کلمه جو
صفحه اصلی

فابریسیوس هی یرونیموس

دانشنامه آزاد فارسی

فابْریسیوس، هی یِرونیموس (۱۵۳۷ـ۱۶۱۹)(Fabricius, Hieronymus)
فابْریسیوس، هی یِرونیموس
(جـرونـیمـو فـابریتسیوی ایتالیایی) کالبدشناس و رویان شناس ایتالیایی. به جیرولامو فابریتسیو نیز معروف است. از ۱۵۷۴، بررسی های دقیقی دربارۀ سیاه رگ ها و جریان خون صورت داد و دریچه های یک طرفه ای را کشف کرد که خون را به طرف قلب هدایت می کنند. به علاوه، تکامل رویان جوجه را نیز بررسی کرد. فابریسیوس دربارۀ اصول مکانیک تنفس، فعالیت عضلات، ساختمان حنجره، و چشم نیز تحقیقاتی صورت داد. او برای نخستین بار توصیف کاملی از حنجره به دست داد و موقعیت عدسی چشم را به درستی توصیف کرد. همچنین، نشان داد که اندازۀ مردمک متغیر است. در آکواپندنته، نزدیک اورویتو، زاده شد و در پادوا درس خواند و استادش گابریل فالوپیوس بود. در ۱۵۶۵، فابریسیوس، در مقام استاد کالبدشناسی، جانشین فالوپیوس شد. قبل از فالوپیوس، آندرآس وسالیوس و ماتئو کولومبو این سمت را داشتند. فابریسیوس شهرتی جهانی کسب کرد و دانشجویان بسیاری را از کشورهای گوناگون جذب کرد. ویلیام هاروی نیز از ۱۶۰۰ تا ۱۶۰۲ شاگرد او بود. در ۱۵۷۹، فابریسیوس دریچه های سیاه رگ ها را به نمایش عمومی گذاشت و در ۱۶۰۳، در کتابی با نام در باب دریچه های سیاه رگ ها، نخستین توصیف دقیق از این دریچه ها را با تصاویری به چاپ رساند که جزئیات را نیز نشان می دادند. او به اشتباه تصور می کرد که وظیفۀ دریچه ها کاهش سرعت جریان خون است تا بافت ها مواد مغذی موجود در خون را بهتر جذب کنند. با این همه، زحماتش باعث شد یکی از عوامل مهم دخیل در حرکت خون در بدن شناخته شود. وسالیوس نشان داده بود که سوراخی برای حرکت خون بین حفره ها در دیوارۀ میانی قلب وجود ندارد. این امر خلاف ادعای جالینوس بود. کولومبو مسیر حرکت خون از قلب به شش ها را نشان داده بود. در این مسیر خون پیش از جریان یافتن در همۀ بدن حرکت می کرد. وجود دریچه های یک طرفۀ فابریسیوس در وریدها به آن معنی بود که خون پس از گذر از این دریچه ها راه برگشت ندارد و باید در یک جهت پیش رود. این موضوع ویلیام هاروی را عمیقاً تحت تأثیر قرار داد و زمینه ساز کشف گردش خون شد. فابریسیوس در رساله اش با نام در باب تشکیل جنین (۱۶۰۰)، که اولین اثر در نوع خود بود، به مقایسۀ مراحل نهایی تکامل جنین جانوران گوناگون پرداخت و اولین توصیف دقیق از جفت را به دست داد. او در کتاب در باب تکامل تخم و جوجه (۱۶۱۲)، فرضیه های نادرستی را مطرح کرد. از آن جمله این که اسپرم وارد تخمک نمی شود و با تحریک از راه دور باعث شروع فرآیند زایش می شود.


کلمات دیگر: