بازنشستگی

حالت باز نشسته بر کناری از خدمت در سن پیری تقاعد . یا ادار. باز نشستگی. اداره ای که امور کارمندان باز نشسته را رسیدگی کند ادار. تقاعد .

(نِ شَ تِ )(حامص . ) کناره گیری از خدمت در سن پیری ، تقاعد.

بازنشستگی. [ ن ِ ش َ ت َ / ت ِ ] ( حامص مرکب )تقاعد. ( لغات مصوبه فرهنگستان ). دورانی را که معمولاً در اواخر عمر، عضو اداره یا مؤسسه ای پس از مدتی خدمت ، بدون انجام دادن کار، حقوق خود را از صندوق آن اداره یا مؤسسه دریافت میدارد. بر طبق آخرین قانون تصویب شده مربوط به بازنشستگی و تصحیح ماده 43 قانون استخدام کشوری ( مصوب آبان 1309 )، مستخدمین رسمی میتوانند با یکی از شرایط ذیل تقاضای تقاعد نمایند:
الف - مستخدمی که بیست سال خدمت متوالی داشته باشد.
ب - مستخدمی که بیست و پنج سال سابقه خدمت داشته مشروط بر اینکه بیست سال آنرا متصدی خدمت بوده باشد.
ج - مستخدمی که سی سال سابقه خدمت داشته باشد اعم از تصدی یا غیر آن.
د - مستخدمی که شصت سال یا بیشتر عمر داشته باشد با هر قدر سابقه. دولت نیز میتواند مستخدمی را که سنین عمرش از شصت سال تجاوز نموده است با دارا بودن یکی از شرایط فوق متقاعد نماید.
بر طبق ماده ٔ144 هر یک از مستخدمین که بر طبق ماده سابق تقاعد خود را تقاضا نمود یا متقاعد شد حق اخذ حقوق تقاعد از دولت خواهد داشت و ابتداء آن از روزی است که مقرری خدمت داده نمیشود. مستخدمینی که علیل یا بواسطه حادثه ناقص شده و از کار کردن بازبمانند، بدون رعایت مدت خدمت ، ثلث بلاکسر مقرری آخرین خدمت خود را مادام العمر بطور وظیفه دریافت میدارند.بر طبق ماده اصلاحی 47، هر گاه یکی از مستخدمین رسمی که به حد تقاعد رسیده ، اعم از اینکه متقاعد شده یا نشده باشد، فوت نماید، نصف حقوق تقاعد که قانوناً به او تعلق میگیرد بطورتساوی به ورثه قانونی متوفی بعلاوه برادر و خواهری که در کفالت او بوده اند داده میشود. و مستخدمینی که به اخذ وظیفه معادل دو ثلث مقرری خود ذیحق شده باشند، اعم از اینکه بحد تقاعد رسیده یا نرسیده باشند پس از فوت نصف بلا کسر وظیفه ای که دریافت میداشتند درباره ورثه قانونی آنها بعلاوه برادر و خواهری که درکفالت متوفی بوده اند از روز بعد از فوت برقرار میشود. وارث مستحق اخذ وظیفه باید شرایط ذیل را دارا باشند.
1- ورثه ذکور کمتر از بیست سال داشته باشد.
2- ورثه اناث شوهر اختیار نکرده باشد. ترک تبعیت ایران و محکومیت به قیام و اقدام بر علیه حکومت ملی موجب محرومیت ازحقوق انتظار خدمت و تقاعد خواهد بود. با داشتن حقوق تقاعدی یا وظیفه ای اخذ هر گونه مواجب و مستمری دیگراز خزانه دولت ممنوع است. حقوق بازنشستگان از صندوقی پرداخت میشود که بنام صندوق بازنشستگی خوانده و سرمایه آن از حقوق مستخدمین در طی خدمت و بدین شرح تأمین میشود: 1- صدی پنج از مقرری ماهیانه ( و گاهی صدی 7 تا صدی 12 ). 2- مقرری یک ماهه مستخدم در موقع ورود بخدمت دولت. 3- مبلغ اضافه مقرری هائی که بعدها به مستخدمین داده میشود، در ماه اول اخذ آن اضافه. 4- وجوهی که ممکن است در موقع مرخصی از مقرری مستخدمین کسر شود. 5- وجوه حاصله از محکومیت و جرائم اداری مستخدمین. در صورت عدم کفایت وجوهی که مطابق این قانون بصندوق تقاعد و وظایف داده میشود وزیر مالیه در موقع تهیه بودجه کل ، مبلغی را که از عایدات مملکتی باید بصندوق مزبور کمک شود در جزو مصارف آن سال پیش بینی خواهد کرد. در اصلاحیه فروردین 1328 قانون بازنشستگی این امر ملحوظ شده که مستخدمین اداری و مجلس شورای ملی و قضائی و هم چنین مستخدمین بلدی و مؤسسات دولتی ، همینکه بسن هفتاد سال تمام رسیدند اجباراً بازنشسته خواهند شد، به استثنای رئیس و دادستان و مستشاران و قضات و دادیاران دیوان کشور و دادگاه عالی انتظامی و استادان و پزشکان دانشگاه که در سن هفتادوپنج سالگی اجباراً بازنشسته میشوند. میزان حقوق بازنشستگی عبارت خواهد بود از یک سی ام آخرین حقوق و کمک دریافتی ضرب در سنین خدمت که در هر حال از جمع آخرین حقوق و کمک دریافتی نباید تجاوز نماید. کارمندانی که دارای شصت سال تمام سن و 25 سال خدمت متوالی و یا سی سال خدمت متناوب باشند میتوانند تقاضای بازنشستگی نموده و بترتیب فوق بازنشسته شوند. اعاده مجدد بازنشستگان بخدمت دولت یا بنگاهها یا شرکتهای دولتی ممنوع است. حقوق متقاعدین بطور ماهیانه و در محل اقامت آنهامانند سایر کارمندان دولت تأدیه میشود. مستخدمین لشکری تابع مقررات بازنشستگی مخصوص هستند. ملاک تشخیص سن ( بموجب ماده اصلاحی 1334 ) شناسنامه ای است که در تاریخ تصویب این قانون در دست دارند. ( مستخرج از مقررات استخدامی و مالی سال 1329 انتشارات دانشگاه تهران ). اداره کل بازنشستگی ؛ نام اداره ای که امور مربوط ببازنشستگان را در وزارت دارائی انجام میدهد.

۱. حالت بازنشسته بودن.
۲. بازنشسته شدن.
۳. برکناری از کار و خدمت در سن پیری.