باوی

باوی (سپهبد). باوی سپهبد ساسانیان از خاندان اسپهبد بود که در جنگ آناستازی و جنگ ایبری شرکت داشت. در زبان انگلیسی از او همچنین با نام Aspebedes هم یاد می شود، که گونهٔ نادرستی از عنوان اسپهبد است.
بر طبق نوشته های پروکوپیوس، سکه های باوی در طی پادشاهی قباد یکم ضرب می شده است، چرا که قباد با خواهر باوی ازدواج کرده بود، و او دیگر، دایی شاه آینده، خسرو انوشیروان محسوب می شده است. به نظر می رسد که او پدر شخصی به نام Asparapet بوده است که نام اصلی او شاپور بوده و پدربزرگ خسرو پرویز بوده است که خسرو پرویز، فرزند دختر شاپور و هرمز چهارم بوده است. فراتر از این رابطه، این را می دانیم که او پدر ویستهم و ویندویه بوده است.
بر طبق برخی منابع، باوی در مذاکرات سال ۵۰۶ که منجر به صلحی بین آناستاسیوس یکم و قباد شد و به جنگ آناستازی پایان داد، شرکت داشته است. پس از شکست ساسانیان در نبرد دارا در جنگ ایبری، قباد یورشی را به قلمرو بیزانسی ها سازماندهی کرد که در آن ارتشی بزرگ به فرماندهی مهرمهرویه، Chanaranges و باوی، به میان رودان حمله کرده و شهر سیلوان را به محاصره در آورد، که در آن هنگام توسط Buzes و Bessas محافظت می شده است. در طی این محاصره گسترده، زمستان نزدیک می شد و نیروهای امدادی بیزانس از آمیدا در حال آمدن بودند و مرگ ناگهانی قباد، همگی دست به دست هم دادند تا ساسانیان در ماه نوامبر یا دسامبر از محاصره دست بردارند.
در ابتدای پادشاهی خسرو انوشیروان در ۵۳۱، باوی به همراه دیگر اشراف ایرانی یک توتئه به راه انداختند که در آن سعی کردند خسرو را سرنگون کرده و قباد، فرزند ژاماسپ که دومین فرزند ارشد قباد اول بود را به پادشاهی برسانن. خسرو به محض اینکه از این توطئه آگاهی یافت، تمامی برادران خویش، فرزندان آنها، به همراه باوی و دگیر اشراف ایرانی که در توطئه دست داشتند را اعدام کرد. خسرو دستور اعدام قباد که هنوز یک بچه بود و از دربار هم دور بود و توسط آذرگشنسپ بد بزرگ می شد را هم صادر کرد. خسرو دستور کشتن قبلاد را فرستاد، اما آذرگشنسپ بد از اطاعت سرپیچی کرد و او را در خفا بزرگ کرد، تا اینکه بهرام، پسر خودش، او را در سال ۵۴۱ به شاه لو داد. خسرو او را اعدام کرد، اما قباد، یا حداقل کسی که ادعا می کرد قباد است، موفق شد به امپراتوری روم شرقی بگریزد.

از طوایف بزرگ عرب در خوزستان، وابسته به کعب، مرکّب از چندین تیرۀ مختلف، ساکن در نواحی شرقی رودخانۀ کارون از بندقیر شوشتر تا حوالی خرمشهر و بخش هایی از هویزه و سوسنگرد. مرکز اصلی سکونت باویان، بخش باوی اهواز است. یکی از نخستین اخبار این طایفه، همراهی آنان با قبیلۀ منتفق و مشعشعیان در شورش علیه دولت صفوی در ۱۱۰۸ـ۱۱۰۹ق است. باویان خوزستان، اغلب، مخالف شیوخ کعب بودند و از این جهت همواره تحت فشار آنان و به خصوص خاندان آل بوکاسب (خاندان شیخ خزعل) قرار داشتند. باویان در جنگ جهانی اول به طرفداری از دولت عثمانی به جنگ با انگلیسی ها و شیخ خزعل برخاستند اما مغلوب شدند.