کلمه جو
صفحه اصلی

تندیدن

فارسی به انگلیسی

germinate, sprout

فرهنگ معین

(تُ دَ ) (مص م . ) ۱ - تندی کردن ، درشتی کردن ، خشم گرفتن . ۲ - سر زدن غنچه و شکوفه و برگ درخت ، تژ زدن ، جوانه زدن .

لغت نامه دهخدا

تندیدن. [ ت ُ / ت َ دی دَ ] ( مص ) سر زدن غنچه و برگ و شکوفه باشد از درخت ( برهان ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ) چه هرگاه درخت شروع در برگ و شکوفه برآوردن کند گویند تندید یعنی برگ و شکوفه برآورد. ( برهان ذیل تندید ). شکوفه بیرون آوردن درخت را گویند. ( از لغت فرس اسدی چ اقبال ص 118 ذیل تندید ). در برگ آمدن درختان ،گویند درخت می تندد یعنی برگ بیرون می آورد. ( اوبهی ).شکوفه بدرآوردن درخت. ( از صحاح الفرس ) :
به صد جای تخم اندرافکند بخت
بتندید شاخ و برآورد رخت.
عنصری ( از لغت فرس اسدی ایضاً ).
ازعاب ؛ بتندیدن رَز. ( تاج المصادر بیهقی ). یعنی برگ برآوردن ْ گرفتن ِ درخت بعد از سیرابی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ).

تندیدن. [ ت ُ دی دَ ] ( مص ) درخشم شدن و اعراض کردن. ( برهان ). تندی کردن. درشتی کردن. خشم گرفتن. تیز شدن. ( فرهنگ فارسی معین ). خشمناک گشتن. ستهیدن و در خشم شدن و اعراض کردن. ( ناظم الاطباء ). در خشم رفتن. ( برهان ذیل تندید ) :
ز مرغان چون سلیمان قصه بشنید
بتندید و بجوشید و بکالید.
عطار ( از بلبل نامه ).
عقل او کم بود و حرص او فزون
چون جرا [ = اجری ] کم دید شد تند و حرون...
چون خری پابسته تندد از خری
هر دو پایش بسته گردد بر سری
ور نتندیدی ز بند آن بوالفضول
او نه خر بودی بدی شیر فحول.
مولوی.
بتندید با من که عقلت کجاست
چو دانی و پرسی سوءالت خطاست.
( بوستان ).
فقیر از بهر نان بر در دعاخوان
تو می تندی که مرغم نیست بر خوان.
سعدی.
چو بشنید این سخن بر زاری او
بتندید از پریشانکاری او
بدل در دشمنی چیزی نبودش
ولی در دوستی می آزمودش.
اوحدی.
ایشان بر وی تندید و او را دشنام دادند. ( ترجمه دیاتسارون ص 146 ). عیسی بر آن دژمناک تندید و گفت دهن خود ببند. ( ترجمه دیاتسارون ص 194 ). || غریدن و لندیدن رعد. || نالیدن و لرزیدن.( ناظم الاطباء ).

تندیدن . [ ت ُ / ت َ دی دَ ] (مص ) سر زدن غنچه و برگ و شکوفه باشد از درخت (برهان ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) چه هرگاه درخت شروع در برگ و شکوفه برآوردن کند گویند تندید یعنی برگ و شکوفه برآورد. (برهان ذیل تندید). شکوفه بیرون آوردن درخت را گویند. (از لغت فرس اسدی چ اقبال ص 118 ذیل تندید). در برگ آمدن درختان ،گویند درخت می تندد یعنی برگ بیرون می آورد. (اوبهی ).شکوفه بدرآوردن درخت . (از صحاح الفرس ) :
به صد جای تخم اندرافکند بخت
بتندید شاخ و برآورد رخت .

عنصری (از لغت فرس اسدی ایضاً).


ازعاب ؛ بتندیدن رَز. (تاج المصادر بیهقی ). یعنی برگ برآوردن ْ گرفتن ِ درخت بعد از سیرابی . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).

تندیدن . [ ت ُ دی دَ ] (مص ) درخشم شدن و اعراض کردن . (برهان ). تندی کردن . درشتی کردن . خشم گرفتن . تیز شدن . (فرهنگ فارسی معین ). خشمناک گشتن . ستهیدن و در خشم شدن و اعراض کردن . (ناظم الاطباء). در خشم رفتن . (برهان ذیل تندید) :
ز مرغان چون سلیمان قصه بشنید
بتندید و بجوشید و بکالید.

عطار (از بلبل نامه ).


عقل او کم بود و حرص او فزون
چون جرا [ = اجری ] کم دید شد تند و حرون ...
چون خری پابسته تندد از خری
هر دو پایش بسته گردد بر سری
ور نتندیدی ز بند آن بوالفضول
او نه خر بودی بدی شیر فحول .

مولوی .


بتندید با من که عقلت کجاست
چو دانی و پرسی سوءالت خطاست .

(بوستان ).


فقیر از بهر نان بر در دعاخوان
تو می تندی که مرغم نیست بر خوان .

سعدی .


چو بشنید این سخن بر زاری او
بتندید از پریشانکاری او
بدل در دشمنی چیزی نبودش
ولی در دوستی می آزمودش .

اوحدی .


ایشان بر وی تندید و او را دشنام دادند. (ترجمه ٔ دیاتسارون ص 146). عیسی بر آن دژمناک تندید و گفت دهن خود ببند. (ترجمه ٔ دیاتسارون ص 194). || غریدن و لندیدن رعد. || نالیدن و لرزیدن .(ناظم الاطباء).

فرهنگ عمید

سرزدن برگ یا شکوفۀ درخت، جوانه زدن: به صد جای تخم اندر افکند سخت / بتندید شاخ و برآورد رخت (عنصری: ۳۵۲ ).
تندی کردن، خشم کردن، درشتی کردن: فقیه از بهر نان بر در دعاخوان / تو می تندی که نانم نیست بر خوان (سعدی۲: ۱۱۱۹ ).

تندی کردن؛ خشم کردن؛ درشتی کردن: ◻︎ فقیه از بهر نان بر در دعاخوان / تو می‌تندی که نانم نیست بر خوان (سعدی۲: ۱۱۱۹).


سرزدن برگ یا شکوفۀ درخت؛ جوانه زدن: ◻︎ به صد جای تخم اندر افکند سخت / بتندید شاخ و برآورد رخت (عنصری: ۳۵۲).


فرهنگستان زبان و ادب

{germinate} [کشاورزی- علوم باغبانی، مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست و جنگل] آغاز رشدونمو رویان بذر که به تولید دان نهال می انجامد


کلمات دیگر: