کلمه جو
صفحه اصلی

بابرنامه

دانشنامه عمومی

بابرنامه، که آن را واقعات بابری و توزک بابری نیز خوانده اند، خاطرات و نظرات ظهیرالدین بابر است که به زبان ترکی جغتایی(ازبکی) و با نثری ساده نگاشته شده است و حوادث سال های ۸۹۹ تا ۹۳۶ق را در بر می گیرد. شخصیت بابر در این اثر که عقاید و آراء خود را در موضوعات مختلف بیان کرده، منعکس است. بابرنامه از جنبه های مختلف تاریخی، جغرافیایی، مردم شناسی و ادبی ارزشمند است و به گفتة کوپریلی یکی از بهترین آثار نثر جغتایی به شمار می رود.
سیدحسین زاده، هدی، ظهیرالدین بابر، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
بابر، ظهیرالدین محمد، بابرنامه، ترجمة عبدالرحیم خان خانان، بمبئی، ۱۳۰۸ق؛
حبیبی، عبدالحی، ظهیرالدین محمد بابر، کابل، ۱۳۵۱ش؛
مشار، خانبابا، فهرست کتاب های چاپی فارسی، تهران، ۱۳۵۰–۱۳۵۵ش؛
منزوی، احمد، فهرستواره کتاب های فارسی، تهران، ۱۳۷۵ش؛
از این اثر نسخه های متعددی بر جای مانده است، اما همه ناقصند. بخشی از با برنامه در زمان بابر، توسط زین الدین وفایی خوافی در (۹۴۰ق) به فارسی ترجمة آزاد شد که احتمالاً به همین دلیل کوپریلی آن را ترجمة حقیقی با برنامه نمی داند. پس از آن میرزا پاینده حسن غزنوی و محمدقلی مغول حصاری نیز این اثر را به فارسی ترجمه کردند. بابرنامه ترکی نخستین بار در ۱۸۵۷م توسط ایلمینسکی در غازان چاپ تصویری شد. پس از آن در ۱۹۰۵م بوریج چاپ دیگری از روی نسخه حیدرآباد منتشر کرد. ترجمه فارسی دیگری که توسط عبدالرحیم خان خانان به دستور اکبر شاه گورکانی در ۹۹۸ قمری صورت گرفته بود، در ۱۳۰۸ قمری در بمبئی به خط نستعلیق با غلط های چاپی زیاد با عنوان تجارب الملوک منتشر شد. با برنامه به زبان های انگلیسی، فرانسه، روسی، آلمانی و اردو نیز ترجمه و تلخیص شده است.
ظهیرالدین بابر در این کتاب سعی در بی طرفانه نوشتن خاطرات خود داشته و گرچه در برخی نقاط احساسات بر او غلبه کرده است، لیکن از اکثر آثار تاریخی مشابه قابل اعتمادتر است.

دانشنامه آزاد فارسی

بابُرنامه
(یا: واقعات بابری؛ تِزُوک بابری) زندگی نامۀ خودنوشت ظَهیرالدّین محمد بابُر مؤسس سلسلۀ تیموری هند ( ۸۹۹ـ ۹۳۷ ق)، به ترکی جغتایی. مؤلف در این کتاب، صادقانه و بدون تعصب به شرح آرا و عقاید خود پرداخته و حتی از بیان ضعف ها و شکست هایش ابایی نداشته است . این کتاب حوادث سال های ۸۹۹ تا ۹۳۶ق (واپسین سال حکومت بابر) را دربر می گیرد. بابُرنامه از جنبه های تاریخی ، جغرافیایی ، مردم شناسی و ادبی دارای اهمیت است و با نثری ساده و آراسته نگارش یافته و در شمارِ بهترین نمونه های جغتایی و یا حتی زبان ترکی است . این اثر را در زمان حیات بابر زین الدین وفایی خوافی ( ۹۹۴ ق) و بعدها میرزا پاینده و محمدقلی مغول حصاری و بارِ سوم عبدالرحیم بیرام خان معروف به خان خانان به فارسی ترجمه کردند که در ۱۳۰۸ ق همین ترجمۀ اخیر به صورتی مغلوط و مشوش با عنوان تجارب الملوک در بمبئی منتشر شد . همچنین ترجمه و تلخیص هایی از این اثر به زبان های انگلیسی ، فرانسه ، روسی ، آلمانی و اردو در دست است .

واژه نامه بختیاریکا

روزِمین


کلمات دیگر: