ترحم

ترحم (میکل آنژ). ترحم (ایتالیایی: Pietà) اثری از هنرمند و مجسمه ساز برجسته رنسانس، میکل آنژ بوناروتی است. این اثر هنری در کلیسای سن پیترو واتیکان قرار دارد. تندیس ترحم، یکی از اولین آثار بر پایه همین موضوع از هنرمند می باشد. مجسمه برای کاردینال جین دی بیلهارس ‏(en)‏ که نماینده روم بود ساخته شد. میکل آنژ برای ساخت این مجسمه از سنگ مرمر کارارا ‏(en)‏ استفاده کرد و چنین به نظر می آید که به عنوان یادبودی برای مراسم خاکسپاری کاردینال ساخته شده باشد اما به مکان فعلی خودش منتقل شد که اولین کلیسای کوچک در سمت راست بازیلیکا می باشد. جالب ترین نکته دربارهٔ این اثر این است که مجسمه ترحم، تنها اثر موجود از میکل آنژ است که مزین به امضای خود استاد است.
این شاهکار معروف نمایانگر بدن عیسی در دامان مادرش پس از مصلوب شدن می باشد. موضوع اقتباسی هنرمند از موضوعات محبوب در آن زمان محسوب می گردید. تفسیر اختصاصی میکل آنژ برای نمایش هنر ترحم یک امر بی سابقه در مجسمه سازی ایتالیایی محسوب می گردید که یک توازن آرمانی از رنسانس و زیبایی کلاسیک آمیخته به ناتورالیسم از بارزه های شاخص این اثر می باشد.
در سال های گذشته مجسمه ترحم میکل آنژ دچار صدمات چندی گردید. ۴ انگشت مریم از دست چپ وی در طول حرکت و جابجایی شکسته شد که در سال ۱۷۳۶ توسط جوزپه لیریونی بازسازی شد. با این احوال جدی ترین آسیب به این اثر هنری در ۲۱ ماه مه سال ۱۹۷۲ (روز یکشنبه مصادف با عید پنجاهه) توسط یک شخص معلوم الحال مجارستانیِ استرالیایی الاصل اتفاق افتاد، شخص موسوم که لازلو توث ‏(en)‏ نام داشت در حالی که فریاد می کشید؛ «من عیسی مسیح هستم و از مرگ بازگشتم!» توسط یک چکش زمین شناسی ‏(en)‏ به سرعت به مجسمه حمله ور شد و تا قبل از دستگیری ۱۵ مرتبه با چکش به مجسمه ضربه وارد کرد که نتیجه چنین عملی شکستن دست، بینی، پِلک و قسمت هایی از لباس مریم بود. ضرباتی که وی وارد می کرد باعث شد تا تکه های مرمر در فضا پراکنده شود و تعدادی از حاضرین این قطعات را که در هوا می چرخیدند ربودند. فراخوانی که بعدها صادر گردید باعث شد تا تعدادی از قطعات بازگردانده شود اما چند قطعه از جمله بینی او هیچگاه پیدا نشد و بعدها برای بازسازی مجدد مجبور شدند که یک بلوک کوچک از پشت مجسمه را برای جایگزینی با بینی بردارند.
پس از این حمله، مجسمه با زحمت بسیار بازسازی شد و به محل بازیلیکای سنت پیتر و در قسمت ورودی بین درب مقدس ‏(en)‏ و مِحراب سن سباستیان قرار داده شد. برای حفاظت و جلوگیری از تکرار وقایع مشابه، امروزه این مجسمه توسط یک شیشه مقاوم پلی (متیل متاکریلات) ضد گلوله محافظت می گردد.

[ویکی فقه] به درخواست رحمت ترحم گفته می شود.
از آن به مناسبت در باب طهارت یاد شده است.
ترحم بر میت
پس از دفن میت مستحب است و بهتر است ترحم در قالب دعای ذیل باشد که از امام باقر علیه السّلام روایت شده است: «اللّهم جاف الأرض عن جنبیه و أصعد الیک روحه و لقّه منک رضوانا و أشکن قبره من رحمتک ما تغنیه به عن رحمة من سواک.» بنابر مضمون برخی روایات، همان‏گونه که فرد زنده از دریافت هدیه مسرور می‏شود، ترحم بر میت و استغفار برای او نیز موجب شادی روح وی می‏گردد. از مکروهات تشییع جنازه آن است که مصیبت دیده یا غیر او به تشییع کنندگان بگوید: «ترحّموا علیه»