اِسلاوُی ژیژِک (به اسلونیایی: Slavoj Žižek) (زادهٔ ۲۱ مارس ۱۹۴۹) فیلسوف، روان کاو، نظریه پرداز، جامعه شناس، منتقد فرهنگی و سیاست مدار اسلوونیایی است.فردریش هگل، کارل مارکس، لوئی آلتوسر، زیگموند فروید، ژاک لاکان، والتر بنیامین، تئودور آدورنو
او در لیوبلیانا به دنیا آمد و دکترای فلسفه اش را از دانشگاه لیوبلیانا دریافت کرد. او در سال ۱۹۹۰ به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری از سوی حزب لیبرال دموکرات اسلوونی معرفی شد. ژیژک فیلسوف و نظریه پرداز انتقادی است که بخش عمده کارش در سنت فلسفی هگلی، مارکسیسم و نیز روانکاوی لاکانی است. او فعالیتهای چشمگیری در زمینه نظریه سیاسی، نظریه فیلم و روانکاوی نظری داشته است.شهرت ژیژک برای احیای روانکاوی ژاک لاکان برای یک خوانش جدید از فرهنگ عامه است. او رسالات گوناگونی دربارهٔ موضوعات گوناگون نگاشته است. موضوعاتی چون جنگ عراق، بنیادگرایی، سرمایه داری، رواداری، حقیقت سیاسی، جهانی سازی، سوبژکتیویته، حقوق انسانی، لنین، اسطوره، فضای مجازی، پسامدرنیسم، چندفرهنگ گرایی، پست مارکسیسم، آلفرد هیچکاک و دیوید لینچ. او به شوخی در مصاحبه با یک نشریهٔ اسپانیایی خود را یک استالینیست لاکانی تندرو معرفی کرده است.
ژیژک یک نظریه پرداز سینمایی نیز هست. او از تفسیر روانکاوانهٔ لاکانی برای ایجاد یک نظریه سینمایی و یک شیوهٔ نقد جدید استفاده کرده است. به اعتقاد رابرت استم، او از فیلم های سینمایی برای شرح نظریات لاکان استفاده می کند و در فیلم های سینمایی مثال هایی می یابد که حتی از خود لاکان هم افکار روانکاوانهٔ او را بهتر شرح می دهند. ژیژک به بررسی میل و فانتزی ناخودآگاه، امر واقعی و ابژهٔ والای ایدئولوژی در فیلم ها می پردازد و از این راه یک تأویل روانکاوانه در باب سینما می سازد. لینچ و هیچکاک دو فیلمساز مورد علاقهٔ ژیژک هستند که تفسیر آثار آن ها بیش از همه مورد توجهش بوده اند.
اندیشمندان بسیاری نوشته های ژیژک را بی اعتبار و فاقد معنا می دانند. نوآم چامسکی نوشته های ژیژک را ژست گیری های توخالی خواند و سبک و روش او در برابر «گزاره های آزمون پذیر تجربی» حوزه های «جدی» تر مانند علوم دقیق قرار داد. چامسکی بر این باور است که کار ژیژک را اصلاً نباید جدی گرفت. جان گری، فیلسوف بریتانیایی از ژیژک به خاطر ستایش خشونت و سخنان مهمل و توخالی انتقاد کرد. از نظر گری ژیژک خود یکی از محصولات کالایی سرمایه داری است «ژیژک در شاهکاری عظیم از تولیدات فکری بی شمار، نقدی تخیل آمیز از نظم کنونی ارائه کرده است؛ نقدی که مدعی طرد و انکار هر آن چیزی است که در حال حاضر وجود دارد. او به معنایی واقعاً هم این کار را می کند، اما هم زمان به بازتولید همان دینامیسم ضروری و بی هدفی نیز می پردازد که در عملکرد سرمایه داری می بیند.»
او در لیوبلیانا به دنیا آمد و دکترای فلسفه اش را از دانشگاه لیوبلیانا دریافت کرد. او در سال ۱۹۹۰ به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری از سوی حزب لیبرال دموکرات اسلوونی معرفی شد. ژیژک فیلسوف و نظریه پرداز انتقادی است که بخش عمده کارش در سنت فلسفی هگلی، مارکسیسم و نیز روانکاوی لاکانی است. او فعالیتهای چشمگیری در زمینه نظریه سیاسی، نظریه فیلم و روانکاوی نظری داشته است.شهرت ژیژک برای احیای روانکاوی ژاک لاکان برای یک خوانش جدید از فرهنگ عامه است. او رسالات گوناگونی دربارهٔ موضوعات گوناگون نگاشته است. موضوعاتی چون جنگ عراق، بنیادگرایی، سرمایه داری، رواداری، حقیقت سیاسی، جهانی سازی، سوبژکتیویته، حقوق انسانی، لنین، اسطوره، فضای مجازی، پسامدرنیسم، چندفرهنگ گرایی، پست مارکسیسم، آلفرد هیچکاک و دیوید لینچ. او به شوخی در مصاحبه با یک نشریهٔ اسپانیایی خود را یک استالینیست لاکانی تندرو معرفی کرده است.
ژیژک یک نظریه پرداز سینمایی نیز هست. او از تفسیر روانکاوانهٔ لاکانی برای ایجاد یک نظریه سینمایی و یک شیوهٔ نقد جدید استفاده کرده است. به اعتقاد رابرت استم، او از فیلم های سینمایی برای شرح نظریات لاکان استفاده می کند و در فیلم های سینمایی مثال هایی می یابد که حتی از خود لاکان هم افکار روانکاوانهٔ او را بهتر شرح می دهند. ژیژک به بررسی میل و فانتزی ناخودآگاه، امر واقعی و ابژهٔ والای ایدئولوژی در فیلم ها می پردازد و از این راه یک تأویل روانکاوانه در باب سینما می سازد. لینچ و هیچکاک دو فیلمساز مورد علاقهٔ ژیژک هستند که تفسیر آثار آن ها بیش از همه مورد توجهش بوده اند.
اندیشمندان بسیاری نوشته های ژیژک را بی اعتبار و فاقد معنا می دانند. نوآم چامسکی نوشته های ژیژک را ژست گیری های توخالی خواند و سبک و روش او در برابر «گزاره های آزمون پذیر تجربی» حوزه های «جدی» تر مانند علوم دقیق قرار داد. چامسکی بر این باور است که کار ژیژک را اصلاً نباید جدی گرفت. جان گری، فیلسوف بریتانیایی از ژیژک به خاطر ستایش خشونت و سخنان مهمل و توخالی انتقاد کرد. از نظر گری ژیژک خود یکی از محصولات کالایی سرمایه داری است «ژیژک در شاهکاری عظیم از تولیدات فکری بی شمار، نقدی تخیل آمیز از نظم کنونی ارائه کرده است؛ نقدی که مدعی طرد و انکار هر آن چیزی است که در حال حاضر وجود دارد. او به معنایی واقعاً هم این کار را می کند، اما هم زمان به بازتولید همان دینامیسم ضروری و بی هدفی نیز می پردازد که در عملکرد سرمایه داری می بیند.»
wiki: اسلاوی ژیژک