غدد بزاقی

غدد بزاقی (به انگلیسی: Salivary gland) از غدد برون ریز در پستانداران است.غدد موجود در بافت همبند زیر مخاط دهان که به طور مداوم ترشح می کنند، غدد بزاقی فرعی نامیده می شوند، که علاوه بر اینها سه زوج غده بزاقی اصلی به نام های بناگوشی، تحت فکی و زیر زبانی در دهان دیده می شود. غدد بزاقی از قسمت های مترشحه و مجاری تشکیل شده اند. سه نوع قسمت مترشحه به اسامی آسینی سروزی، آسینی موکوسی و آسین های مختلط و سه نوع مجرا به اسامی مجاری رابط، مجاری مخطط و مجاری بین لبولی قابل تشخیص می باشند.
سلیمانی راد، جعفر. بافت شناسی. تهران: گلبان؛ تبریز: قاضی جهانی، ۱۳۹۱.
آسین های کروی هستند که از سلول های هرمی بلند تشکیل شده اند و حفره وسطی آسین نامشخص است. هسته سلول ها گرد و در نزدیک قاعده قرار گرفته و سیتوپلاسم آن ها در سطح راسی حاوی گرانول های ترشحی است. با میکروسکوپ الکترونی شبکه آندوپلاسمی دانه دار گسترده ای در قاعده سلول های سروزی مشاهده می گردد که دلیل بر فعال بودن آن ها از نظر پروتئین سازی است. ترشحات آسین های سروزی، مایع سروزی است که از پروتئین ها و آنزیمهای مترشحه به وسیله سلول ها و آب و املاح تشکیل شده است. سلول های سروزی بر روی غشای پایه قرار گرفته اند.
آسین های کروی یا لوله ای هستند که از سلول های هرمی کوتاه و حفره وسطی نسبتاً مشخص تشکیل شده اند. هسته سلول ها پهن، چسبیده به قاعده سلول قرار گرفته اند. چون محتویات سلول های موکوسی ضمن آماده سازی بافت، حل شده و از بین می روند، آسین های موکوسی زیر میکروسکوپ کف آلود و روشن دیده می شوند.با میکروسکوپ الکترونی مشاهده شده است که سلول ها حاوی گرانول های موکوسی متعدد در سیتوپلاسم رأس خود و شبکه آندوپلاسمی توسعه نیافته می باشند. ترشحات آسین های موکوسی، مایع موکوسی است که از گلیکوپروتئین های اسیدی مترشحه از سلول ها و آب و املاح تشکیل شده است. در آسین های موکوسی همانند آسین های سروزی سلول های مترشحه بر روی غشای پایه قرار گرفته اند.
آسین هایی هستند از نوع لوله ای یا کروی که از سلول های موکوسی و تعدادی از سلول های سروزی تشکیل شده اند. سلول های سروزی که به صورت کلاهک قرار می گیرند، هلال ژیانوزی نامیده می شوند.