دادگاه های انقلاب

عنوان محاکم قضایی انقلابی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تأسیس شده در اسفند ۱۳۵۷ش به دستور امام خمینی (ره). اساس کار این دادگاه ها، فتوای قاضی شرع و جاری شدن حکم براساس نظر وی بر مبنای احکام قضایی فقهی و انقلابی بود. نخستین و معروف ترین حاکم شرع دادگاه های انقلاب اسلامی شیخ صادق خلخالی بود. وی طبق حکم مستقیم امام خمینی (ره)، در نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از وابستگان و رجال رژیم پهلوی را به پای میز محاکمه کشید و به اعدام محکوم کرد. معروف ترین چهره هایی که اعدام شدند، امیرعباس هویدا، نخست وزیر رژیم سابق، نعمت الله نصیری، رئیس ساواک، و جمعی از وزرا و سرمایه داران رژیم گذشته بودند. در اواخر اسفند ۱۳۵۷، امام خمینی (ره) دستور توقف محاکمات را صادر و شورای انقلاب اسلامی را مأمور تهیۀ دستور العملی قانونی برای دادگاه های انقلاب کرد. در فروردین ۱۳۵۸ این قانون تصویب و ابلاغ شد. سازماندهی و تداوم کار دادگاه های انقلاب سبب شد که در کنار دستگاه رسمی دادگستری، این نهاد نیز با قوانین و چارت سازمانی خود بخشی از مسئولیت های حساس قضایی را در نظام جمهوری اسلامی ایران برعهده گیرد؛ ازجمله برخورد با مسائل معروف به منکرات، مبارزه با قاچاق و مسائل مربوط به مواد مخدر.