سرپنجه

سرانگشتان، پنجه دست، زورونیرووقدرت، دلاور
۱ - سر انگشتان . ۲ - پنجه دست چنگ چنگال . ۳ - قدرت زور . ۴ - ( صفت ) دارای پنجه قدرت مسلط : تو آن کودک از مگس رنجه یی که امروز سالار و سرپنجه یی ( بوستان )

( ~ . پَ جَ یا جِ ) ۱ - (اِمر. ) سر - انگشتان . ۲ - نیرو، قدرت . ۳ - (ص . ) زورمند، ستمگر.

سرپنجه. [ س َ پ َ ج َ / ج ِ ] ( اِ مرکب ) پنجه دست. ( غیاث ) ( برهان ) :
به خُردی دَرَم زور سرپنجه بود
دل زیردستان ز من رنجه بود.دلاور به سرپنجه گاوزور
ز هولش به شیران درافتاده شور. || زور و قوت. ( غیاث ). قوت و توانایی. ( آنندراج ) :
به سرپنجه مشو چون شیر سرمست
که ما را پنجه شیرافکنی هست.که به سرپنجه شیرگیر شده ست
شیر برنا و گرگ پیر شده ست.هوی و هوس را نماند ستیز
چو بینند سرپنجه عقل تیز.ز پنجه درم پنج اگر کم شود
دلت ریش سرپنجه غم شود.حافظ از سرپنجه عشق نگار
همچو مور افتاده شد در پای پیل. || مجازاً بمعنی ظلم و تعدی. ( غیاث ) :
به ابن صبح که سرپنجه ها کند چو نجوم
به ابن عِرس که دم لابه ای کند چو کلاب.دیدی آن قهقهه کبک خرامان حافظ
که ز سرپنجه شاهین قضا غافل بود. || ( ص مرکب ) کنایه از مردم پرقوت و ظالم و مرد قوی دست که مشق زور پنجه رسانیده باشد. ( غیاث ). مردم پرقوت و زبردست. ( برهان ). کنایه از مردم پرقوت و بی باک. ( انجمن آرای ناصری ). مرد قوی دست و ظالم. ( آنندراج ). مردم آزار و بی باک. ( برهان ) ( انجمن آرا ) :
از کیان است چرخ سرپنجه
که به شاه کیان درآویزد.شکنجه گرچه پنجه اش را کند سست
کند سرپنجه را درکنگره چست.نبینی درایام او رنجه ای
که نالد ز بیداد سرپنجه ای.تو آنی که از یک مگس رنجه ای
که امروز سالار و سرپنجه ای.یکی پادشه زاده در گنجه بود
که دور از تو ناپاک و سرپنجه بود.

۱. سرانگشتان، پنجۀ دست.
۲. [مجاز] زور، نیرو، قدرت.
۳. (صفت ) زبردست: جنگ و زورآوری مکن با مست / پیش سرپنجه در بغل نِه دست (سعدی: ۱۷۸ ).

{pegbox, headstocks} [موسیقی] قسمت انتهایی دستۀ بربط ها و سازهای کمانه ای که گوشی ها در آن قرار می گیرند

/sar panje/ دفعه – بار – مرتبه - انگشتان