایم .
من آن دانه ٔ دست کشت کمالم
کز این عمرسای آسیا می گریزم .
بلقیس روزگار تویی کز جلال و قدر
شروانشه از کمال سلیمان دوم است .
سعدی از آنجا که فهم اوست سخن گفت
ورنه کمال تو وهم کی رسد آنجا؟
کمال همنشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم .
- با کمال ؛ فاضل و دانا و عالم . (ناظم الاطباء).
- بی کمال ؛ بی علم و نادان و بی فضل . (ناظم الاطباء).
- صاحب کمال ؛ با کمال .
|| معرفت . (فرهنگ فارسی معین ) :
جهان ای پسر نیست خامش ولیک
به قول جهان تونداری کمال .
گر به دنیا درنبینی راه دین
در ره دانش نیلفنجی کمال .
راهی که در او رهبر زی شهر کمال است
زین راه مشو یک سو گر مرد کمالی .
|| بلوغ و رشد. (ناظم الاطباء).
- حد کمال ؛ سن بلوغ و رشد. (ناظم الاطباء).
|| ترقی . (فرهنگ فارسی معین ). || (ص ) کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- تمام و کمال ؛ تام و کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| (اصطلاح فلسفه ) آنچه تمامیت شیئی به آن است کمال آن شی ٔ می نامند و آنچه شیئیّت شی ٔ بدان است که کمال گویند. کمال نزد فلاسفه بر دو معنی اطلاق می شود یکی آنچه حاصل بالفعل است اعم از آنکه مسبوق به قوت باشد و دیگر آنچه موجب تکمیل نوعیت شی ٔ است . کمال از امور اضافی است زیرا موجودات در هر مرتبتی واجد فعلیتی می باشند که نسبت به مرتبتی نازلتر که فاقد آن فعلیت است کامل ترند ونسبت به مرتبت بالاتر و آنچه را فاقدند ناقص ترند. و کمال هر موجودی به فعلیت آن است و نحوه ٔ وجود هر موجودی در همان موجود کمال آن است و آن کمال اول است که شی ٔ بدان شی ٔ شود و صورت وحد طبیعی هر شی ٔ کمال آن شی ٔ است چنانکه گویند: نفس نباتی که صورت نبات است کمال اول نبات است و نفس حیوانی کمال اول حیوان است وبالاخره آنچه مربوط به اصل و بنای وجودی اشیاء است کمالات اولیه آنهاست و امور دیگر که در مرتبت بعدند کمالات ثانویه اند و آخرین مرتبت کمال انسان ترقی نفس اوو رسیدن به مرتبت عقل بالمستفاد است که مرتبت تکمیل قوای علمی و عملی آن می باشد. در هر حال مراد از کمال اوّل امری است که شیئیت شی ٔ به آن است و مراد از کمال ثانی آثار و تبعات صور فعلیه ٔ نوعیه است ، مثلاً کمال اول میوه شکل و صورت آن است که مقوم آن است و کمال ثانی آثار و نتایج مترتبه ٔ بر آن است . صورت و حد طبیعی هر شی ٔ کمال اول آن است و به قول قطب الدین شیرازی کمال اول چیزی است که شی ٔ به وسیله ٔ آن در ذاتش کمال یابد و کمال ثانی چیزی است که شی ٔ در صفاتش به آن کمال یابد و از آن جهت کمال ثانی گویند که متأخراز کمال نوع است . (از فرهنگ علوم عقلی تألیف سید جعفر سجادی ). کمال بر دو گونه است کمال اول آن است که شی ٔ در حد ذات کامل می شود. مثلاً ناطق کمال اول است برای انسان ، زیرا اگر ناطق نباشد انسان محقق نمی شود.کمال ثانی آن است که شی ٔ بدان در صفاتش کامل می شود.مثل اینکه انسان مهندس است یا کاتب است ، چه انسان در حد ذاتش محتاج به آنها نیست و ممکن است ذات انسان باشد و مهندس و کاتب نباشد. پس این صفت مهندس و کاتب کمال ثانی هستند برای انسان . (فرهنگ فارسی معین ).
- کمال اول ؛ رجوع به کمال (اصطلاح فلسفی ) شود.
- کمال ثانی ؛ رجوع به کمال (اصطلاح فلسفی ) شود.
- کمال صناعی ؛ کمال صناعی مقابل کمال طبیعی است و عبارت از صفت و امری است که بواسطه ٔ صنعصانع در شی ٔ پدید می آید. (فرهنگ علوم عقلی ، تألیف سید جعفر سجادی ).
- کمال طبیعی ؛ کمال طبیعی مقابل کمال صناعی است و امری است که صنع را در آن مدخلیتی نباشد. (فرهنگ علوم عقلی ، تألیف سید جعفر سجادی ).
