باریک بین

دقیق , صعب

( اسم ) ۱ - خرده بین دقیق کنجکاو . ۲ - زیرک هوشیار .
کنجکاو، زیرک، باهوش، خرده بین، باریک بینی

(اِفا. ) خرده بین ، کنجکاو.

باریک بین. ( نف مرکب ) آنکه به امعان نظر بنگرد چو ستاره شناس و مانند آن. ( آنندراج ). آنکه به امعان نظر بنگرد. ( ارمغان آصفی ). رجوع به مجموعه مترادفات ص 140 شود. باهوش و زیرک. ( ناظم الاطباء ). زیرک و هوشیار. تیزنظر. دقیق. فَطِن. ( مهذب الاسماء ) ( دهار ). مدْقِق. صُحصُح. صحصوح مرد رسادانای امور، باریک بین. ( منتهی الارب ). ظریف بین. پر از فراست ، ظرافت. ( دِمزن ).کسی که در حرکات بستگان و دوستان دقیق میشود و جزئیات را دیده دل تنگ میگردد: فلان باریک بین است و از دوستان خود زود دل تنگ میشود. ( فرهنگ نظام ) :
حکیمان باریک بین بیش از آن
که رنجانم اندیشه خویش از آن.ز غمزه لعل داران کمان ساز
همه باریک بین و راست انداز.شه از رای دانای باریک بین
ز خجلت سرافکنده شد بر زمین.اجل چون بخونش برآورد دست
قضا چشم باریک بینش ببست.بخون کسی چون اجل برد دست
قضا چشم باریک بینش بست.رای باریک بین خسرو حشمت آیین متوجه انقیاد باریک شده. ( حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 492 ). || تیزبین ( در حیوانات ) :
بفرمود تا برنهادند زین
بر آن راه پویان [ اسبان ] باریک بین.بپرهیز گاران پاکیزه رای
بباریک بینان مشکل گشای. || خسیس. ( آنندراج ) ( ارمغان آصفی ). تنگ نظر. میرزا صائب گوید:
از سر خوان ملک برخیز کاین باریک بین
می شمارد لب گزیدن را لب نانی دگر. || شاعر. ( دهار ) :
سواد دیده باریک بینان
انیس خاطر خلوت نشینان.|| ناتوان بین. ( ارمغان آصفی ). || ناتوان. ( آنندراج ).

۱. کنجکاو.
۲. زیرک، باهوش.
۳. موشکاف، دقیق: اجل چون به خونش برآورد دست / قضا چشم باریک بینش ببست (سعدی۱: ۱۴۱ ).