متابولیت

اجزای شرکت کننده در سوخت و ساز سلولی (متابولیسم یا دگرگشت) را متابولیت (به انگلیسی: Metabolite) می نامند. در واقع متابولیتها ترکیبات واسطه و محصول سوخت و ساز سلول زنده هستند و معمولاً منحصرا اشاره به مولکولهای کوچک شرکت کننده در سوخت وساز سلولی دارد.
متابولیتها وظایف گوناگونی بر عهده دارند؛ شامل سوخت، ساختمان، پیامرسانی، اثر تحریک کنندگی و بازدارندگی روی آنزیمها، اثر کاتالیزوری (معمولا به عنوان یک کوفاکتور نسبت به یک آنزیم)، دفاع و واکنش با ارگانیسمهای دیگر. به عنوان نمونه می توان به رنگدانه ها، ترکیبات معطر و فرومونها اشاره کرد. یک متابولیت اولیه مستقیماً در رشد، نمو و تولید مثل شرکت می کند. الکل مثالی از یک متابولیت اولیه است که در مقیاس وسیع تولید صنعتی می شود.یک متابولیت ثانویه مستقیماً در این فرآیندهای حیاتی شرکت نمی کند، اما معمولاً یک وظیفه مهم بوم شناسی دارد. می توان از پادزیستها و رنگدانه هایی مانند رزینها و ترپن ها به عنوان مثال هایی در این زمینه نام برد. بعضی پادزیستها از متابولیتهای اولیه به عنوان پیش ماده (به انگلیسی: precursor) استفاده می کنند، مانند اکتینومایسین (به انگلیسی: actinomycin) که از متابولیت اولیه تریپتوفان ایجاد می شود.
در جدول زیر مثال هایی از متابولیتهای اولیه که به روش صنعتی تولید می شوند آمده است:
متابولیتها در دو زیر مجموعه متابولیتهای اولیه و متابولیتهای ثانویه مورد بحث قرار می گیرند.