|| (اصطلاح تصوف ) کمال منزه بودن از صفات و آثار آن است و نزد صوفیان بر دو قسم است : یکی کمال ذاتی که عبارت از ظهور حق تعالی است بر نفس خود بنفس خود لنفس خود بدون اعتبار غیر و غیریت و غناء مطلق لازمه ٔ این کمال است و معنی غنای مطلق مشاهده ٔ حق است خود را فی نفسه با تمام شؤونات و اعتبارات الهیه و کیانیه با احکام و لوازم آنها. دوم کمال اسمائی که عبارت از ظهور حق است بر نفس خود و شهود ذات خود در تعینات خارجیه یعنی عالم و مافیها و این شهود عبارت از شهود عیانی و عین وجودی است مانند شهود مجمل در مفصل . (فرهنگ مصطلحات عرفا تألیف سید جعفر سجادی ). کامل شدن سالک است در ذات و صفات ، به این معنی که صوفی معتقد است که اساس عالم بر ترقی و کمال موجودات گذاشته شده است ، و آنچه در زمین و آسمانهاست به طرف مقصد و غایتی معلوم - که در حد کمال است - رهسپار است . انسان هم که دارای گوهری توانا و جانی والاست از این قاعده ٔ کلی مستنثی نیست ، منتهی در میان صوفیان اختلاف است که آیا انسان با مجاهده و کوشش می تواند به کمال مقصود رسد یا نمی تواند عطار و پیروان او طرفدار قول اول اند یعنی انسان را واجد آن مقام می دانند که می تواند به کمال مقصود برسد یعنی به مرحله ای که صفات الهی ملکه ٔ او شود و در دریای بی پایان حقیقت چون قطره ای غرق گردد بطوری که قطره و دریا یکی شود. دسته ای از صوفیان معتقدند چون انسان همیشه مکلف است و در این تکلیف مقامات و حالات را دوامی نیست تا زنده است نمی تواند به کمال واقعی - که نهایت مقصود است - برسد. بعضی دیگر گویند صوفی چون بمرحله ٔ جمعالجمعرسد و صفات الهی ملکه ٔ او شود، تکالیف از او بر می خیزد و می تواند دست در دامن شاهد مقصود آرد. (فرهنگ فارسی معین ).
هم سخاوت را کمالی هم بزرگی را جمال
هم شجاعت را جلالی هم شریعت را شعار.
فرخی .
عالم فضل و یمین دولت و اصل هنر
حجت یزدان ، امین ملت و عین کمال .
فرخی .
زیبد ار من به مدیح تو ملک فخر کنم
خاطر اندرخور وصف تو رسانم به کمال .
فرخی .
این کمال ملک او جوید به سعد اختران
این دوام خیر او خواهد به خیر از کردگار.
منوچهری .
و مرد بی عیب نباشد، الکمال ﷲ عزوجل . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 156).
کمال دور کناد ایزد از جمال جهان
کمی رسد به جمالی کجا گرفت کمال .
قطران .
زو گشت بحاصل کمال عالم
من بنده ٔ آن عالم کمالم .
ناصرخسرو.
میانه کار همی باش و بس کمال مجوی
که مه تمام نشد جز ز بهرنقصان را.
ناصرخسرو.
شعرگویان را کمال معنی اندر لفظاوست
تا نگویی مدح از معنی کجا گیرد کمال .
امیر معزی (دیوان چ اقبال ص 456).
عالمی بیدل که او را نیست نسیان در کلام
زنده ای بی چون که او را نیست نقصان در کمال .
امیر معزی (ایضاً ص 446)
برسانیدم این سخن بکمال
می بترسم که راه یافت زوال .
سنائی .
تو هم به نفس بزرگی و هم به اصل شریف
هَمَت کمال عصام است و هم جمال عصام .
ادیب صابر.
از آنجا که کمال سخن شناسی و تمییزپادشاهانه بود آن را پسندیده داشت . (کلیله و دمنه ).با آنچه ملک عادل انوشیروان کسری بن قباد را سعادت ذات ... و کمال مقدرت ... حاصل است می بینم کارهای زمانه میل به ادبار دارد. (کلیله و دمنه چ مینوی ص 55). ودوست و دشمن به علو همت و کمال سیاست آن خسرو دین دار... اعتراف آوردند. (کلیله و دمنه ).
هر کمالی را بود حذف زوالی در عقب
هست ملکت را کمالی خالی از خوف و زوال .
رشید وطواط.
محمود به ایلک خان ... پیغام داد... از کمال خرد و کاردانی ... شما عجب داشته می آید. (سلجوقنامه ٔ ظهیری ص 11، از فرهنگ فارسی معین ).
ای همه هستها به صنع تو هست
هستها باکمال ذات تو نیست .
خاقانی .
به هر ناسازیی درساز و دل با ناخوشی خو کن
که آبت زیرکاه است و کمالت زیر نقصانی .
خاقانی .
روز چون رخسار ترکان از کمال
خال نقصان از میان برخاسته .
خاقانی .
به جمال عدل و کمال فضل ... بیاراست . (سند بادنامه ص 8). که غبار زوال بر جمال کمال او ننشیند. (سند بادنامه ص 2).
ترا خدا به کمال کرم بپرورده
تو از برای هوا نفس کرده ای پروار.
عطار.
یافت اندرعهد او ایمان کمال
نیست برتر از کمال الاّ زوال .
عطار.
از کمال حزم و سوءالظن خویش
نی ز نقص و بد دلی وضعف کیش .
(مثنوی چ خاور ص 211)
از کمال طالع و اقبال و بخت
او ایازی بود و شه محمود وقت .
(مثنوی چ خاور ص 95).
از کمال قدرت ابدان رجال
یافت اندر نور بی چون احتمال .
(مثنوی چ خاور ص 397).
نگویم آب و گل است این وجود روحانی
بدین کمال نباشد جمال انسانی .
سعدی .
قدر فلک را کمال معرفتی نیست
در نظر قدر با کمال محمد.
سعدی .
کواکب گر همه اهل کمالند
چرا هر لحظه در نقص وبالند.
شیخ محمود شبستری .
علو قدر تو فارغ ز جور دور فلک
کمال جاه تو ایمن زشرعین کمال .
عبید زاکانی .
کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی هنر افتد نظر به عیب کند.
حافظ.
کمال دلبری و حسن در نظر بازی است
به شیوه ٔ نظر از نادران دوران باش .
حافظ.
نیست جویای نظر چون مه نو ماه تمام
خودنمایی نکند هر که کمالی دارد .
صائب (از آنندراج ).
- باکمال ؛ آنچه یا آنکه صاحب کمال است . آنچه یا آنکه تام و کامل است :
قدر فلک را کمال معرفتی نیست
در نظر قدر باکمال محمد.
سعدی .
- برکمال ؛ به کمال . کامل . تام . (فرهنگ فارسی معین ) : اﷲ بر آن قادر برکمال است . (کشف الاسرار ج 2ص 507).
دلت سخت است و پیمان اندکی سست
دگر در هر چه گویم برکمالی .
سعدی .
حسن ظن بزرگان در حقم برکمال است . (گلستان ).
- بروجه کمال ؛ بطور تکمیل . (ناظم الاطباء).
- به کمال ؛ برکمال . (فرهنگ فارسی معین ). کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
اگر کمال به جاه اندراست و جاه به مال
مرا ببین که ببینی کمال را به کمال .
غضایری .
کمال عقل تو آهسته داشت عقل ترا
که تا تحمل کردی مصیبتی به کمال .
امیر معزی .
نگار من همه حسن و ملاحت است و جمال
همه ملاحت و حسن و جمال او بکمال .
سوزنی .
- به کمال بودن ؛ کامل بودن : در کثرت عدد به کمال بودند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
- به کمال رسیدن ؛ کامل شدن . (فرهنگ فارسی معین ). کمال یافتن :
دین پاکیزه و مردانگی و طبع جواد
وین سه چیز از تو رسیده است به غایات کمال .
فرخی .
زین مال و ازین آب رسید احمد تازی
در عالم گوینده ٔ دانا به کمالش .
ناصرخسرو.
- به کمال نمودن ؛ کامل به نظر رسیدن . کامل پنداشته شدن : همه کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند بجمال . (گلستان ).
- عین الکمال ؛ عین کمال . چشم زخم و نگاه بر چیز زیبا که بدان ضرر رساند.(ناظم الاطباء، ذیل عین ).
- عین کمال ؛ عین الکمال :
علوقدر تو فارغ ز جور دور فلک
کمال جاه تو ایمن ز شر عین کمال .
عبید زاکانی .
رجوع به عین الکمال شود.
- کمال ابجد ؛ حرف غین است که عددش هزار است . (از حاشیه ٔ هفت پیکر نظامی چ وحید ص 23) :
نسل اقسنقری مؤید ازو
اب و جد با کمال ابجد ازو.
نظامی (هفت پیکر، ایضاً).
- کمال دادن ؛ کامل کردن . به کمال رسانیدن . کمال بخشیدن :
ای به هستی داده دنیا را کمال
ملک را فرخنده هر روز از تو فال .
انوری (از آنندراج ).
- کمال مطلوب ؛ غایت آرزو. بزرگ امید. ایده آل . (فرهنگ فارسی معین ). ایده آل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- نصاب کمال ؛ حداکثر. حد کامل . (فرهنگ فارسی معین ).
- امثال :
هر کمالی را زوالی است . (امثال و حکم ص 1943 و 91).
|| تدین و فضل و فضیلت و علم و ادب . بزرگواری و برتری . (ناظم الاطباء). آراستگی صفات .(فرهنگ فارسی معین ) :
اگر کمال به جاه اندر است و جاه به مال
مرا ببین که ببینی کمال را به کمال .
غضایری .
ستوده ای به کمال و ستوده ای به خصال
ستوده ای به نوال و ستوده ای به سیَر.
فرخی .
خدایگان خراسان و آفتاب کمال
که وقف کرد بر او ذوالجلال ، عز و جلال .
عنصری .
گر در کمال و فضل بود مرد را خطر
چون خوار و زار کرد پس این بی خطر مرا؟
ناصرخسرو.
میر گر از مال و ملک با ثقل است
تو زکمال وز علم با ثقلی .
ناصرخسرو.
کمالت کو کمال اندرکمال است
سوی دانا به از دانا کمالی .
ناصرخسرو.
نامه ای نیست در کمال و دها
که بر اونام او نه عنوان است .
مسعودسعد.
گفت خاقانی ار چه هیچ کسیم
خالی از گلبن کمال توایم .
خاقانی .
من آن دانه ٔ دست کشت کمالم
کز این عمرسای آسیا می گریزم .
خاقانی .
بلقیس روزگار تویی کز جلال و قدر
شروانشه از کمال سلیمان دوم است .
خاقانی .
سعدی از آنجا که فهم اوست سخن گفت
ورنه کمال تو وهم کی رسد آنجا؟
سعدی .
کمال همنشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم .
سعدی .
- با کمال ؛ فاضل و دانا و عالم . (ناظم الاطباء).
- بی کمال ؛ بی علم و نادان و بی فضل . (ناظم الاطباء).
- صاحب کمال ؛ با کمال .
|| معرفت . (فرهنگ فارسی معین ) :
جهان ای پسر نیست خامش ولیک
به قول جهان تونداری کمال .
ناصرخسرو.
گر به دنیا درنبینی راه دین
در ره دانش نیلفنجی کمال .
ناصرخسرو.
راهی که در او رهبر زی شهر کمال است
زین راه مشو یک سو گر مرد کمالی .
ناصرخسرو.
|| بلوغ و رشد. (ناظم الاطباء).
- حد کمال ؛ سن بلوغ و رشد. (ناظم الاطباء).
