گاتها

گاتاها یا گاهان یا گاثاها یا گات ها ۱۷ سروده ای است که از دیرباز از سخنانِ زرتشت اسپنتمان دانسته شده و در برگیرنده پیام و آموزش های وی و بنیادِ مزدیسنا است. و کهن ترین و سپنتاترین بخشِ کتابِ اوستاشمرده می شود

استاد دکتر نادر گلستانی داریانی فرهنگنویس چند زبانی و نویسنده معتقد است :

God ( English ) . . . Gott ( German ) . . . . گات . . . گاتها ( =خدایان )
گاتها ( اوستایی یا دین دبیره ) جمعِ گات. گات در زبان اوستایی به معنای �سرود� است. ولی من گات را همریشه با گت آلمانی و گاد انگلیسی می دانم . . . . و گاتها را معادل خدایان . . . .
درباره ی گاتها ژرفانه می باید گشتا پویید و اندیشید و اندیشید. نادر گلستانی داریانی. مدرس دانشکده زبانهای خارجی. فرهنگنویس چند زبانی

zarathustra با تلفظ: ذرات اوست را . به معنای کلیه ذرات به او تعلق دارد. zoroastra با تلفظ: زور اوست را.
به معنای : نیرو به تعلق دارد. و با تلفظ: زورو آسترا. به معنای ستاره نیرومند. به احتمال بسیار قوی اجداد زرتشت یا کلا ایرانیان قبل از عصر زرتشت دارای دو جهان بینی بوده اند. یکی اینکه کل هستی را ذره ای می پنداشتند که بعدا توسط متفکران یونان باستان اقتباس گردیده و به نظریه اتمی تبدیل گردیده است. و دیگری نیرومند بودن یا نیرو بودن کل هستی. این دو نظریه و یا دو باور هستی شناسانه ایرانیان باستان در قالب دو عبارت بالا توسط والدین روی فرزند خود گذاشته شده اند. الفاظ دو عبارت در زبان ایرانیان باستان با الفاظ زبان فارسی امروز مطابقت دارند، اما دستور زبان و جمله بندی اندکی متفاوت از هم. یونانی ها با حفظ صداقت در امانت، فاصله خالی بین الفاظ را حذف کرده و آن دو جمله را به دو کلمه تبدیل کرده اند. از این طریق در طول تاریخ دو نام برای زرتشت در زبان های غربی به یادگار مانده است.
بهر حال در گاتها ؛ خدایان یا سروده های زرتشت نکاتی بسیار ظریف نهفته است که در مقابل حواس بیرونی و درونی پژوهش گران غربی و پارسی اوستا پنهان باقی مانده اند و شاید بتوان گفت که گنجینه ای گرانبها اند نهفته در پشت پرده اسرار هستی. زرتشت در مراسم قربانی و پرستش و نیایش و سردون شعر با پندار نیک خویش با کمک پندار نیک راهنما ( مزدا ) و نظم کیهانی ( اهورا ) از یک طرف از اهورا مزدا خواهان نشان دادن مسیر برگشت به حالت و یا وضعیت عالی اولیه هستی ( به زبان امروز حالت اولیه محض بهشتی ) است که نور و حیات را از نو بیافریند و از طرف دیگر خودرا یاری دهنده به اهورا مزدا به رسیدن به آن مقصد میداند. شاید در دوران پیری به این نتیجه میرسد که قربانی " خودِ خویش " برای رسیدن به این هدف برترین قربانی باشد در مقایسه با قربانی گاو و بز و گوسفند و مرغ و خروس و شتر توسط پیشینیان برای خدایان . طوری که از مستندات عهد قدیم ( وصیت نامه قدیم ) بر می آید، موسا هم به پدیده قربانی حیوانات برای جلب رضای خداوند بیش از حد اهمیت می داده است. تا اینکه ایسا به ظهور می رسد و پس از سه سال فعالیت علنی در روی تپه " گُل گات ها " بدن تثلیثی ( توده سه جنبه ای: ماده - روح - روان ) او به صلیب کشیده میشود. در این جا این سوال پیش می آید که آیا نام آن تپه توسط قوم یهود انتخاب گردیده یا اینکه خداوند عنوان سروده های زرتشت یعنی گات ها را باضافه پسوند گُل زیر زبان آنها گذاشته است که آن تپه را با آن عنوان نامگذاری کنند؟ طبق باور مسیحیان ایسا اولین فرزند مذکر خداوند می باشد. واژه " گُل " به احتمال قوی به زبان تمثیل همان بدن ایسا مسیح می باشد که روی زمینه حاصلخیز اما تا عصر مسیح بایر مانده گات های زرتشت کاشته شده است. در اینجا بازهم یک نکته ظریف نهفته است که نیاز به کشف و شهود دارد و آن اینکه بین قربانی کردن " خودِ خویش " زرتشت و قربانی شدن بدن ایسا مسیح یک تفاوت اساسی وجود دارد. قربانی شدن بدن با قربانی شدن خویشتن یا نفس مترادف و معادل و هم معنی نمی باشند. خویشتن و یا نفس انسان پس از اینکه توسط خداوند خلق گردیده است ، فنا ناپذیر می باشد و نمیتوان آنرا قربانی کرد. پس از مرگ بدن تثلیثی ، نفس در ذهن خداوند به خواب ژرف مرگ فرو میرود و از روئیا های روشن و حقیقی برخوردار میگردد که از زندگی روزمره روشن تر و واقعی تراند. خواب مرگ در لحظه بسته شدن نطفه در رحم مادر در عالم شهودی - دنیوی بعدی به پایان میرسد و نفس دوم بجای آن بیدار میگردد. از آنجاییکه برای مردگان درک گذر زمان غیر ممکن می باشد، لذا خواب طولانی مدت مرگ حدود یک ثانیه بیشتر طول نمی کشد. پس از این مقدمه کوتاه بر میگردم به اصل موضوع یعنی گنجینه نهفته در گات ها. اهورا مزدا یا خداوند کل هستی بیکران می باشد و حرکت تحولاتی او از حالت محض بهشتی و کمال مطلق در سیر نزولی به سمت حالت های واقعی و عینی و قابل شهود برای انسان و رجعت و برگشت از این حالت و وضعیت به آن حالت در سیر صعودی با اراده و خواست خود خداوند صورت می پذیرد و هیچگونه نیازی به امداد و جهاد و شعر گویی و قربانی و ستایش و نیایش و عبادت و طاعت و بندگی انسان ندارد. علوم نجوم و کیهان شناسی عصر جدید سر نخ و مسیر مورد آرزوی زرتشت را به ما نشان داده است و آن کشف نوسانات کیهانی می باشد که از دیدگاه دانشمند برجسته انگلیسی به نام اسیتوِن هاوکینگ بزرگترین کشف اعصار می باشد. البته خود هاوکینگ نتوانست به این حقیقت دست یابد که این کشف بزرگ علاوه بر اثبات وجود و هستی خداوند در سطحی برتر ، به مثابه زلزله عظیمی است که پایه ها و ستون فقرات افسانه های دینی سروده شده در مورد خداوند و حکمت و قدرت و دانش را پس از تئوری تکاملی داروین در علم زیست شناسی و پس از تئوری کوانتومی یا کوانتایی یا نظریه مکانیک ذرات و امواج در علم فیزیک آنچنان به لرزه انداخته است که عنقریب ( از هزار سال به بعد ) در حال ریزش و تخریب و فرو پاشی و غروب کردن و افول است. اما باور و اعتقاد و اطمینان و اعتماد و ایمان و امید انسان را به خداوند تقویت می کند. برای تعیین مراتب اصلی هستی و تعداد آنها، توجه به دو حقیقت بنیادی ضروری است که تاکنون در مقابل حواس ظاهری و باطنی انسان پنهان باقی مانده اند. این حقایق بطور مختصر به شرح زیر می باشند:
الف - بر خلاف تصور خاص و عام ، کلیه افراد انسانی تنها دارای یک سرنوشت جنسی و عشقی به شکل سنتی یا کلاسیک آن یعنی " یا مرد و یا زن " نبوده بلکه پنج نوع متفاوت و مستقل از هم.
ب - همچنین کلیه افراد انسانی تنها دارای یک من یا یک خود مجرد انفرادی یا یک خویشتن و یا یک نفس واحد و یگانه و منحصر به فرد نیستند بلکه 10 تا.
تمام تقسیم بندی های هستی که تاکنون توسط فلاسفه و حکیمان و عارفان دینی صورت گرفته اند، نمیتوانند حقیقت داشته و منبطق بر واقعیت باشند، زیرا این دو حقیقت به تازگی از طرف منبع بیکران پندار نیک به پندار محدود انسانی الهام گردیده اند و آنهم نه توسط روح القدس و نه جبرئیل و نه هاتف غیبی لسان الغیب. بعد از اینکه مراتب اصلی هفتگانه هستی با در نظر گرفتن دو حقیقت الهامی بیان شده در بالا تعیین گردید و کلیه لایه ها یا مراتب فرعی بیشمار هر کدام از مراتب اصلی محصور و محدود بین دو سرحد نقصان و کمال گردید، آنگاه ضروری است که به یک حقیقت ماورایی الهام شده دیگر هم توجه عمیق داشته باشیم و آن عبارت است از تقسیم یا کثرت پایان ناپذیر هستی بیکران به هستی های محدود و متناهی در چهارچوب فضا های سه بعدی یا مکان های مجرد. این تقسیم به این دلیل صورت پذیرفته است که هستی بیکران و یا بینهایت نمی تواند دارای یک مرکز واحد و یگانه و منحصر به فرد باشد که بتوان به قول حکیمان و عارفان فارسی زبان آنرا منبع فیض وجود و یا نور الانوار نامید. اما هرنقطه هندسی یا فیزیکی دلخواه در زمینه هستی بیکران میتواند نقش یک مرکزیت محلی را بازی کند. مرکز داشتن هر چیزی نشانه آشکار و بارز محدویت و مرز و محیط داشتن آن چیز است. این حقیقت را هم ضروری است که از علم ریاضیات به پذیریم.
حال میتوان به سهولت دریافت که هستی های محدود و متناهی و مساوی و بیشمار از طریق وقوع قیامت ها یا مه بانگ های هفتگانه بر اثر نوسانات انقباض و انبساط حرکت های نزولی و صعودی خودرا هم زمان و همسان انجام می دهند و به نیروی بیرونی و درونی نیازی ندارند. فرق بین قیامت های مه بانگی با قیامت دینی در این است که افراد انسانی از قبور برانگیخته نمی شوند بلکه دوباره از مادر متولد می شوند.