مغز استخوان

استخوان متراکم دارای یک حفره مرکزی به نام مغز استخوان است که با آندوستئوم پوشیده شده است. در پیرامون استخوان، پرده ضریع قرار دارد که کل استخوان را حفاظت می کند. استخوانهای اسفنجی دارای حفره های کوچک و بزرگ و سیستم های هاورس ناقص هستند.
سلول های رده لنفوئیدی که لنفوسیت های نوع B و T را می سازند.
سلول های رده میلوئیدی که این سلول ها در راه تکاملی خود تبدیل به چندین نوع سلول می شوند. این سلول ها از آن جهت که در پیرامون کشت توانا به پایه ریزی کلنی هستند به نام واحدهای کلنی ساز (CFU) شناخته می شوند این سلول ها بر این پایه اند:
مغز استخوان بافت نرم و پررگی است که داربست آن را بافت رتیکولر پایه ریزی می کند و بر روی آن سلول های گوناگون خونی، خونساز و چربی قرار دارد. مغز استخوان حفره میانی استخوان های دراز و فضاهای میان ترابکولی استخوان های اسفنجی را پر می کند. مغز استخوان به دو صورت مغز قرمز و مغز زرد دیده می شود که اولی بیشتر از سلول های خونساز پایه ریزی شده و بافت میلوئید نیز خوانده می شود و دومی بیشتر دربر گیرنده سلول های چربی است.
در مرحله جنینی و پس از زایش تا مرحله بلوغ همه استخوان ها در بر گیرنده مغز قرمز می باشند ولی در بزرگسالان مغز قرمز محدود به مهره ها، استخوان های جناغ، دنده ها و استخوان های جمجمه می باشد و در بقیه جاها با مغز زرد جایگزین می شود.
اصولاً تمام مغز استخوان های بدن تا دوران بلوغ خونسازی می کنند ولی مغز استخوان دراز پس از سن بیست سالگی به بافت چربی تبدیل شده و دیگر عمل خونسازی را انجام نمی دهد. از این پس تنها مغز استخوان هایی همانند مهره ها، جناغ سینه، دنده ها که همان اسکلت محوری خوانده می شوند عمل خونسازی را انجام می دهند (اسکلت بدن در کل به دو دستهٔ محوری و جانبی تقسیم می شود). کم کم که سن بسیار می شود قدرت سازندگی مغز استخوان نیز کاهش می یابد و در سنین پیری کم خونی کوتاهی نمایان می گردد. مغز استخوان به راستی جزء دستگاه های خون ساز بدن محسوب می شود.

مغز استخوان (bone marrow)
مادۀ موجود در حفرۀ مرکزی استخوان ها. در اوایل عمر، سازندۀ گویچه های قرمز خون است، ولی بعدها براثر انباشت چربی (لیپیدها)، رنگ آن از قرمز به زرد تغییر می کند. پیوند مغز استخوان روش درمانی برخی بیماری ها، نظیر سرطان خون، است. در این حالت، برای جلوگیری از رد پیوند از داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی استفاده می کنند. اگر مغز استخوان جنین میمونی که در مراحل اولیه سقط شده است، به میمون بالغ پیوند زده شود، پیوند رد نخواهد شد.