|| ترقی . (فرهنگ فارسی معین ). || (ص ) کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- تمام و کمال ؛ تام و کامل . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| (اصطلاح فلسفه ) آنچه تمامیت شیئی به آن است کمال آن شی ٔ می نامند و آنچه شیئیّت شی ٔ بدان است که کمال گویند. کمال نزد فلاسفه بر دو معنی اطلاق می شود یکی آنچه حاصل بالفعل است اعم از آنکه مسبوق به قوت باشد و دیگر آنچه موجب تکمیل نوعیت شی ٔ است . کمال از امور اضافی است زیرا موجودات در هر مرتبتی واجد فعلیتی می باشند که نسبت به مرتبتی نازلتر که فاقد آن فعلیت است کامل ترند ونسبت به مرتبت بالاتر و آنچه را فاقدند ناقص ترند. و کمال هر موجودی به فعلیت آن است و نحوه ٔ وجود هر موجودی در همان موجود کمال آن است و آن کمال اول است که شی ٔ بدان شی ٔ شود و صورت وحد طبیعی هر شی ٔ کمال آن شی ٔ است چنانکه گویند: نفس نباتی که صورت نبات است کمال اول نبات است و نفس حیوانی کمال اول حیوان است وبالاخره آنچه مربوط به اصل و بنای وجودی اشیاء است کمالات اولیه آنهاست و امور دیگر که در مرتبت بعدند کمالات ثانویه اند و آخرین مرتبت کمال انسان ترقی نفس اوو رسیدن به مرتبت عقل بالمستفاد است که مرتبت تکمیل قوای علمی و عملی آن می باشد. در هر حال مراد از کمال اوّل امری است که شیئیت شی ٔ به آن است و مراد از کمال ثانی آثار و تبعات صور فعلیه ٔ نوعیه است ، مثلاً کمال اول میوه شکل و صورت آن است که مقوم آن است و کمال ثانی آثار و نتایج مترتبه ٔ بر آن است . صورت و حد طبیعی هر شی ٔ کمال اول آن است و به قول قطب الدین شیرازی کمال اول چیزی است که شی ٔ به وسیله ٔ آن در ذاتش کمال یابد و کمال ثانی چیزی است که شی ٔ در صفاتش به آن کمال یابد و از آن جهت کمال ثانی گویند که متأخراز کمال نوع است . (از فرهنگ علوم عقلی تألیف سید جعفر سجادی ). کمال بر دو گونه است کمال اول آن است که شی ٔ در حد ذات کامل می شود. مثلاً ناطق کمال اول است برای انسان ، زیرا اگر ناطق نباشد انسان محقق نمی شود.کمال ثانی آن است که شی ٔ بدان در صفاتش کامل می شود.مثل اینکه انسان مهندس است یا کاتب است ، چه انسان در حد ذاتش محتاج به آنها نیست و ممکن است ذات انسان باشد و مهندس و کاتب نباشد. پس این صفت مهندس و کاتب کمال ثانی هستند برای انسان . (فرهنگ فارسی معین ).
- کمال اول ؛ رجوع به کمال (اصطلاح فلسفی ) شود.
- کمال ثانی ؛ رجوع به کمال (اصطلاح فلسفی ) شود.
- کمال صناعی ؛ کمال صناعی مقابل کمال طبیعی است و عبارت از صفت و امری است که بواسطه ٔ صنعصانع در شی ٔ پدید می آید. (فرهنگ علوم عقلی ، تألیف سید جعفر سجادی ).
- کمال طبیعی ؛ کمال طبیعی مقابل کمال صناعی است و امری است که صنع را در آن مدخلیتی نباشد. (فرهنگ علوم عقلی ، تألیف سید جعفر سجادی ).
|| (اصطلاح تصوف ) کمال منزه بودن از صفات و آثار آن است و نزد صوفیان بر دو قسم است : یکی کمال ذاتی که عبارت از ظهور حق تعالی است بر نفس خود بنفس خود لنفس خود بدون اعتبار غیر و غیریت و غناء مطلق لازمه ٔ این کمال است و معنی غنای مطلق مشاهده ٔ حق است خود را فی نفسه با تمام شؤونات و اعتبارات الهیه و کیانیه با احکام و لوازم آنها. دوم کمال اسمائی که عبارت از ظهور حق است بر نفس خود و شهود ذات خود در تعینات خارجیه یعنی عالم و مافیها و این شهود عبارت از شهود عیانی و عین وجودی است مانند شهود مجمل در مفصل . (فرهنگ مصطلحات عرفا تألیف سید جعفر سجادی ). کامل شدن سالک است در ذات و صفات ، به این معنی که صوفی معتقد است که اساس عالم بر ترقی و کمال موجودات گذاشته شده است ، و آنچه در زمین و آسمانهاست به طرف مقصد و غایتی معلوم - که در حد کمال است - رهسپار است . انسان هم که دارای گوهری توانا و جانی والاست از این قاعده ٔ کلی مستنثی نیست ، منتهی در میان صوفیان اختلاف است که آیا انسان با مجاهده و کوشش می تواند به کمال مقصود رسد یا نمی تواند عطار و پیروان او طرفدار قول اول اند یعنی انسان را واجد آن مقام می دانند که می تواند به کمال مقصود برسد یعنی به مرحله ای که صفات الهی ملکه ٔ او شود و در دریای بی پایان حقیقت چون قطره ای غرق گردد بطوری که قطره و دریا یکی شود. دسته ای از صوفیان معتقدند چون انسان همیشه مکلف است و در این تکلیف مقامات و حالات را دوامی نیست تا زنده است نمی تواند به کمال واقعی - که نهایت مقصود است - برسد. بعضی دیگر گویند صوفی چون بمرحله ٔ جمعالجمعرسد و صفات الهی ملکه ٔ او شود، تکالیف از او بر می خیزد و می تواند دست در دامن شاهد مقصود آرد. (فرهنگ فارسی معین ).
کمال. [ ک َ ] ( ع مص ) کُمول. انجام یافتن و تمام شدن. ( منتهی الارب ). تمام شدن. ( آنندراج ) ( ترجمان القرآن ) ( فرهنگ فارسی معین ). از باب نصرو علم و کرم آمده است و نخستین از همه فصیح تر و دوم از همه رکیک تر است. تمام شدن و کمال در ذوات و صفات هر دو استعمال شود و گویند: کملت محاسنه. و کمل الشهر؛ ای کمل دوره. ( از اقرب الموارد ). کمل الشی کمالاو کمولا ( از باب نصر )، انجام یافت آن چیز و تمام شد اجزای آن چیز. و کمل فلان ، به انجام رسید محاسن فلان. و کمل الشهر، به انجام رسید دور آن ماه و تمام شد روزهای آن و در همه این معانی از کرم و ضرب و سمع نیزمی آید و از سمع از همه ردی تر است. ( ناظم الاطباء ).
کمال. [ ک َ ] ( ع اِمص ) تمام. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). اسم مصدر است ؛لک کماله ، ای کله. ( از اقرب الموارد ). تمام. تمامیت. ( فرهنگ فارسی معین ). تمامیت. مقابل نقص و تمامی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). کامل بودن :
هم سخاوت را کمالی هم بزرگی را جمال
هم شجاعت را جلالی هم شریعت را شعار.
حجت یزدان ، امین ملت و عین کمال.
خاطر اندرخور وصف تو رسانم به کمال.
این دوام خیر او خواهد به خیر از کردگار.
کمال دور کناد ایزد از جمال جهان
کمی رسد به جمالی کجا گرفت کمال.
من بنده آن عالم کمالم.
که مه تمام نشد جز ز بهرنقصان را.
تا نگویی مدح از معنی کجا گیرد کمال.
زنده ای بی چون که او را نیست نقصان در کمال.
می بترسم که راه یافت زوال.
هَمَت کمال عصام است و هم جمال عصام .
کمال. [ ک َ ] ( ع اِمص ) تمام. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). اسم مصدر است ؛لک کماله ، ای کله. ( از اقرب الموارد ). تمام. تمامیت. ( فرهنگ فارسی معین ). تمامیت. مقابل نقص و تمامی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). کامل بودن :
هم سخاوت را کمالی هم بزرگی را جمال
هم شجاعت را جلالی هم شریعت را شعار.
فرخی.
عالم فضل و یمین دولت و اصل هنرحجت یزدان ، امین ملت و عین کمال.
فرخی.
زیبد ار من به مدیح تو ملک فخر کنم خاطر اندرخور وصف تو رسانم به کمال.
فرخی.
این کمال ملک او جوید به سعد اختران این دوام خیر او خواهد به خیر از کردگار.
منوچهری.
و مرد بی عیب نباشد، الکمال عزوجل. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 156 ).کمال دور کناد ایزد از جمال جهان
کمی رسد به جمالی کجا گرفت کمال.
قطران.
زو گشت بحاصل کمال عالم من بنده آن عالم کمالم.
ناصرخسرو.
میانه کار همی باش و بس کمال مجوی که مه تمام نشد جز ز بهرنقصان را.
ناصرخسرو.
شعرگویان را کمال معنی اندر لفظاوست تا نگویی مدح از معنی کجا گیرد کمال.
امیر معزی ( دیوان چ اقبال ص 456 ).
عالمی بیدل که او را نیست نسیان در کلام زنده ای بی چون که او را نیست نقصان در کمال.
امیر معزی ( ایضاً ص 446 )
برسانیدم این سخن بکمال می بترسم که راه یافت زوال.
سنائی.
تو هم به نفس بزرگی و هم به اصل شریف هَمَت کمال عصام است و هم جمال عصام .
کمال . [ ک َ ] (اِخ ) نام وی سید کمال کجکولی ، ساکن بلخ و معاصر امیرعلیشیر نوایی بود و گویند صد هزار بیت شعر گفته است . این مطلع از اوست :
ای روشنی از نور رخت دیده ٔ جان را
بر خاک نشانده قد تو سرو روان را.
ای روشنی از نور رخت دیده ٔ جان را
بر خاک نشانده قد تو سرو روان را.
(از رجال حبیب السیر ص 138).
کمال . [ ک َ ] (ع مص ) کُمول . انجام یافتن و تمام شدن . (منتهی الارب ). تمام شدن . (آنندراج ) (ترجمان القرآن ) (فرهنگ فارسی معین ). از باب نصرو علم و کرم آمده است و نخستین از همه فصیح تر و دوم از همه رکیک تر است . تمام شدن و کمال در ذوات و صفات هر دو استعمال شود و گویند: کملت محاسنه . و کمل الشهر؛ ای کمل دوره . (از اقرب الموارد). کمل الشی ٔ کمالاو کمولا (از باب نصر)، انجام یافت آن چیز و تمام شد اجزای آن چیز. و کمل فلان ، به انجام رسید محاسن فلان . و کمل الشهر، به انجام رسید دور آن ماه و تمام شد روزهای آن و در همه ٔ این معانی از کرم و ضرب و سمع نیزمی آید و از سمع از همه ردی تر است . (ناظم الاطباء).
کمال . [ ک ُم ْ ما ] (ع ص ، اِ) ج ِ کامل . (ناظم الاطباء).
فرهنگ عمید
۱. بالاترین مرتبۀ چیزی، نهایت: با کمال خرسندی.
۲. (اسم مصدر ) برتر بودن در داشتن صفات نیک، کامل بودن، آراستگی صفات.
۳. درایت، دانایی، خردمندی.
۴. (اسم ) (فلسفه ) صورت نهایی و طبیعی هرچیز.
۵. (اسم مصدر ) (تصوف ) رسیدن به مرحلۀ محو و فنا.
* کمال یافتن: (مصدر لازم )
۱. به کمال رسیدن، کامل شدن.
۲. ترقی کردن.
۲. (اسم مصدر ) برتر بودن در داشتن صفات نیک، کامل بودن، آراستگی صفات.
۳. درایت، دانایی، خردمندی.
۴. (اسم ) (فلسفه ) صورت نهایی و طبیعی هرچیز.
۵. (اسم مصدر ) (تصوف ) رسیدن به مرحلۀ محو و فنا.
* کمال یافتن: (مصدر لازم )
۱. به کمال رسیدن، کامل شدن.
۲. ترقی کردن.
۱. بالاترین مرتبۀ چیزی؛ نهایت: با کمال خرسندی.
