اسپر

wiki: بخش مرکزی شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد ایران است.روستای زیبای اسپر سرزمین یاقوت های سرخ در ۴۵ کیلومتری شمال شهرستان گچساران قرار گرفته است در شرق روستای اسپر کوه خامی و روستای مارین٬ غرب آن روستای شامبراکان و آرو درقسمت شمال کوه زرد و جنوب این روستا کوه دیل و روستای دیل قرار دارد. حدود ۹۰درصداز محصولات باغات این روستا انار است که شیرین ترین و مرغوب ترین انار در تمام این منطقه است که به شهرستان های اهواز ، آبادان گاهی اصفهان و دیگر استان ها بارگیری می شود. مردم اسپر علاوه بر باغداری به دامداری ٬ کشاورزی و صیفی کاری هم مشغول هستند آبیاری باغات و مزارع روستای اسپر توسط چشمه ای صورت می گیرد در شمال این روستای خوش آب و هوا قرار دارد و به سرچشمه معروف است. روستای اسپر از لحاظ تاریخی دارای قدمتی بسیار زیاد و آثار باستانی موجود در منطقه پایین دست روستا با نام "حرجون" که این آثار به جا مانده حاکی از تمدنی پیشرفته در دوران خود بوده است و بقایای تاریخی دیگری در منطقه دیگر روستا "گرو " در شرق روستای اسپر گواهی بر صحت این موضوع دارد.
در روستا ی اسپر میان باغ های به هم پیوستهٔ انار و عبور آب های فراوان که از درهٔ عمیقی به نام ( د رهٔ قیردون ) چشمه ای وجود دارد که نه آب بلکه قیرخالص از آن بیرون می آید. این چشمه شاید هزاران سال هم عمر داشته باشد به طوری که پدران ما تعریف کرده اند از پدرانشان شنیده اند این چشمه همیشه وجود داشته . در همهٔ فصول سال از این چشمه ٬ قیر آرام آرام خارج می شود اما در زمستان به علت سردی هوا نسبت به تابستان کمتر است ٬در گذشته جهت نگهداری نان از ظروفی که با برگ های نازک نخل بافته میشد استفاده می کردند به خاطر استحکام بیشتر از این قیر می پختند و به پشت ظروف می مالیدند بعد از سفت شدن کمی هم خاکستر می پاشیدند تا به دست نچسبد . این سال ها چون مورد استفاده قرار نمی گیرد ذره ذره همراه با آب حرکت کرده ودرمسیر خود به قورباغه ها ٬ خرچنگ ها و حتی مارهای آبی چسبیده و آن ها را از بین برده است. در تابستان روزانه از این چشمه حدود ۵۰۰ گرم قیر خارج می شود
در روستای اسپرقوانین ومقررات عمومی وجود دارد که در هیچ یک از روستاهای هم جوار وجود ندارد اگر هم باشد با این نظم خاص اجرا نمی شود این قوانین در شیوه مدیریت آبیاری، کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و باغات اعمال می شود. همه مردم روستا موظفند هر سال یک دوم از زمین های کشاورزی خود را به صورت آیش محصولی نکارند. این آیش را در اصطلاح محلی دستی دستی می گویند، یعنی بخشی از زمین های کشاورزی که امسال کاشته شده سال زراعی دیگر کاشته نشوند البته این روش دو مزایا به همراه داشت یکی اینکه آفتهای مختلف در یک دوره آیش از بین می روند دوم اینکه چون بخش زیادی از فعالیت اقتصادی مردم در آن زمان دامداری بود لذا جهت چرای دام ها نیاز به منطقه وسیعی بود و این امر باعث می شد زمین ها آمادگی بیشتری برای کشت محصول بعدی را داشته باشد. تعیین دو نفر مجرب در امور کشاورزی جهت مدیریت آبیاری باغات و محصولات کشاورزی روستا ( میرآب ) این دونفر با اختیارات کامل از اول اردیبهشت ماه تا بارش اولین باران این مسئو لیت را بر عهده داشتند وهمه مردم باید از این قانون پیروی کنند و طبق مقررات نزدیکترین باغ یا محصولات کشاورزی به سرچشمه با آخرین باغ و محصولات کشاورزی از یک سهم مساوی آب برخوردارند. حقوق این دونفر را چند نفر از معتمدین و ریش سفیدان روستا بر اساس تعداد درخت تعیین می کنند . مثلاً تعیین می کنندکه به ازای هر درخت در طول یک دورهٔ آبیاری چه مبلغی پرداخت شود وطبق لیستی که قبلاً تنظیم شده تعداد درختان هر فرد هم مشخص است.
حرجون و آبشار فصلی آن از مناطق زیبا و جذاب اسپر