دانشنامه علایی

'دانشنامهٔ علایی که دانشنامه ای است نوشتهٔ ابن سینا به زبان فارسی در پنج دانش است؛ منطق، طبیعیات (دانش زیرین) هیئت، موسیقی و آنچه بیرون طبیعت است (دانش برین)، می شود.
ابن سینا
مقاصد الفلاسفه
این اثر به فارسی است و در آن ابن سینا تلاش کرده است تا آنجا که می تواند واژه های فارسی بکار برد.
در منابع عربی و فارسی به نام های «الحکمةالعلائیة» «الرسالةالعلائیة» «حکمت علایی» یا «کتاب علایی» نیز نامیده شده است.
ابن سینا این دانشنامه را در فاصلهٔ سالهای ۴۱۳ تا ۴۲۸ برای سپاس از حمایت های فرماندار وقت اصفهان، ابوجعفر دشمن زیار ملقب به علاء الدوله کاکویه نوشت و به همین سبب دانشنامه علایی نام گرفته است.

دانشنامۀ علایی
تألیف ابن سینا، کتابی به فارسی، در منطق و فلسفه. مؤلف این اثر را به خواهش علاءالدولۀ کاکویه نوشته است. در پی ازبین رفتن بخش ریاضی کتاب، جوزجانی به نگارش دوبارۀ آن بر طبق سایر آثار ریاضی ابن سینا مبادرت کرد. این اثر مشتمل بر هفت بخش است: منطق؛ علم برین (الهیات)؛ علم زیرین (طبیعیات)؛ اوقلیدس (هندسه)؛ هیئت (مجسطی)؛ حساب (ارثماطیقی) و موسیقی. این اثر که گویا تنها اثر جامع فارسی برجای ماندۀ ابن سینا است، دربردارندۀ واژگان فارسی متعدد در ازای اصطلاحات فلسفی است و از این رو به منزلۀ یکی از سرآغازهای کاربرد واژگان اصطلاحی فارسی همواره مورد توجه بوده است. بخش منطق، الهیات و طبیعیات این اثر نخستین بار در حیدرآباد (۱۳۰۹ق) و بعدها بخش منطق و الهیات آن به تصحیح احمد خراسانی به چاپ رسید (۱۳۱۵ش). در ۱۳۳۱ش و به مناسبت هزارۀ ابن سینا بخش های الهیات و طبیعیات و ریاضیات دانشنامۀ علایی، به ترتیب به کوشش محمد معین، سید محمد مشکوة و مجتبی مینوی به چاپ رسید.

[ویکی فقه] دانش نامه علائی (ابهام زدایی). دانش نامه علائی، تألیف ابن سینا و از کتاب های مشهور وی می باشد. این کتاب در پنج بخش تألیف شده است. • الهیات دانشنامه علائی ، بخشی از کتاب دانش نامه علائی، تألیف ابن سینا• طبیعیات دانشنامه علائی ، بخشی از کتاب دانش نامه علائی، تألیف ابن سینا• منطق دانشنامه علائی ، بخشی از کتاب دانش نامه علائی، تألیف ابن سینا
...