طبیعی

اصلی , جوهری , حقیقی , طبیعی , فطری , وضع طبیعی

منسوب به بیعت، آنچه که اختصاص به طبیعت دارد، ذاتی، فطری، مقابل مصنوعی، کسی که هرچیزرابه طبیعت نسبت دهد
( صفت ) ۱ - منسوب به طبیعت مربوط به طبیعت آن چه به طبیعت اختصاص دارد . ۲ - جبلی ذاتی فطری مقابل صناعی مصنوعی عملی ساختگی . ۳ - مخلوق مقابل مصنوع . ۴ - امری که مقتضای طبع باشد چیزی که مسند با ذات شئ باشد . یا امور طبیعی . آثار و حرکات و زمانیات و مکان و کلیه اموری که مربوط به ماده و مادیات است . یا تاریخ طبیعی . علوم طبیعی طبیعیات . یا حرارت طبیعی . حرارت غریزی . یا حکمت ( علم فن ) طبیعی . یکی از شعب حکمت نظری . و آن علم به احوال اجسام طبیعی بحث می کند و موضوع آن جسم است و اصول آن هشت است : ۱ - سماع طبیعی یا سمع الکیان . ۲ - سمائ و عالم - کون و فساد . ۴ - آثار علویه . ۵ - معادن . ۶ - نبات . ۷ - حیوان . ۸ - علم نفس . یا عالم طبیعی . طبیعی دان . یاعلوم طبیعی . دانشهایی که از پیدایش و زندگی جمادات نباتات و حیوانات بحث می کنند . ۵ - کسی که حوادث جهان را منسوب به طبیعت می داند و قایل به نیرویی ما فوق طبیعت نباشد . ۶ - عالم علم طبیعی طبیعی دان .
دانشی است که از احوال اجسام طبیعی بحث میکند و موضوع آن جسم است .

(طَ ) [ ع . ] (ص نسب . ) ۱ - منسوب به طبیعت . ۲ - فطری ، ذاتی . ۳ - عالم علم طبیعی . ۴ - کسی که امور جهان را به طبیعت نسبت می دهد و به خدا اعتقادی ندارد.

طبیعی. [ طَ عی ی ] ( ع ص نسبی ) منسوب به طبیعت . غریزی. جبلی. ذاتی. فطری. نهادی. سرشتی. گوهری. گُهری. خِلقی. مقابل ِ صناعی و عملی و مصنوعی و ساختگی و معمولی :
بخشش او طبیعی و گهریست
بخشش دیگران به روی و ریاست.چه بود عارض تو لاله طبیعی رنگ
نگه نمود مرا عنبر طبیعی خم.|| مخلوق مقابل مصنوع : رود بر دو ضرب است : یکی طبیعی و دیگری صناعی.. رود طبیعی آن است که آبهائی بود بزرگ که از گداز برف و چشمه هائی که از کوه و روی زمین بگشاید و برود، و خویشتن را راه کند، و رودکده وی جائی فراخ شود و جائی تنگ همی رود تا به دریائی رسد یا به به طیحه ای.( حدود العالم ). || صاحب کشاف آرد: چیزیست که به ذات مستند باشد خواه استناد آن به نفس ذات یا جزء یا لازم آن باشد و خواه مساوی یا اعم باشد، پس طبیعت منسوب بدان در این هنگام بمعنی حقیقت است. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || و نیز مراد از طبیعی چیزیست که به صورت نوعی مستند باشد و ما در لفظ خبردر این باره بحث کردیم وامور طبیعی چیزهایی است که وجود انسان بر آنها مبتنی است. رجوع به طبیعت شود.

---

طبیعی. [ طَ ] ( ص نسبی ) ( علم... ) دانشی است که از احوال اجسام طبیعی بحث میکند و موضوع آن جسم است. ( از کشف الظنون ). و صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: طبیعی بر یکی از علوم مدون حکمت نیز اطلاق شود چه علم حکمت به دو گونه عملی و نظری تقسیم گردد و حکمت نظری به دانش طبیعی ریاضی و الهی منقسم می شود که آنها را به نامهای مابعدالطبیعة و ماقبل الطبیعه نیز نامند و طبیعیون کسانی هستند که در دانش طبیعی ممارست میکنند و نیز طبیعیون بر فرقه ای اطلاق شود که طبایع چهارگانه ، یعنی حرارت و برودت و رطوبت و یبوست را می پرستند چه آنها را اصل وجود دانند و بعقیده آنان جهان از آنها مرکب است و این فرقه را طبایعیه نیز خوانند. ( انسان کامل از کشاف اصطلاحات الفنون ).
- نفس طبیعی ؛ قوتی است که اجزاء جسم را نگاه دارد تا از یکدیگر متلاشی نشود، و آن را دو خادم است که یکی را خفت و دیگری را ثقل گویند. خفت قوتی است مائل بمحیط و ثقل بر عکس او. ( کشاف اصطلاحات الفنون ).

۱. مربوط به طبیعت.
۲. ذاتی، فطری.
۳. (صفت نسبی، اسم ) (فلسفه ) کسی که هر چیز را به طبیعت نسبت دهد، هریک از طبیعیون، معتقد به اصالت ماده، طبایعی.
۴. (صفت، قید ) عادی و معمولی: رفتار طبیعی.
۵. (صفت نسبی، اسم ) [منسوخ] از رشته های دورۀ متوسطه در نظام آموزشی قدیم.
۶. [مقابلِ مصنوعی] آنچه ساختۀ دست انسان نیست.

به دزِّه؛ به دم ( به دماق ) ؛ به هوش خو