۲. (اسم مصدر) برتر بودن در داشتن صفات نیک؛ کامل بودن؛ آراستگی صفات.
۳. درایت؛ دانایی؛ خردمندی.
۴. (اسم) (فلسفه) صورت نهایی و طبیعی هرچیز.
۵. (اسم مصدر) (تصوف) رسیدن به مرحلۀ محو و فنا.
⟨ کمال یافتن: (مصدر لازم)
۱. به کمال رسیدن؛ کامل شدن.
۲. ترقی کردن.
دانشنامه عمومی
کمال یکی از مفاهیم مهمی است که در طول تاریخ، در حوزه های اخلاق، زیبایی شناسی، هستی شناسی، الهیات، فیزیک، ریاضی و شیمی به کار رفته است.
wiki: ژانر رمانتیک و درام به کارگردانی جیمز بریجز است که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد.
جان تراولتا
جیمی لی کرتیس
مریلو هنر
لرین نیومن
کنت ولش
دیوید پایمر
چلسی فیلد
جان تراولتا
جیمی لی کرتیس
مریلو هنر
لرین نیومن
کنت ولش
دیوید پایمر
چلسی فیلد
wiki: کمال (فیلم)
دانشنامه آزاد فارسی
(در مقابل نقص) آنچه موجب تمامیت شیء می شود. کمال در تقسیم اول، یا ذاتیِ شیء است یا عَرَضی. کمال ذاتی بر گرفته از حقیقت شیء است و خود بر دو گونه است: ۱. کمال اول یا همان فعلیت و تحقق موجود، که در این صورت کمال هر موجود صورت نوعیه یا فصل اخیر آن است و در مجردات همان تحقق آن هاست؛ ۲. کمال ثانی، که کمالات عارض بر صورت نوعیه اند و بنابر حرکت جوهری فقط در موجودات مادی مفروض اند که در طی حرکت اشتدادی کمال آن ها حاصل می شود، مانند رسیده شدن سیب نارس یا ظهور نفس در بدن مادی. کمال عَرَضی، همان کمال صناعی در موجود است، مانند کمال جسم طبیعی یاقوت و زمرّد در تراشیده شدن آن جهت انگشتری. کمال عرضی را نیز فقط می توان در موجودات مادی اعتبار کرد. کمال در تقسیمی دیگر به کمال حقیقی و اضافی بخش می شود؛ کمال حقیقی همان کمال ذاتی و چگونگی تحقق آن است و کمال اضافی، کمال سنجشی بین موجودات است، مانند کمالمندتربودن انسان نسبت به حیوان یا موجود مجرّد نسبت به موجود مادی. بنابراین کمال اضافی برخلاف صناعی در موجودات غیرمادی نیز اعتبار می شود.
wikijoo: کمال
فرهنگ فارسی ساره
کهتر
گویش دزفولی
شعور و فهم
جدول کلمات
تکامل
پیشنهاد کاربران
این واژه تازى ( اربى ) ست و برابرهاى پارسى آن چنینند: این واژه تازى ( اربى ) است و برابر پارسى آن اینهاست: اُسپورى Ospuri ( پهلوى: کمال ، تمامیت ، غایتمندى - در پهلوى اُسپوردن Ospurdan : کامل - تکمیل - تمام - مرتب کردن ، به کمال رساندن ) ، اُسپوریکى Ospuriki :پهلوى:تمامیت،
کاملیت، جامعیت ) ، در پهلوى اَکایى ( اَکاییهْ ) Akayi : کاملیت ، کمال ، تمامیت - اَکایش Akayesh ( پهلوى: اَکاییشْنْ : تکمیل ، تتمیم - اَکایشنیک Akayeshnik : پهلوى : مکمل ، متمم ) ، بَوِندى/ بَوَندَکى Bavendi/Bavandaki ( پهلوى: تمامیت، کمال، کاملیت - در پهلوى: بَوِندیدنBavendidan
: تکمیل - تمام - کامل کردن ) ، بوندگى Bundegi ( پهلوى: کاملیت ، تمامیت ، کمال ) ، پادیساریکى Padisariki ( پهلوى: مکملیّت ، کمال ، مُتمّمیت ) ، پرداچى Pardachi ( پهلوى: تمامیت ، کمال، و . . . ) ، پَساختى Pasaxti ( پهلوى: کمال ، تمامیت - ٢: موافقت، مطابقت - ٣: اختلاط ، تلفیق
و . . ) در پهلوى تونایى Tunayi ( توناییهْ ) : کاملیت ، کمال ، تمامیت - تونایش Tunayesh ( توناییشْنْ : تکمیل ، تتمیم ، کامل سازى ) ، دیرانایى Diranayi ( پهلوى: کاملیت، تمامیت ، وسعت ، کمال ) ، در پهلوى اُسپوریهیدن Ospurihidan ( سْپورّیهیتن ) : تکمیل - تتمیم کردن - کمال
بخشیدن - به کمال - غایت رساندن ، پارُنى Paroni ( پهلوى : کاملیت ، جامعیت ، اصلحیت، کمال ) ، ویسپورى Vispuri ( پهلوى: کاملیت ، تمامیت ، جامعیت، کمال ) ، آرَستگى Arastegi ( پارسى درى ، کاملى ، مقدوریا ، کمال ) ، پُروندى Porvandi ( پارسى - پهلوى: کمال ، تفصیل ، تبسیط ) ،
رساوندى Rasavandi ( پارسى: کاملیت ، رسندگى ، غایت رَسى ، کمال ) ، اَپیکاستى Apikasti ( پهلوى: بى کاستى بودن ، کاملیت ، تمام و کمال بودن ) ، بى آکى Bi - aki ( پارسى - پهلوى: بى عیبى ، کمال ، Perfectness )
کاملیت، جامعیت ) ، در پهلوى اَکایى ( اَکاییهْ ) Akayi : کاملیت ، کمال ، تمامیت - اَکایش Akayesh ( پهلوى: اَکاییشْنْ : تکمیل ، تتمیم - اَکایشنیک Akayeshnik : پهلوى : مکمل ، متمم ) ، بَوِندى/ بَوَندَکى Bavendi/Bavandaki ( پهلوى: تمامیت، کمال، کاملیت - در پهلوى: بَوِندیدنBavendidan
: تکمیل - تمام - کامل کردن ) ، بوندگى Bundegi ( پهلوى: کاملیت ، تمامیت ، کمال ) ، پادیساریکى Padisariki ( پهلوى: مکملیّت ، کمال ، مُتمّمیت ) ، پرداچى Pardachi ( پهلوى: تمامیت ، کمال، و . . . ) ، پَساختى Pasaxti ( پهلوى: کمال ، تمامیت - ٢: موافقت، مطابقت - ٣: اختلاط ، تلفیق
و . . ) در پهلوى تونایى Tunayi ( توناییهْ ) : کاملیت ، کمال ، تمامیت - تونایش Tunayesh ( توناییشْنْ : تکمیل ، تتمیم ، کامل سازى ) ، دیرانایى Diranayi ( پهلوى: کاملیت، تمامیت ، وسعت ، کمال ) ، در پهلوى اُسپوریهیدن Ospurihidan ( سْپورّیهیتن ) : تکمیل - تتمیم کردن - کمال
بخشیدن - به کمال - غایت رساندن ، پارُنى Paroni ( پهلوى : کاملیت ، جامعیت ، اصلحیت، کمال ) ، ویسپورى Vispuri ( پهلوى: کاملیت ، تمامیت ، جامعیت، کمال ) ، آرَستگى Arastegi ( پارسى درى ، کاملى ، مقدوریا ، کمال ) ، پُروندى Porvandi ( پارسى - پهلوى: کمال ، تفصیل ، تبسیط ) ،
رساوندى Rasavandi ( پارسى: کاملیت ، رسندگى ، غایت رَسى ، کمال ) ، اَپیکاستى Apikasti ( پهلوى: بى کاستى بودن ، کاملیت ، تمام و کمال بودن ) ، بى آکى Bi - aki ( پارسى - پهلوى: بى عیبى ، کمال ، Perfectness )
سرآمدی
نهایت
در پهلوی " هماک " برابر نسک اردویراف نامه از رشید یاسمی.
این واژه در پارسی پهلوی به شکل kam�l , کمال و به مانای سر ، کله آمده است. . .
سردسته، سر، سردسته دیوان ( فارسی پهلوی )
برابر های پارسی: فرمندی، فرازمندی، فرهیختگی
برابر های پارسی: فرمندی، فرازمندی، فرهیختگی
کهتر ومهتر ترکی هستند. کمال مهتری است ( در اول صفحه اشتباها کمال= کهتری نوشته اید ) لطفا اصلاح کنید.
استغنا، بلوغ، پختگی، رسایی، رشد، بینش، حکمت، فضل، فضیلت، معرفت، آداب دانی، اعلی درجه، تام، تمام، تمامیت، تکامل
کَمال
واژه ای پارسی - اَربی ست :
فهمیده یا مفهوم رِسایی و پُختگی را انسان ایری و اَری یا اَرَبی از ماه یا ماج یا خَمَر یا قَمَر یا کَمَر یا کَمَل اَخزیده ( اَخذ کرده ) است ، چرایی و علت آن هم این بود که شکل قوسی و کمانی و خَمانی هلال ماه یا مَهداس به سوی پُر شدن نگاره و تصویری به انسان می داده که آن را پُرکامی یا کَمال می دانسته است ، تمام واژه های بالا چهره های گوناگون : خَم هستند با پسوند - اَر که کُننده به شمار می آید: کَمَل ، خَمَر ، قَمَر ، جَمَل.
kamel به انگلیسی از اربی وام گرفته و جَمَل هم برای دیس خم مانند کوهان شتر نامیده شده است.
از سویی زیبایی به اربی جمال است که آن هم از جمل و خَم سرچشمه گرفته ینی زیبایی در پیچ و خم و قوس است
قَمر هم از خَم می آید چون شکل ماه از هلال تا بدر کمانی و قوسی است.
برای بازسازی :
کَمالیدن ، جَمالیدن ، قَماریدن .
واژه ای پارسی - اَربی ست :
فهمیده یا مفهوم رِسایی و پُختگی را انسان ایری و اَری یا اَرَبی از ماه یا ماج یا خَمَر یا قَمَر یا کَمَر یا کَمَل اَخزیده ( اَخذ کرده ) است ، چرایی و علت آن هم این بود که شکل قوسی و کمانی و خَمانی هلال ماه یا مَهداس به سوی پُر شدن نگاره و تصویری به انسان می داده که آن را پُرکامی یا کَمال می دانسته است ، تمام واژه های بالا چهره های گوناگون : خَم هستند با پسوند - اَر که کُننده به شمار می آید: کَمَل ، خَمَر ، قَمَر ، جَمَل.
kamel به انگلیسی از اربی وام گرفته و جَمَل هم برای دیس خم مانند کوهان شتر نامیده شده است.
از سویی زیبایی به اربی جمال است که آن هم از جمل و خَم سرچشمه گرفته ینی زیبایی در پیچ و خم و قوس است
قَمر هم از خَم می آید چون شکل ماه از هلال تا بدر کمانی و قوسی است.
برای بازسازی :
کَمالیدن ، جَمالیدن ، قَماریدن .
ارزشمندی
کمال واژه ای کامل ایرانی است
کمال=کم ( کم، کمیاب ) ال ( پسوند نامساز )
در کل به چم کمیاب بوده ولی چون هرچیز کمیابی ارزشمند است چم ارزشمندی نیز یافته است.
از نمونه های دیگر پسوند ال :
نهال سفال شغال سوال شمال جمال هلال خلال گودال گردال دنبال بندال و. . . است
ایرانی بخودت بیا
کمال=کم ( کم، کمیاب ) ال ( پسوند نامساز )
در کل به چم کمیاب بوده ولی چون هرچیز کمیابی ارزشمند است چم ارزشمندی نیز یافته است.
از نمونه های دیگر پسوند ال :
نهال سفال شغال سوال شمال جمال هلال خلال گودال گردال دنبال بندال و. . . است
ایرانی بخودت بیا
معنی کمال:
تمام
تمامیت
نهایت
تمام
تمامیت
نهایت
رابطه کمال و کامل
مثل رابطه
فعال و فاعل است
فاعل به معنی انجام دهنده کار است
فعال به معنی کسی است که خیلی کار میکند
کامل و کمال هم از این رابطه پیروی میکنند
مثل رابطه
فعال و فاعل است
فاعل به معنی انجام دهنده کار است
فعال به معنی کسی است که خیلی کار میکند
کامل و کمال هم از این رابطه پیروی میکنند
《 پارسی را پاس بِداریم》
کَمال
بَرابَر نَهاد این واژه یِ پارسیِ اَرَبیده شُده " خَمال" اَست.
دَر گُزَشته ها واژه سازی نِگاره ای بوده اَست اینکه مَنو یان ( اِنسان ها ) اَز روی نِگاره ها واژه می ساختَند ، چِهرِ خَمِشیِ ماه / مانگ وَ پُر شَوی آن به ماهِ شَبِ چَهاردَه پِیمیده/ فَهمیده یِ پُرکامی یا پُرگامی را می رِسانده اَست .
هَمین گونه : کَمان / خَمان که چِهرِ زِهِ کَمان / خَمان نیم گِرد ( قوسی شِکل ) اَست.
اَز سویی پَس وَندِ آل/ اَل دَر پارسی ، اَرَبی وَ تورَکی با مینه هایی نَزدیک به هَم به کار می رَفته که دَر پارسی فَراموشیده / فَراموزیده شُده اَست :
پارسی : آله ( اوگاب/ عُقاب ) ، آل ( پَری دَر هِنگامِ زایمان ) ، اَلبُرز ( اَل - بُرز ) ، اَلوَند ( اَل - وَند )
اَرَبی : نامِ خُدا که دَر هَر واژه ای بازگویی می شَوَد، هَمین گونه اللّه : اَل - لاه ، عالَم ( آلَم : آل - اَم )
تورَکی ( تُرکی ) : ایل : نامِ سال ، نامِ تیره یا ویس ( قوم وَ طایِفه )
واژه هایِ پیش نَهادیِ دیگَر :
پُرکامی ، پُرگامی ، پُره ای ، آزگاری
بِسَنجید با :
اِنگِلیسی / لاتینی : perfect : per - fect
per = پُر ، fect = کَردَن ، داختَن
مَتَل آوَرد ( ضَربُ المَثَل ) : کار نیکو کَردَن اَز پُر کَردَن اَست.
آلمانی : Vollkommen : voll - komm - en
voll = پُر ، komm = کام ، گام ، en = پَس وَند
All = دَر آلمانی : عالَم ( آلَم ) ، جَهان ( گَهان، گِیهان ، کِیهان )
all ( اِنگِلیسی ) ، alle ( آلمانی ) = هَمه ( پُری )
کَمال
بَرابَر نَهاد این واژه یِ پارسیِ اَرَبیده شُده " خَمال" اَست.
دَر گُزَشته ها واژه سازی نِگاره ای بوده اَست اینکه مَنو یان ( اِنسان ها ) اَز روی نِگاره ها واژه می ساختَند ، چِهرِ خَمِشیِ ماه / مانگ وَ پُر شَوی آن به ماهِ شَبِ چَهاردَه پِیمیده/ فَهمیده یِ پُرکامی یا پُرگامی را می رِسانده اَست .
هَمین گونه : کَمان / خَمان که چِهرِ زِهِ کَمان / خَمان نیم گِرد ( قوسی شِکل ) اَست.
اَز سویی پَس وَندِ آل/ اَل دَر پارسی ، اَرَبی وَ تورَکی با مینه هایی نَزدیک به هَم به کار می رَفته که دَر پارسی فَراموشیده / فَراموزیده شُده اَست :
پارسی : آله ( اوگاب/ عُقاب ) ، آل ( پَری دَر هِنگامِ زایمان ) ، اَلبُرز ( اَل - بُرز ) ، اَلوَند ( اَل - وَند )
اَرَبی : نامِ خُدا که دَر هَر واژه ای بازگویی می شَوَد، هَمین گونه اللّه : اَل - لاه ، عالَم ( آلَم : آل - اَم )
تورَکی ( تُرکی ) : ایل : نامِ سال ، نامِ تیره یا ویس ( قوم وَ طایِفه )
واژه هایِ پیش نَهادیِ دیگَر :
پُرکامی ، پُرگامی ، پُره ای ، آزگاری
بِسَنجید با :
اِنگِلیسی / لاتینی : perfect : per - fect
per = پُر ، fect = کَردَن ، داختَن
مَتَل آوَرد ( ضَربُ المَثَل ) : کار نیکو کَردَن اَز پُر کَردَن اَست.
آلمانی : Vollkommen : voll - komm - en
voll = پُر ، komm = کام ، گام ، en = پَس وَند
All = دَر آلمانی : عالَم ( آلَم ) ، جَهان ( گَهان، گِیهان ، کِیهان )
all ( اِنگِلیسی ) ، alle ( آلمانی ) = هَمه ( پُری )
استعداد
رسیدن به حد نهایی
انتها ، آخر ، تمام
تمام هم می شود . مثال :با کمال تعجب گفت: . . . . . . . .
کلمات دیگر: