کلمه جو
صفحه اصلی

ترمذی

فرهنگ فارسی

محمد بن عیسی بن سوره بن موسی بن ضحاک سلمی ضریر بوغی ترمذی حافظ مشهور مکنی بابی عیسی .

لغت نامه دهخدا

ترمذی . [ ت َ رَ ] (اِخ ) محمدبن اسماعیل بن یوسف سلمی مکنی بابواسماعیل ترمذی متوفی 270 هَ . ق . و ابن اثیر در «الکامل » او راصاحب تصانیف شمرده است . (از هدیة العارفین 2:20).


ترمذی . [ ت َ م َ ] (اِخ ) احمدبن الحسن بن جُنَیدب مکنی به ابوالحسن از حفاظ بود بشام و عراق سفر کرد و در مصر از سعیدبن حکیم بن ابی مریم و کثیربن عفیر و در شام از آدم بن ابی ایاس و در عراق از ابانعیم و احمدبن حنبل و کسانی که در طبقه ٔ آنان بودند حدیث شنید... بخاری در صحیح و ترمذی در جامع و ابوبکربن خزیمة و دیگران از وی روایت کرده اند. (از معجم البلدان ج 2 ص 383).


ترمذی. [ ت ِ م ِ ] ( ص نسبی ) یا ترمدی به حرکات ثلاثه و کسر سیم یا ضم آن دو قول و ذال معجمه ، منسوب به شهر ترمذ که آن طرف جیحون است. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). منسوب است به ترمد که شهری است در ساحل نهر بلخ که جیحونش خوانند جمعی کثیر از علما و مشایخ و فضلا از این سرزمین ظهور کرده. ( از سمعانی ). از ترمذ یا ترمد :
جاجم ترمدی است لایق وقت
من در این باب دارم استادی.
سوزنی

ترمذی. [ ت َ م َ ] ( اِخ ) احمدبن الحسن بن جُنَیدب مکنی به ابوالحسن از حفاظ بود بشام و عراق سفر کرد و در مصر از سعیدبن حکیم بن ابی مریم و کثیربن عفیر و در شام از آدم بن ابی ایاس و در عراق از ابانعیم و احمدبن حنبل و کسانی که در طبقه آنان بودند حدیث شنید... بخاری در صحیح و ترمذی در جامع و ابوبکربن خزیمة و دیگران از وی روایت کرده اند. ( از معجم البلدان ج 2 ص 383 ).

ترمذی. [ ] ( اِخ ) محمدبن احمدبن نصرالترمذی مکنی به ابوجعفر از فقهای شافعی بود که در زمان خویش از فقهای شافعی کسی در دیانت و ورع و زهد بمانند او نبود. در بغداد اقامت داشت و در آنجا از یحیی بن بکیرالمصری و یوسف بن عدی و کثیربن یحیی و جز آنها حدیث گفت و از وی احمدبن کامل القاضی و عبدالباقی بن قانع و دیگران روایت کرده اند... بسال 200 یا 210 هَ. ق. متولد شد و در 11 محرم 295 هَ. ق. درگذشت. ( وفیات الاعیان ج 3 ص 334 ).

ترمذی. [ ت َ رَ ] ( اِخ ) محمدبن اسماعیل بن یوسف سلمی مکنی بابواسماعیل ترمذی متوفی 270 هَ. ق. و ابن اثیر در «الکامل » او راصاحب تصانیف شمرده است. ( از هدیة العارفین 2:20 ).

ترمذی. [ ت َ م َ ] ( اِخ ) محمدبن علی بن حسن ( یاحسین )بن شیرالمؤذن الحکیم الترمذی الصوفی مکنی به ابوعبداﷲ از بزرگان مشایخ خراسان است از پدر خود و از قتیبةبن سعید و صالح و جز آنان روایت کند و در خراسان وعراق و دیگر نواحی بسیار کس از او حدیث شنیدند. ابوعبدالرحمان سلمی گوید وی را از ترمذ بیرون کردند و بر کفر او شهادت دادند. کتابی که بنام ختم الولایه و کتابی بنام علل الشریعه تصنیف کرد... سپس به بلخ شد و چون با مذهب مردم بلخ موافقت داشت او را پذیرفتند.
از اوست : کتاب الفروق. کتاب غرس الموحدین و کتب دیگر. ( از معجم المطبوعات ج 1 ص 633 ).

