اثر مشاهده گر به تأثیر عمل مشاهده بر پدیدهٔ مورد مشاهده گفته می شود. اغلب ابزارهای اندازه گیری برای انجام کارشان ناخواسته بر چیزی که اندازه گیری می کنند تأثیر می گذارند، برای نمونه فشارسنجی که برای اندازه گیری فشار تایر خودرو استفاده می شود، معمولاً هنگام اندازه گیری موجب خروج مقدار کمی از هوای داخل آن می شود و بنابراین بر فشار داخل آن تأثیر می گذارد. این اثر در حوزه های مختلفی از فیزیک دیده می شود.
اثر کوانتومی زنون (en)
در بیشتر موارد می توان با استفاده از ابزارهای و فنون اندازه گیری بهتر اثر مشاهده گر را به حداقل رساند. با این وجود در مکانیک کوانتوم که با اشیاء بسیار ریز سروکار دارد مشاهدهٔ یک سامانه بدون تأثیرگذاری بر آن ممکن نیست و بنابراین مشاهده گر را باید بخشی از سامانهٔ مورد مطالعه فرض کرد.
گاهی اثر مشاهده گر با اصل عدم قطعیت اشتباه گرفته می شود.
در فیزیک ذرات برای آشکارسازی یک الکترون لازم است یک نخست یک فوتون با آن تعامل داشته باشد که این تعامل مسیر الکترون تأثیر خواهد گذاشت. روش های دیگری که برای اندازه گیری غیرمستقیم به کار می روند نیز ممکن است بر الکترون تأثیرگذار باشند.
اثر کوانتومی زنون (en)
در بیشتر موارد می توان با استفاده از ابزارهای و فنون اندازه گیری بهتر اثر مشاهده گر را به حداقل رساند. با این وجود در مکانیک کوانتوم که با اشیاء بسیار ریز سروکار دارد مشاهدهٔ یک سامانه بدون تأثیرگذاری بر آن ممکن نیست و بنابراین مشاهده گر را باید بخشی از سامانهٔ مورد مطالعه فرض کرد.
گاهی اثر مشاهده گر با اصل عدم قطعیت اشتباه گرفته می شود.
در فیزیک ذرات برای آشکارسازی یک الکترون لازم است یک نخست یک فوتون با آن تعامل داشته باشد که این تعامل مسیر الکترون تأثیر خواهد گذاشت. روش های دیگری که برای اندازه گیری غیرمستقیم به کار می روند نیز ممکن است بر الکترون تأثیرگذار باشند.
wiki: اثر مشاهده گر