کاتوزیان

کاتوزیان یا کاتوزی نام یکی از طبقات اجتماعی چهارگانهٔ ایران قدیم است و صنف عابد و پارسا را گویند. در شاهنامه جمشید طوایف را چهار قسمت کرد، گروه اوّل را کاتوزی نامید و گفت که در کوه ها و غارها مسکن کنند و به عبادت خدا و کسب علوم مشغول باشند. طبقه دوم را نیساری خواند و گفت سپاهی گری بیاموزند و طبقه سوم را نسودی نام نهاد و حکم کرد که کشت و زرع کنند، طبقه چهارم را اهنوخوشی لقب داد و گفت به انواع حرفه ها بپردازند. فردوسی گوید:
اوشیدری، جهانگیر. دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه نامهٔ توضیحی آیین زرتشت. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۱، شابک ‎۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵
نوشته اند کاتوزیان جمع کاتوزی است ولی در ریشهٔ زبان های ایرانی دیده نمی شود و در واقع در اصل کلمهٔ دیگری بوده که کاتبان بدین صورت درآورده اند و مصحف آتورنان یا آتوربان یا آذربان یا آتوربان بوده است؛ و به احتمال قوی که آتوربان را متصل نوشته اند و اشتباهاً کاتوزیان نیز خوانده شده است، فرضیهٔ محتمل تر ممکن است آثروانان باشد این صنف علاوه بر آذربانی یا همان حافظان آتش، وظیفه دیگرشان قرائت آیات اوستا (گاثاها) در کنار آتش مقدس بود. آثروانان را شاید بتوان با مداحان اسلامی قابل قیاس دانست.

کاتوزیان (ابهام زدایی). کاتوزیان نام یکی از طبقات چهارگانهٔ ایران قدیم است.

کاتوزیان (نام خانوادگی). کاتوزیان یک نام خانوادگی ست. افراد شاخص با این نام از این قرارند:
ناصر کاتوزیان، حقوق دان برجستهٔ ایرانی
حمیدرضا کاتوزیان، سیاست مدار ایرانی
محمدعلی همایون کاتوزیان، تاریخ نگار ایرانی
عباس کاتوزیان، نقاش ایرانی
باقر کاتوزیان، وزیر کار و امور اجتماعی در زمان محمدرضاشاه پهلوی
مرتضی کاتوزیان، نقاش معاصر ایرانی
کامران کاتوزیان (زاده ۱۳۲۰)، نقاش ایرانی