کلمه جو
صفحه اصلی

رئیس الکتاب

فرهنگ فارسی

رئیس کاتبان مهتر منشسان : میرزا محمد حسین رئیس الکتاب و احکام نویس ( مدرسه دارالفنون )

فرهنگ عمید

رئیس کاتبان، سردستۀ نویسندگان، مهتر منشیان.

دانشنامه عمومی

در نظام اداری امپراتوری عثمانی به سرپرست منشیان، رئیس الکُتّاب گفته می شد. رئیس الکتاب ریاست مجلس عدل و دیوان همایون را برعهده داشت. به رئیس الکتاب، رئیس افندی هم می گفتند.
با اجرای تنظیمات در ۱۲۵۲ (۱۸۳۶ میلادی) در تشکیلات باب عالی سمت رئیس الکُتّابی به نظارت خارجیّه تبدیل شد که همان منصب وزارت امور خارجه است.در همان سال سمت کدخدای صدر عالی به نظارت مُلکیّه و یک سال بعد به نظارت داخلیه، دفترداری به نظارت مالیّه تبدیل شد و با این گونه اصلاحات، باب عالی شکل دیگری یافت. به این ترتیب، رجال بزرگ سابق از قبیل کَهْیابیگ (رئیس اصناف) و رئیس الکُتّاب و چاووش باشی که ملتزم رکاب وزیر اعظم بودند به القاب ناظران داخلیّه و خارجیّه و مالیّه ملقّب و همگی از رجال مسئول دولت شدند.
احمد رسمی کتابی به نام سفینة الرؤسا درباره «رئیس الکتّاب» ها نوشته است.
آمدجی منشی مخصوصِ «رئیس الکتاب» بود و مستقیماً زیر نظر وی انجام وظیفه می کرد. واژه آمدجی یا آمده چی به معنای مسئول آمده ها (رسیده ها، وصول شده ها) است. تهیّه و تنظیم گزارش کارهای رئیس الکتاب به صدراعظم، ابلاغ فرمان ها و دستورهای صادره از «دیوان همایون» (دربار) خطاب به صدراعظم و دیگر مقامات، انجام مکاتبات سرّی و آشکارِ رئیس الکتاب از وظایف مهم آمَدجی بود.


کلمات دیگر: