کلمه جو
صفحه اصلی

چاپ دستی

دانشنامه عمومی

چاپ دستی که با نام های چاپ هنری و گراورسازی نیز شناخته می شود، شاخه ای از هنرهای تجسمی است که در آن اثر هنری از طریق چاپ تصویر بر روی یک سطح، عموماً کاغذ یا گاهی پارچه، چرم، پلاستیک و سطوح دیگر، توسط هنرمند خلق می گردد. چاپ آثار هنری می تواند به روش های مختلفی از جمله چاپ فلزی، چاپ سنگی، چاپ چوب، چاپ دیجیتال و چاپ لینو فرایندهای هنری مبتنی بر انواع حکاکی صورت پذیرد.
«تید» دستگاهی است که عکس را منفی (نگاتیو) کرده روی زینک ثبت می کند. این دستگاه در گذشته با نور آفتاب کار می کرد و اگر روزی آفتاب نمی تابید دستگاه تید هم کار نمی کرد.
«ویراتیف» (عکس معکوس)
«زینک» ورقهٔ فلزی که تصویر روی آن نقش می بندد.
«اسید» برای شستن زینک
«قیدا» دستگاهی برای گراورسازی
«کلوریون» ماده ای ژلاتینی
چاپ های هنری امکانات فنی صوری و بیانی بسیار متنوعی را در اختیار هنرمند می گذارند و علاوه بر این هنرمند به مدد چاپ و تکثیر اثر خود می تواند نمونه های ارزان تری را در دسترس مخاطبان قرار دهد. به همین سبب در قرن های اخیر اغلب هنرمندان برخی روش های حکاکی و چاپ را آزموده و در آن ها به استادی رسیده اند.
چاپ از طریق انتقال مرکب از یک کلیشه یا صفحه مسطح آماده شده بر روی سطح کاغذ یا مواد دیگر پدید می آید. انواع متداول کلیشه عبارتند از: صفحه های فلزی که معمولاً از جنس مس یا زینک یا صفحه های پولیمری که برای حکاکی یا خوردگی با اسید استفاده می شوند.از سنگ، آلومینیم یا پلیمر برای چاپ سنگی و از قالب های چوبی برای چوب تراش و چوب کند و از لینونئوم برای لینوتراش استفاده می شود. پرده های پارچه ای از جنس ابریشم یا مواد مصنوعی برای چاپ سیلک اسکرین به کار می رود.
گراورسازی در ایران بعد از نشر روزنامه های متعدد رونق گرفت. اولین گراورسازی در ایران را یک متخصص آلمانی آغاز کرد و بعدها شاگردان وی خود استادکاران برجسته ای شدند که از آن جمله می توان مهدی مصورالملک را نام برد.

دانشنامه آزاد فارسی

چاپ دستی (printmaking)
پدیدآوردن تصویر یا طرح با استفاده از چاپ از روی یک لوح (قالب چوبی۱، لوح سنگی، و یا ورق فلزی)، که رنگ یا جوهر را نگه می دارد. قدیمی ترین نوع چاپ، باسمۀ چوبی۲ است، که در قرون وسطا۳ در اروپا متداول بوده است. حکاکی خطی۴ (از قرن ۱۵م) و باسمۀ تیزابی۵ (از قرن ۱۷) متعاقب باسمۀ چوبی پدید آمد. چاپ رنگی با قالب های چوبی از قرن ۱۸ در ژاپن رواج یافت. چاپنقش سنگی۶ در ۱۷۹۶ ابداع شد. آلبرشت دورِر۷، هنرمند آلمانی، حکاکی های خطی نظرگیری آفرید و رامبرانت۸، نقاش هلندی، از اولین هنرمندان برجسته ای بود که باسمه های تیزابی ساخت.
woodblockwoodcutmedievalline engravingetchingLithographyAlbrecht DürerRembrandt

پیشنهاد کاربران

Printmaking

معادل Printmaking به زبان انگلیسی
یک رشته ی هنری زیر مجموعه ی هنرهای تجسمی است که در ایران چندین دهه سابقه ی کاربرد دارد و هنرمندان بسیاری در آن به فعالیت مشغول بوده و هم اکنون نیز افراد بسیاری به آن مشغول و وابسته هستند.
چاپ دستی در دنیا سابقه ای طولانی دارد. هم اکنون علاوه بر ایران، در کشورهای مختلف، هنرمندان، انجمن ها و گروه های مختلفی در این موضوع فعالیت می کنند.
متاسفانه نام و عبارت "چاپ دستی" با اینکه اصطلاحی بسیاری پرکاربرد در میان هنرمندان تجسمی است، و واحدهای درسی دانشگاهی و کتاب ها و نمایشگاه های بسیاری با این عنوان وجود دارد، در فرهنگنامه ها جایی ندارد و نتیجه ی جستجوی عبارت "چاپ دستی" در منابع مختلف مکتوب و دیجیتال و . . . خالی یا بیراهه است.
ای که دستت می رسد کاری بکن!


کلمات دیگر: