قار

قیر، زفت، ماده غلیظ وسیاه رنگ که ازنفت گیرند، بترکی به معنی برف است وچیزی درسفیدی به آن تشبیه شود
( اسم ) قرار گیرنده ثابت .
یوم قار روز خنک

[ ع . ] ۱ - (اِ. ) قیر. ۲ - دودة مرکب . ۳ - (ص . ) سیاه .
[ تر. ] ۱ - (اِ. ) برف . ۲ - (ص . ) سفید.
(رّ ) [ ع . ] (اِفا. ) قرارگیرنده ، ثابت . (?(قاراشمیش [ تر. ] (ص . ) درهم و برهم ، هرج و مرج .

قار. ( ع اِ ) قیر. ( برهان ) ( قاموس ). قیر که بر کشتی و جز آن مالند. ( آنندراج ). زفت. زفت رومی :
بکشتند از ایشان ده و دو هزار
همی دود و آتش برآمد چو قار.به دیده چو قار و به رخ چون بهار
چو می خورده و چشم او پرخمار.چو خورشید سر برزد از کوهسار
بگسترد یاقوت بر پشت قار.وندر شکمش [ سیب ] خُردک خُردک دو سه گنبد
زنگی بچه ای خفته به هریک در چون قار.چون به در خانه زنگی شوی
روی چو گلنارت چون قار کن.نه مکان است سخن را سر بی مغزش
نه مقر است خرد را دل چون قارش.چون قار سیه نیست دل ما و پر از گرد
گر چه دل چون قار تو پر گرد و غبار است.چو دریاست این گنبد نیلگون
زمین چون جزیره میان اندرون
شب و روز بر وی چو دو موج بار
یکی موج از او زر و دیگر چو قار.قار به فارسی مشهور به قیر است و آن از زمین با آب گرم از چشمه ها میجوشد. سیاه مایل به سرخی و اصل آن بعضی صلب و برخی سیال میباشد و با قدری خاک نیز طبخ میدهند تا توان بر کشتی و امثال آن اندود. و قوتش تا سی سال باقی است. در سیم گرم و خشک ودر افعال قریب بقفر و منضج دمل و محلل اخلاط غلیظه ولزجه سینه و دماغ و مانع تغییر آب و طعام و فساد وبائی هوا و معین هضم ، و جهت معده و جگر و سپرز نافع و خائیدن او جهت رفع رطوبات و ثقل زبان و فساد لثه وضرس که بیحسی دندان میباشد مفید و ظرف به قیر اندوده مدتی مدید آب را مانع تغییر است و آشامیدن آب از آن ظرف مصلح غلظه آب و رافع طاعون ، و شرابی که در خم قیر اندوده ترتیب دهند گرمتر و سریع الخروجتر از بدن است ، و خمار او کمتر میباشد. و اکثار خوردن قیر مورث قرحه مثانه و مصلحش صمغ عربی و لعابها و قدر شربتش تا یک درهم و بدلش قفر است. ( تحفه حکیم مؤمن ).

---

قار. ( ع ص ) سیاه. ( برهان ) ( آنندراج ). || ( اِ ) سیاهی. ( مهذب الاسماء ) :
بند من وزن سنگ دارد و روی
روز من رنگ قیر دارد و قار. || دوده مرکب. مرکب :
سر نامه چون گشت مشکین ز قار
نخست آفرین کرد بر کردگار.|| خون که در پوست بمیرد. ( مهذب الاسماء ). || شتران یا گله بزرگ از شتران. || درختی است تلخ. ( آنندراج ).

قرارگیرنده، ثابت.
= قارقار
* قاروقور: [عامیانه]
۱. صدای شکم.
۲. [مجاز] سروصدا، هیاهو.
۱. ‹قیر› مادۀ غلیظ و سیاه رنگی که از نفت گرفته می شود زفت.
۲. (صفت ) [مجاز] سیاه: در غم آزت چو قیر سر شده چون شیر / وآن دل چون تازه شیر نوشده چون قار (ناصرخسرو۱: ۲۵۱ ).
۱. برف: چشم این دائم سفید از اشک حسرت همچو قار / روی او دائم سیه از آه محنت همچو قیر (انوری: ۲۴۵ ).
۲. (صفت ) سفید.

/ghaar/ قهر