شجاع الدین خورشید بن ابی بکر (۵۸۰–۶۲۱) از امرای لر کوچک و بنیان گذار سلسله اتابکان لر کوچک بود. ولایت لر کوچک نامی است تاریخی برای استان های لرستان و ایلام امروزی. طوایف لر کوچک قبایلی بودند مخلوط از لران ایرانی که کمتر موقعی میشد بر خود حاکمی داشته باشند. در سال ۵۸۰ ه.ق شجاع الدین خورشید یکی از روسای ایشان که از طایفه جنگروی بود سلسله اتابکان لر کوچک را بنیان نهاد.
جنگروی
هزاراسپیان
اتابکان لر کوچک
لرستان
جنگروی از طوایف زاگرس نشین و بنیان گذار اتابکان لر کوچک بودند، شجاع الدین خورشید سرسلسله اتابکان لرستان توانست با کمک دیگر طوایف لرستان و ایلام ادعای استقلال کتد و طولانی ترین حکومت ایرانی بعد از اسلام و دومین حکومت طولانی ایرانی بعد از اشکانیان را بنا نهد.
در سال ۵۸۰ هجری قمری یکی از رؤسای لر کوچک (مخلوطی از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی) که شجاع الدین خورشید نام داشت طوایف لر کوچک را تحت امر خود درآورد و بر قلعهٔ معتبر مانرود که از دژهای مستحکم لرستان بود دست یافت. اقتدار پیدا کردن شجاع الدین خورشید و اتباع او بر الناصر لدین اللّه خلیفه عباسی را نگران کرد و خلیفه شجاع الدین خورشید و برادرش نورالدین محمد را به بغداد فراخواند و فرمان تسلیم قلعه مانرود را صادر کرد. اما شجاع الدین خورشید و برادرش حاضر به تسلیم قلعه نشدند. ناصر خلیفه عباسی برادر شجاع الدین خورشید را زندانی کرد و نورالدین در زندان مرد. شجاع الدین نیز حاضر شد قلعه مانرود را واگذار کرد و در مقابل حکومت ولایت طرازک از ولایت خوزستان را به دست آورد. شجاع الدین قریب سی سال دیگر در آن حدود حکومت می کرد تا آنکه در سال ۶۲۱ هجری قمری مرد، گفته می شود سن وی بیش از صد سال بوده است.شجاع الدین خورشید پسر خود پدر و برادرزاده اش سیف الدین رستم را در آخر عمر که از کار افتاده بود به اداره امور قبایل تابعه حکمرانی منصوب کرده بود و جانشینی خود را به ترتیب به بدر و بعد از او به سیف الدین رستم واگذار کرده بود. اما سیف الدین در حیات شجاع الدین از پیری او استفاده کرده بدر را به خیانت نسبت به پدر متهم کرد و پدر را بکشتن بدر واداشت و خود بعد از مرگ شجاع الدین خورشید توانست به حکومت دست پیدا کند.
طوایف لر کوچک قبایلی بودند مخلوط از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی که در حدود بین عراق عجم و عراق عرب ییلاق و قشلاق می کردند و خراج خود را به دیوان بغداد می دادند و به بسیار کم حکومتی مستقل داشتند. سرزمین لرستان به دو قسمت لر کوچک و لر بزرگ تقسیم می شود.در کتاب تاریخ مغول در صفحه ۴۴۲ و در کتاب مجمل التواریخ گلستانه در صفحه ۲۰۴ به این شرح در خصوص نواحی لر کوچک و بزرگ آمده است:
جنگروی
هزاراسپیان
اتابکان لر کوچک
لرستان
جنگروی از طوایف زاگرس نشین و بنیان گذار اتابکان لر کوچک بودند، شجاع الدین خورشید سرسلسله اتابکان لرستان توانست با کمک دیگر طوایف لرستان و ایلام ادعای استقلال کتد و طولانی ترین حکومت ایرانی بعد از اسلام و دومین حکومت طولانی ایرانی بعد از اشکانیان را بنا نهد.
در سال ۵۸۰ هجری قمری یکی از رؤسای لر کوچک (مخلوطی از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی) که شجاع الدین خورشید نام داشت طوایف لر کوچک را تحت امر خود درآورد و بر قلعهٔ معتبر مانرود که از دژهای مستحکم لرستان بود دست یافت. اقتدار پیدا کردن شجاع الدین خورشید و اتباع او بر الناصر لدین اللّه خلیفه عباسی را نگران کرد و خلیفه شجاع الدین خورشید و برادرش نورالدین محمد را به بغداد فراخواند و فرمان تسلیم قلعه مانرود را صادر کرد. اما شجاع الدین خورشید و برادرش حاضر به تسلیم قلعه نشدند. ناصر خلیفه عباسی برادر شجاع الدین خورشید را زندانی کرد و نورالدین در زندان مرد. شجاع الدین نیز حاضر شد قلعه مانرود را واگذار کرد و در مقابل حکومت ولایت طرازک از ولایت خوزستان را به دست آورد. شجاع الدین قریب سی سال دیگر در آن حدود حکومت می کرد تا آنکه در سال ۶۲۱ هجری قمری مرد، گفته می شود سن وی بیش از صد سال بوده است.شجاع الدین خورشید پسر خود پدر و برادرزاده اش سیف الدین رستم را در آخر عمر که از کار افتاده بود به اداره امور قبایل تابعه حکمرانی منصوب کرده بود و جانشینی خود را به ترتیب به بدر و بعد از او به سیف الدین رستم واگذار کرده بود. اما سیف الدین در حیات شجاع الدین از پیری او استفاده کرده بدر را به خیانت نسبت به پدر متهم کرد و پدر را بکشتن بدر واداشت و خود بعد از مرگ شجاع الدین خورشید توانست به حکومت دست پیدا کند.
طوایف لر کوچک قبایلی بودند مخلوط از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی که در حدود بین عراق عجم و عراق عرب ییلاق و قشلاق می کردند و خراج خود را به دیوان بغداد می دادند و به بسیار کم حکومتی مستقل داشتند. سرزمین لرستان به دو قسمت لر کوچک و لر بزرگ تقسیم می شود.در کتاب تاریخ مغول در صفحه ۴۴۲ و در کتاب مجمل التواریخ گلستانه در صفحه ۲۰۴ به این شرح در خصوص نواحی لر کوچک و بزرگ آمده است:
wiki: شجاع الدین خورشید