محمود غنی زاده

محمود غنی زاده سلماسی (۱۲۵۸ خورشیدی – ۱۳۱۳ خورشیدی) روزنامه نگار و شاعر مشروطه خواه ایرانی بود.
آرین پور، یحیی، از صبا تا نیما
میرزا محمود، فرزند میرزا غنی، از آزادیخواهان آذربایجان و از پیشتازان مشروطیت ایران در ماه جمادی الثانی ۱۲۹۶ هـ. ق (برابر با سال ۱۲۵۸ شمسی) در شهر سلماس به دنیا آمد. ابتدا به تجارت مشغول شد و در اوایل جوانی دورادور با سید جلال الدین کاشانی، مدیر روزنامه حبل المتین چاپ کلکته، مکاتبه داشت و به تشویق او گاهی مقالاتی برای این روزنامه می فرستاد. در مسافرتی که به قفقاز کرد، با میرزا عبدالرحیم طالبوف طرح دوستی ریخت و پس از بازگشت به ایران در محرم سال ۱۳۲۵ هـ. ق (حدوداً، اسفند ۱۲۸۵) روزنامه فریاد را در شهر ارومیه بنیاد نهاد. غنی زاده، در اوایل ۱۳۲۶ هـ ق، دو ماه پیش از کودتای محمدعلی میرزا و توپ بستن مجلس، به دعوت دوستانش به تبریز رفت و در روزنامه شورای ایران مقالاتی نوشت. پس از چندی ستارخان وی را که منشی مخصوصش بود، به نمایندگی انجمن ایالتی تبریز تعیین کرد و با تصویب انجمن، روزنامه ای به نام انجمن تأسیس شد که دو سال دوام یافت و ادارهٔ آن را غنی زاده به عهده داشت. سپس روزنامه دیگری به نام بوقلمون انتشار داد و نیز روزنامهٔ شفق، که دارنده آن صادق رضازاده شفق بود، در سال های اول و دوم به مدیریت او انتشار می یافت. در سال ۱۳۲۸ هـ. ق، به تشویق حاجی مخبرالسلطنه هدایت، والی آذربایجان، روزنامه هفتگی محاکمات را تأسیس کرد. غنی زاده در اواسط سال ۱۳۲۹ هـ. ق، مأمور تشکیل عدلیه سلماس شد و از نشر روزنامه محاکمات و همکاری با روزنامه شفق دست کشید.
غنی زاده پس از ورود سپاهیان روس به تبریز و پیشامد محرم خونین ۱۳۳۰ هـ ق، با جمعی از آزادیخواهان آذربایجان به استانبول مهاجرت کرد و در آنجا در ضمن داد و ستد، با ادبیات ترک آشنا شد و گاه وبیگاه در روزنامه اختر که ایرانیان مقیم استانبول انتشار می دادند، بر ضد تجاوزات روس و انگلیس به ایران اشعار و مقالاتی می نوشت. شعری که در همان هنگام اقامت در استانبول و اشغال کشور از طرف نیروی بیگانه به نام «نالش و نیاز» در تضمین غزل معروف حافظ سروده و در تاریخ ذیقعده سال ۱۳۳۳ هـ. ق، در روزنامه اختر به چاپ رسیده، و مثنوی معروف او «هذیان» با الهام از سبک جدید شعر عثمانی سروده شده است.
غنی زاده در اواخر سال ۱۹۱۵ میلادی (۱۲۹۴ خورشیدی)، که بحبوحه جنگ جهانی اول بود، به برلین رفت و چندی در تحریر مجله کاوه با تقی زاده و دیگر ایرانیان مقیم برلین همکاری کرد و در چاپخانه کاویانی آنجا تصحیح سفرنامه ناصرخسرو، زادالمسافرین، وجه دین، مجموعهٔ رباعیات عمر خیام و کتاب های دیگر را به عهده گرفت. پس از پایان جنگ که بعضی از نویسندگان ترک، از جمله سلیمان نظیف و روشنی بیگ مطالب ناروایی بر ضد ایران انتشار می دادند، غنی زاده رسالهٔ مستدل و محکمی به عنوان پاسخ به روشنی بیگ به زبان ترکی نوشت و در برلین منتشر ساخت. غنی زاده مدتها در کتابخانهٔ ملی برلین مشغول به کار بود و در آنجا از روی مآخذ و منابع موثق دربارهٔ تاریخ آذربایجان مطالعه و تتبع کرد و یادداشت های گرانبهایی فراهم آورد که تا آخر عمر فرصت تنظیم آن ها را نیافت.

میرزا محمود غنی زاده (محمود بن عبدالغنی) (? ژوئن ۱۸۷۹، سلماس – ۱۹ فوریه ۱۹۳۵،تبریز) مقاله نویس، روزنامه نگار، حقوقدان، بازرگان، شاعر و مؤلف ایرانی بود که به ویرایش متون کهن، پژوهش های تاریخی، ترجمه و فعالیت های فرهنگی پرداخت.
• «فضیلت بیش از رذائل در طبیعت انسان ها مؤثر می باشد زیرا که عصمت اخلاق ازلی است؛ یعنی ممکن است اشخاص طبعاً از شرب و قمار و انواع فحشاء متنفر باشد ولی دیده نشده است کسی دستگیری فقراء، حمایت مظلوم و دلسوزی اطفال خردسال را دشمن داشته باشد.»«تاریخچهٔ مثنوی »؛ نگاشته شده حدود ۱۹۱۸–۲۰ -> هذیان