مرزهای ایران

مرزهای ایران اصطلاحی است که در جغرافیای سیاسی از آن برای مشخص کردن مرزهای جغرافیای ایران استفاده می شود و مفهوم آن خطوطی است فرضی که محدوده کشور ایران را با کشورهای همسایه معین می کند. ایران بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر با کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و عراق مرز مشترک (خشکی) دارد. ایران همچنین دارای ۲۷۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان می باشد. ایران طولانی ترین مرز را با عراق و کوتاه ترین مرز را با ارمنستان دارد.
عراق: ۱۴۵۸ کیلومتر
ترکمنستان: ۹۹۲ کیلومتر
افغانستان:۹۳۶ کیلومتر
پاکستان: ۹۰۹ کیلومتر
جمهوری آذربایجان: ۷۵۹ کیلومتر
ترکیه: ۴۹۹ کیلومتر
ارمنستان: ٣٥ کیلومتر
مرزهای آبی: ٢٤٤٠ کیلومتر
از ۳۱ استان ایران، ۱۶ استان مرزی هستند که از میان آنها، ۹ استان تنها مرز زمینی (اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان، ایلام، خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی) دارند. ۳ تای آنها فقط از راه دریا (مازندران، هرمزگان و بوشهر) مرز دارند و ۴ تا از استان ها هم هر دو مرز زمینی و دریایی (گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان) را دارا می باشند.
استان های گیلان، اردبیل وآذربایجان شرقی با خاک اصلی جمهوری آذربایجانو استان های آذربایجان شرقیو آذربایجان غربی با جمهوری خودمختار نخجوان مرز مشترک دارند.
آذربایجان شرقی و اردبیل با ارمنستان مرز مشترک دارند که استان اردبیل تنها با منطقه ای از جمهوری آذربایجان که به اشغال ارمنستان درآمده هم مرز است.

سخنان دربارهٔ مرزهای ایران و فرماندهی مرزبانی ناجا.
• «این موضوع باید روشن شود که ایران در چارچوب مرزهای فعلی یک چیز است و ایران در بُعد فرهنگی، یعنی «جهان ایرانی» و تمدن و استمرارش در تاریخ، یک موضوع دیگر که لزوماً قابل انطباق نیستند. این «جهان ایرانی» لزوماً قابل انطباق با ایران «درون مرزی» و «برون مرزی» که بُعد سیاسی هم دارد نیست. ایرانِ کنونی یک بخشی از «ایران فرهنگی» است، این امر باید به ایرانی های «درون مرزی» که عادت ندارند به این مسائل فکر کنند تفهیم شود.» -> شهریار عدل
• «ایرانی ها، و بخصوص تهرانی ها، فکر می کنند که ایران کنونی ناف دنیاست و تهران، ایران است. این دید درست نیست. نه تنها تهران، ایران نیست بلکه در ماورای این ایران، ایران فرهنگی هست. مرزهای فعلی ایران صد سال دارند. ایرانِ فرهنگی، به آن معنایی که برای ما دارد، مجموعه‏ ای است که در طول زمان می ‏تواند بزرگ و کوچک شود. ممکن است جهان ایرانی در یک محیطی باشد که به طور خاص ایرانی نباشد. مثلاً هند در قرن شانزدهم میلادی - قرن ۱۰ هجری- یکی از مراکز بزرگ جهان ایرانی به حساب می آید ولی بخشی از ایران نیست. -> شهریار عدل
• «جوانان لایق و بسیار شایسته ای در ارتش و ناجا وجود دارد که از مرزهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران محافظت می کنند.» -> احمدرضا پوردستان