ترمذی. [ ت َ م َ ] ( اِخ ) محمدبن عیسی بن سورةبن موسی بن ضحاک سلمی ضریر بوغی ترمذی ،حافظ مشهور، مکنی بابی عیسی. یکی از امامانی است که در علم حدیث به آنان اقتدا کنند. کتاب جامع و علل را در نهایت اتقان تصنیف کرد چنانکه بدو مثل زنند. وی شاگرد بخاری است و نزد بعضی از شیوخ او نیز تلمذ کرد. در سیزدهم رجب سال 279 هَ. ق. به ترمذ درگذشت.

ترمذی . [ ] (اِخ ) محمدبن احمدبن نصرالترمذی مکنی به ابوجعفر از فقهای شافعی بود که در زمان خویش از فقهای شافعی کسی در دیانت و ورع و زهد بمانند او نبود. در بغداد اقامت داشت و در آنجا از یحیی بن بکیرالمصری و یوسف بن عدی و کثیربن یحیی و جز آنها حدیث گفت و از وی احمدبن کامل القاضی و عبدالباقی بن قانع و دیگران روایت کرده اند... بسال 200 یا 210 هَ . ق . متولد شد و در 11 محرم 295 هَ . ق . درگذشت . (وفیات الاعیان ج 3 ص 334).


ترمذی . [ ت َ م َ ] (اِخ ) محمدبن علی بن حسن (یاحسین )بن شیرالمؤذن الحکیم الترمذی الصوفی مکنی به ابوعبداﷲ از بزرگان مشایخ خراسان است از پدر خود و از قتیبةبن سعید و صالح و جز آنان روایت کند و در خراسان وعراق و دیگر نواحی بسیار کس از او حدیث شنیدند. ابوعبدالرحمان سلمی گوید وی را از ترمذ بیرون کردند و بر کفر او شهادت دادند. کتابی که بنام ختم الولایه و کتابی بنام علل الشریعه تصنیف کرد... سپس به بلخ شد و چون با مذهب مردم بلخ موافقت داشت او را پذیرفتند.
از اوست : کتاب الفروق . کتاب غرس الموحدین و کتب دیگر. (از معجم المطبوعات ج 1 ص 633).


ترمذی . [ ت َ م َ ] (اِخ ) محمدبن عیسی بن سورةبن موسی بن ضحاک سلمی ضریر بوغی ترمذی ،حافظ مشهور، مکنی بابی عیسی . یکی از امامانی است که در علم حدیث به آنان اقتدا کنند. کتاب جامع و علل را در نهایت اتقان تصنیف کرد چنانکه بدو مثل زنند. وی شاگرد بخاری است و نزد بعضی از شیوخ او نیز تلمذ کرد. در سیزدهم رجب سال 279 هَ . ق . به ترمذ درگذشت .
سمعانی گوید مرگ او در قریه ٔ بوغ بود بسال 275 هَ . ق . نام او را در الانساب ذیل نسبت بوغی آورده است . (وفیات الاعیان ). اوراست : 1- جامع صحیح یا جامع ترمذی . 2 - شمائل النبویة و الخصال المصطفویه . (از معجم المطبوعات ). و رجوع به تاریخ گزیده ص 760 و هدیة العارفین ص 2:19 و الاعلام زرکلی ج 3 ص 162 شود.


ترمذی . [ ت ِ م ِ ] (ص نسبی ) یا ترمدی به حرکات ثلاثه و کسر سیم یا ضم آن دو قول و ذال معجمه ، منسوب به شهر ترمذ که آن طرف جیحون است . (غیاث اللغات ) (آنندراج ). منسوب است به ترمد که شهری است در ساحل نهر بلخ که جیحونش خوانند جمعی کثیر از علما و مشایخ و فضلا از این سرزمین ظهور کرده . (از سمعانی ). از ترمذ یا ترمد :
جاجم ترمدی است لایق وقت
من در این باب دارم استادی .

سوزنی



دانشنامه عمومی

ترمذی می تواند به موارد زیر اشاره کند:
ابوعیسی ترمذی، محدّث مشهور اهل سنّت در قرن سوم و نویسنده کتاب الجامع الصحیح معروف به سنن ترمذی، از صحاح ستّه
سیدبرهان الدین محقق ترمذی، عارف سده هفتم
منجیک ترمذی، شاعر ایرانی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ترمذی (ابهام زدایی). ترمذی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمد بن احمد ترمذی، محدّث و فقیه شافعی در قرن سوم • ابوعیسی ترمذی، محدّث مشهور اهل سنّت در قرن سوم و نویسنده کتاب الجامع الصحیح معروف به سنن ترمذی، از صحاح ستّه • سیدبرهان الدین محقق ترمذی، عارف سده هفتم • محمد بن علی ترمذی، ملقب به حکیم، محدّث، مؤلف و از عرفای بزرگ قرن سوم
...


کلمات دیگر: