زبان اسپرانتو (به اسپرانتو: Esperanto) معروف ترین زبان علمی یا فراساخته جهان است که از میان زبان های ابداعی موجود، بیشترین سخن گویان را در دنیا داراست.کسی که به زبان اسپرانتو سخن بگوید یا از آن استفاده کند را اسپرانتیست یا اسپرانتودان می نامند.نام این زبان از اسم مستعار دکتر لودویک زامنهوف (دکتر اسپرانتو)، پدیدآورندهٔ این زبان بین المللی، گرفته شده است. نخستین کتابی را که وی برای معرفی و آموزش زبان اسپرانتو نگاشت، با نام مستعار «دکتر اسپرانتو» ∗، به معنی «دکتر امیدوار»، منتشر ساخت، چراکه امیدوار بود با بهره گیری از این زبان به عنوان زبان واحد مشترک جهانی، به ایجاد صلح و دوستی در سطح دنیا کمک شود. عنوان این کتاب «اینترناتسیا لینگوو» (به اسپرانتو: Internacia Lingvo) به معنی «زبان بین المللی» بود، که بعدها تحت عنوان «کتاب اول» یا اونوا لیبرو∗ (به اسپرانتو: Unua Libro) مشهور شد. هدف دکتر زامنهوف - که به افتخار او یونسکو نیز سال ۱۹۸۷ را به مناسبت جشن صدسالگی زبان اسپرانتو، «سال زامنهوف» نامید - خلق زبانی بی طرف و صلح پرور بود که یادگیری آن نیز آسان باشد و به درک متقابل فرهنگ های مردم مختلف جهان کمک کند.
پیوست شمارهٔ ۲: سیر تحول زبان های ابداعی، صفحهٔ ۲۲۹
پیوست شمارهٔ ۳: آشنایی با زبان وُلاپوک (نمونه ای از زبان های ابداعیِ پیش از اسپرانتو)، صفحهٔ ۲۶۳
پیوست شمارهٔ ۴: آشنایی با زبان لُگ لان (نمونه ای از زبان های ابداعیِ پس از اسپرانتو)، صفحهٔ ۲۷۷
پیوست شمارهٔ ۵: زندگی نامهٔ کوتاه دکتر زامنهوف، آفرینندهٔ زبان اسپرانتو، صفحهٔ ۲۸۹
پیوست شمارهٔ ۶: سخنرانیِ تاریخیِ دکتر زامِنهوف در اولین کنگرهٔ جهانیِ اسپرانتو، صفحهٔ ۳۰۱
پیوست شمارهٔ ۷: ایران، نخستین پیشنهادکنندهٔ اسپرانتو در جامعهٔ ملل، صفحهٔ ۳۱۱
پیوست شمارهٔ ۸: اسپرانتو در کامپیوترها و اینترنِت، صفحهٔ ۳۲۱
پیوست شمارهٔ ۹: چکیدهٔ دستور زبان اسپرانتو، صفحهٔ ۳۳۷
پیوست شمارهٔ ۱۰: هم بسته های اسپرانتو، صفحهٔ ۳۵۱
پیوست شمارهٔ ۱۱: اشعار نمونهٔ اسپرانتو، صفحهٔ ۳۵۵
پیوست شمارهٔ ۱۲: لیستِ مطالعاتیِ ادبیات اسپرانتو، صفحهٔ ۳۷۷
پیوست شمارهٔ ۱۳: برنامه های رادیوئی اسپرانتو، صفحهٔ ۳۸۱
پیوست شمارهٔ ۱۴: مراکز و نشریات اسپرانتو در جهان، صفحهٔ ۳۸۵
ویژگی منحصر به فرد الفبای اسپرانتو، آوائی بودن یا فونِتیک بودنِ صددرصد آن است، به این معنی که پس از فراگیری آن در عرض چند ساعت، دیگر هیچ گونه مشکلی برای فرد فراگیرندهٔ اسپرانتو در تلفظ یا دیکتهٔ واژگان وجود نخواهد داشت، چرا که هر حرف و کلمه در زبان اسپرانتو، تنها و تنها یک جور می تواند تلفظ یا نوشته شود. الفبای اسپرانتو دارای ۲۸ حرف از الفبای لاتین است که چهار حرف x, w, q, y در این الفبا وجود ندارند و در عوض شش حرف تکراری دارد که روی پنج حرف آن، هشتک قرار گرفته است و روی یک حرف دیگر، یک هفتک قرار داده اند تا آوای آن ها را تغییر دهند: ( ĉ، ĝ، ĥ، ĵ، ŝ، ŭ )
زبان بین المللی اِسپِرانتو در سال ۱۸۸۷ (میلادی) (۱۲۶۶ خورشیدی) توسط دکتر لودویک لازاروس زامنهوف لهستانی ساخته شد. اسپرانتو به علت ساختار علمی و آسان خود مورد توجه متفکران و دانشمندان با ملیت های گوناگون قرار گرفته و به خاطر ویژگی های منحصربه فرد آن، سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی سازمان ملل متحد (یونسکو) در سال ۱۹۵۴ (میلادی) به اتفاق آرا آن را طی قطعنامه ای به عنوان زبان بین المللی و بی طرف به رسمیت شناخت و آموزش اسپرانتو را به تمامی کشورهای عضو خود توصیه کرد. همچنین «یونسکو» در استقبال از صدمین سالگرد انتشار زبان اسپرانتو در سال ۱۹۸۶ (میلادی) (۱۳۶۵) در قطعنامه ای دیگر ضمن تأکید بر تصمیم قبلی خود، مراتب پشتیبانی خود را از آموزش و گسترش زبان بین المللی اسپرانتو در سراسر جهان ابراز داشته است.
برخی یوسف اعتصامی (اعتصام الملک)، پدر پروین اعتصامی، را اولین کسی می دانند که ایرانیان را با زبان اسپرانتو، توسط نشریهٔ خود بهار آشنا کرد. احمد کسروی نیز از کسانی بوده است، که ضمن فراگیری زبان بین المللی اسپرانتو، همان طور که در اثر خود تحت عنوان زبان پاک بیان کرده است، از ساختار علمی و منطقی آن، و هم چنین سامانهٔ واژه سازی چسبانشی یا پیوندی آن، برای تقویت و ویرایش زبان مادری خود، الهام گرفته است، و در عین حال برای گسترش زبان اسپرانتو در ایران نیز کمک فراوانی کرده است. در زمان افتتاح دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، زبان اسپرانتو از مطالب درسی این دانشگاه بوده است.
پیوست شمارهٔ ۲: سیر تحول زبان های ابداعی، صفحهٔ ۲۲۹
پیوست شمارهٔ ۳: آشنایی با زبان وُلاپوک (نمونه ای از زبان های ابداعیِ پیش از اسپرانتو)، صفحهٔ ۲۶۳
پیوست شمارهٔ ۴: آشنایی با زبان لُگ لان (نمونه ای از زبان های ابداعیِ پس از اسپرانتو)، صفحهٔ ۲۷۷
پیوست شمارهٔ ۵: زندگی نامهٔ کوتاه دکتر زامنهوف، آفرینندهٔ زبان اسپرانتو، صفحهٔ ۲۸۹
پیوست شمارهٔ ۶: سخنرانیِ تاریخیِ دکتر زامِنهوف در اولین کنگرهٔ جهانیِ اسپرانتو، صفحهٔ ۳۰۱
پیوست شمارهٔ ۷: ایران، نخستین پیشنهادکنندهٔ اسپرانتو در جامعهٔ ملل، صفحهٔ ۳۱۱
پیوست شمارهٔ ۸: اسپرانتو در کامپیوترها و اینترنِت، صفحهٔ ۳۲۱
پیوست شمارهٔ ۹: چکیدهٔ دستور زبان اسپرانتو، صفحهٔ ۳۳۷
پیوست شمارهٔ ۱۰: هم بسته های اسپرانتو، صفحهٔ ۳۵۱
پیوست شمارهٔ ۱۱: اشعار نمونهٔ اسپرانتو، صفحهٔ ۳۵۵
پیوست شمارهٔ ۱۲: لیستِ مطالعاتیِ ادبیات اسپرانتو، صفحهٔ ۳۷۷
پیوست شمارهٔ ۱۳: برنامه های رادیوئی اسپرانتو، صفحهٔ ۳۸۱
پیوست شمارهٔ ۱۴: مراکز و نشریات اسپرانتو در جهان، صفحهٔ ۳۸۵
ویژگی منحصر به فرد الفبای اسپرانتو، آوائی بودن یا فونِتیک بودنِ صددرصد آن است، به این معنی که پس از فراگیری آن در عرض چند ساعت، دیگر هیچ گونه مشکلی برای فرد فراگیرندهٔ اسپرانتو در تلفظ یا دیکتهٔ واژگان وجود نخواهد داشت، چرا که هر حرف و کلمه در زبان اسپرانتو، تنها و تنها یک جور می تواند تلفظ یا نوشته شود. الفبای اسپرانتو دارای ۲۸ حرف از الفبای لاتین است که چهار حرف x, w, q, y در این الفبا وجود ندارند و در عوض شش حرف تکراری دارد که روی پنج حرف آن، هشتک قرار گرفته است و روی یک حرف دیگر، یک هفتک قرار داده اند تا آوای آن ها را تغییر دهند: ( ĉ، ĝ، ĥ، ĵ، ŝ، ŭ )
زبان بین المللی اِسپِرانتو در سال ۱۸۸۷ (میلادی) (۱۲۶۶ خورشیدی) توسط دکتر لودویک لازاروس زامنهوف لهستانی ساخته شد. اسپرانتو به علت ساختار علمی و آسان خود مورد توجه متفکران و دانشمندان با ملیت های گوناگون قرار گرفته و به خاطر ویژگی های منحصربه فرد آن، سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی سازمان ملل متحد (یونسکو) در سال ۱۹۵۴ (میلادی) به اتفاق آرا آن را طی قطعنامه ای به عنوان زبان بین المللی و بی طرف به رسمیت شناخت و آموزش اسپرانتو را به تمامی کشورهای عضو خود توصیه کرد. همچنین «یونسکو» در استقبال از صدمین سالگرد انتشار زبان اسپرانتو در سال ۱۹۸۶ (میلادی) (۱۳۶۵) در قطعنامه ای دیگر ضمن تأکید بر تصمیم قبلی خود، مراتب پشتیبانی خود را از آموزش و گسترش زبان بین المللی اسپرانتو در سراسر جهان ابراز داشته است.
برخی یوسف اعتصامی (اعتصام الملک)، پدر پروین اعتصامی، را اولین کسی می دانند که ایرانیان را با زبان اسپرانتو، توسط نشریهٔ خود بهار آشنا کرد. احمد کسروی نیز از کسانی بوده است، که ضمن فراگیری زبان بین المللی اسپرانتو، همان طور که در اثر خود تحت عنوان زبان پاک بیان کرده است، از ساختار علمی و منطقی آن، و هم چنین سامانهٔ واژه سازی چسبانشی یا پیوندی آن، برای تقویت و ویرایش زبان مادری خود، الهام گرفته است، و در عین حال برای گسترش زبان اسپرانتو در ایران نیز کمک فراوانی کرده است. در زمان افتتاح دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، زبان اسپرانتو از مطالب درسی این دانشگاه بوده است.
wiki: زبان اسپرانتو