کلمه جو
صفحه اصلی

مستخلص


مترادف مستخلص : خلاص شده، رهاشده، آزادشده، نجات یافته، نجات داده شده ، آزاد، رها، ول

متضاد مستخلص : گرفتار، اسیر

فارسی به انگلیسی

released, set free

مترادف و متضاد

خلاص‌شده، رهاشده، آزادشده، نجات‌یافته، نجات‌داده‌شده ≠ گرفتار


۱. خلاصشده، رهاشده، آزادشده، نجاتیافته، نجاتدادهشده ≠ گرفتار
۲. آزاد، رها، ول ≠ اسیر


فرهنگ فارسی

خلاص شده، رها شده، آزاد شده
(اسم ) ۱- خلاص جوینده رهایی خواهنده . ۲ - بر گزیننده جمع : مستخلصین .

فرهنگ معین

(مُ تَ لِ ) [ ع . ] (اِفا. ) رهاکننده ، آزادکننده .
(مُ تَ لَ ) [ ع . ] (اِمف . ) رها شده ، خلاص شده .

(مُ تَ لِ) [ ع . ] (اِفا.) رهاکننده ، آزادکننده .


(مُ تَ لَ) [ ع . ] (اِمف .) رها شده ، خلاص شده .


لغت نامه دهخدا

مستخلص. [ م ُ ت َ ل ِ ] ( ع ص ) رهائی جوینده. ( آنندراج ). || آنکه مخصوص خود می گرداند. || آنکه رهائی میدهد. رهاکننده و نجات دهنده و خلاص کننده. || جمعکننده باج و خراج. ( ناظم الاطباء ). رجوع به استخلاص شود.

مستخلص. [ م ُ ت َ ل َ ] ( ع ص ) مخصوص خود کرده. ( ناظم الاطباء ). رجوع به استخلاص شود. || رها شده. خلاص شده. آزادشده. نجات یافته. خلاصی یافته. ( ناظم الاطباء ). رهائی یافته. رها. یله. آزاد. رهیده. رسته. رستگار. خلاص :
یکان یکان شمر ابجد حروف تا حطی
چنانکه از کلمن عشر عشر تا سعفص
پس آنگه از قرشت تا ضظغ شمر صدصد
دل از حروف جمل شد تمام مستخلص.
( امثال و حکم دهخدا ).
|| رها از دست کسی و مفتوح برای دیگری.فتح شده. تصرف گردیده. اشغال : حاصل الامر آنکه به اندک روزگاری بغداد و دیاربکر و دیار ربیعه و شام بأسرها مستخلص و در حوزه تصرف نواب هولاکوخان آمد. ( رشیدی ).
- مستخلص شدن ؛ رها شدن.
- || مفتوح شدن : حیره و سواد بهری به حرب و بهری به صلح و جزیه خالد را مستخلص شد. ( مجمل التواریخ و القصص ). درمقدار یک ساعت از روز آن نواحی مستخلص شد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 29 ).
- مستخلص کردن ؛ آزاد ساختن.
- || مفتوح ساختن. گشادن. رهائی دادن از دست کسی : او را به جانب عمان به قلعه کیوستان فرستاد و ملک مستخلص کرد.( ترجمه تاریخ یمینی ص 312 ). نامه ای بنوشت و از او مدد خواست تا ری از بهر او مستخلص کند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 385 ). نواحی لمغان که معمورترین آن نواحی بود مستخلص کرد و مستصفی شد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 40 ). به مظاهرت و معاونت او قیام نمود و ولایت او مستخلص کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 268 ).
- || آزاد و رها ساختن. رفع منعو محظور از آن کردن.
- || وصول کردن : خواستم تا بطریقی کفاف یاران مستخلص کنم آهنگ خدمتش کردم. ( گلستان ). ملک بفرمود تا مضمون خطاب را به زجر و توبیخ از وی مستخلص کردند. ( گلستان ).
- مستخلص گردانیدن ؛ آزاد کردن.
- || مفتوح ساختن. گشادن. فتح کردن : هشتاد پادشاه گردنکش هلاک کرده بود و جهان سربسر مستخلص گردانید. ( فارسنامه ابن البلخی ص 60 ). اتابک چاولی... آن جمله اعمال را مستخلص گردانید بقهر. ( فارسنامه ابن البلخی ص 141 ). بر صوب جرجان رحلت کرد تا اول جرجان که دارالملک قابوس بودمستخلص گرداند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 68 ).

مستخلص . [ م ُ ت َ ل َ ] (ع ص ) مخصوص خود کرده . (ناظم الاطباء). رجوع به استخلاص شود. || رها شده . خلاص شده . آزادشده . نجات یافته . خلاصی یافته . (ناظم الاطباء). رهائی یافته . رها. یله . آزاد. رهیده . رسته . رستگار. خلاص :
یکان یکان شمر ابجد حروف تا حطی
چنانکه از کلمن عشر عشر تا سعفص
پس آنگه از قرشت تا ضظغ شمر صدصد
دل از حروف جمل شد تمام مستخلص .

(امثال و حکم دهخدا).


|| رها از دست کسی و مفتوح برای دیگری .فتح شده . تصرف گردیده . اشغال : حاصل الامر آنکه به اندک روزگاری بغداد و دیاربکر و دیار ربیعه و شام بأسرها مستخلص و در حوزه ٔ تصرف نواب هولاکوخان آمد. (رشیدی ).
- مستخلص شدن ؛ رها شدن .
- || مفتوح شدن : حیره و سواد بهری به حرب و بهری به صلح و جزیه خالد را مستخلص شد. (مجمل التواریخ و القصص ). درمقدار یک ساعت از روز آن نواحی مستخلص شد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 29).
- مستخلص کردن ؛ آزاد ساختن .
- || مفتوح ساختن . گشادن . رهائی دادن از دست کسی : او را به جانب عمان به قلعه ٔ کیوستان فرستاد و ملک مستخلص کرد.(ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 312). نامه ای بنوشت و از او مدد خواست تا ری از بهر او مستخلص کند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 385). نواحی لمغان که معمورترین آن نواحی بود مستخلص کرد و مستصفی شد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 40). به مظاهرت و معاونت او قیام نمود و ولایت او مستخلص کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 268).
- || آزاد و رها ساختن . رفع منعو محظور از آن کردن .
- || وصول کردن : خواستم تا بطریقی کفاف یاران مستخلص کنم آهنگ خدمتش کردم . (گلستان ). ملک بفرمود تا مضمون خطاب را به زجر و توبیخ از وی مستخلص کردند. (گلستان ).
- مستخلص گردانیدن ؛ آزاد کردن .
- || مفتوح ساختن . گشادن . فتح کردن : هشتاد پادشاه گردنکش هلاک کرده بود و جهان سربسر مستخلص گردانید. (فارسنامه ابن البلخی ص 60). اتابک چاولی ... آن جمله اعمال را مستخلص گردانید بقهر. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 141). بر صوب جرجان رحلت کرد تا اول جرجان که دارالملک قابوس بودمستخلص گرداند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 68).
- مستخلص گردیدن ؛ مستخلص گشتن . رها شدن :
زمان رفته باز آید ولیکن صبر می باید
که مستخلص نمیگردد بهاری بی زمستانی .

سعدی .


- مستخلص گشتن ؛ رها شدن .
- || گشوده شدن . مفتوح شدن : کفار هزیمت شدند و ریشهر مسلمانان را مستخلص گشت . (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 114). بعد از آن ناحیت رویان و شالوس و حدود استنداریه بکلی مستخلص گشت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 273).

مستخلص . [ م ُ ت َ ل ِ ] (ع ص ) رهائی جوینده . (آنندراج ). || آنکه مخصوص خود می گرداند. || آنکه رهائی میدهد. رهاکننده و نجات دهنده و خلاص کننده . || جمعکننده ٔ باج و خراج . (ناظم الاطباء). رجوع به استخلاص شود.


فرهنگ عمید

خلاص شده، رهاشده، آزادشده.

دانشنامه آزاد فارسی

مستخلص (المستخلص). مُسْتَخْلِص (المُسْتَخْلِص)
تألیف حافظ الدین محمد بخاری، فرهنگ عربی به فارسی قرآن. در این اثر واژه های قرآن به ترتیب سوره ها از حمد تا ناس آمده و در آن افزون بر معنای واژه ها، از بسیاری نکات ادبی، صرفی و نحوی آن ها نیز سخن رفته است. المستخلص را می توان تفسیر ادبی فشرده ای از قرآن دانست (۱۳۶۵ش).


کلمات دیگر: