[ویکی فقه] تصاحب مال دیگری بدون اذن وی در ازای مال خود را تَقاصّ گویند و از آن در باب قضاء سخن رفته است.
تقاص در لغت به معنای در پی کسی یا چیزی رفتن و نزدیک شدن است و به مقابله به مثل و تلافی کردن نیز « قصاص »، «مُقاصّه» یا «تقاصّ» گفته می شود از آنرو که واکنشی است در پی وقوع عمل یا جرم.
انواع تقاص
تقاصّ، گاه دو طرفه است و آن در مورد وجود دو طلب از دو طلب کار است که حقیقت آن ایفای دو دین به طور متقابل می باشد و از آن به تهاتر تعبیر می شود و گاه یک طرفه.نوع دوم، تقاصّ مصطلح و موضوع مورد بحث است.
حکم تقاص
مالی که انسان از دیگری طلب دارد یا عین است یا دین.در هر دو صورت، طرف مقابل (مَطلوبٌ مِنه) یا به بدهی خود معترف بوده، در صدد ادای آن می باشد یا از اصل، منکر آن است و یا به آن اقرار دارد لیکن بدون عذر از ادای آن طفره می رود.در صورت نخست، تقاصّ جایز نیست.در صورت دوم و سوم اگر طلب، عین باشد و طلبکار نیز ـ بدون آنکه فتنه ای رخ دهد ـ بر گرفتن آن از طرف مقابل قادر باشد، می تواند تنها عین مال خود را بردارد و تقاصّ از مال مطلوب منه جایز نیست. لیکن در صورت خوف فتنه و نیز صورتی که طلب، دین باشد، مُقاصّه جایز خواهد بود.
اذن قاضی در تقاص
...