دشتی یا منطقه دشتی منطقه ای تاریخی فرهنگی، قدیمی و وسیع در میانه استان بوشهر که عملاً شهرستانهای دیر و دشتی و چه بسا فراتر از آن را در بر می گیرد. دشتی منطقه ای فرهنگی زبانی که مهمترین هویت آن گویش دشتی و هسته سرزمینی آن ناحیه مندستان (امروزه بخش بردخون و بخش کاکی) می باشد. در مرتبه بعد اشتراکات فرهنگی را شامل می شود.
شیخ عبدالنبی بحرانی بردخونی دشتی (متوفی ۱۳۳۵ق)، عالم مجتهد و مؤسس مدارس علوم دینی در بردخون و بلاد دشتی
شیخ ابوالقاسم کردوانی دشتی
میرزا محمد دشتی
میرزاباقر گزدرازی دشتی
میرزا جواد نمازی دشتی
سید علینقی دشتی (متوفی ۱۳۱۸)، عالم مجتهد
آقا حسین پورفاطمی (متوفی ؟)، عالم مجتهد
سید محمدامین پورفاطمی (متوفی ؟)، از سادات مورد احترام
سید موسی ابطحی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ حسن امامی حجتی کردوانی (متوفی ؟)، مجتهد
میرزا احمد دشتی نجفی (متوفی ۱۳۹۰)، عالم مجتهد مشهور
شیخ عباس محمودی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ محمد محمودی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ محمد امامی حجتی (زاده ؟)، روحانی متنفذ
میرزا ابراهیم دشتی (منهاج) (زاده ؟)، مجتهد
سید مصطفی حسینی دشتی (زاده ۱۳۱۳)، مجتهد و مؤلف
عبدالنبی نمازی (زاده ۱۳۲۴)، مجتهد
سید هاشم حسینی بوشهری (زاده ۱۳۳۵)، مجتهد
منطقه دشتی از زمان ساسانیان و در دوره اسلامی جزئی از ایالت فارس بوده از توابع ولایت یا کوره اردشیر بوده است. در عهد قاجار از گرمسیرات فارس بوده و خود شامل ۵ بلوک یا ناحیه بوده است. از شرق به بلوک گله دار، از شمال به بلوک فراشبند و کازرون و خشت و از مغرب و جنوب به دشتستان و خلیج فارس منتهی می شده است. درازی آن از ناحیه بردستان تا تنگ ارم ناحیه بلوک ۳۶فرسنگ و پهنای آن از سه گاه طسوج تا کلات ناحیه ماندستان ۱۸ فرسنگ می باشد. بلوکهای پنجگانه آن: بردستان (شرق کاکی قصبه آن بردستان و بندر دیر بوده است در جنوب بلوک سنا منتهی به خلیج فارس)، بلوک (منطقه کوهستانی در شمال بلوک طسوج منتهی به فراشبند، کازرون، خشت و دشتستان)، سنا (در شمال بلوک مندستان و جنوب بلوک طسوج)، طسوج (منطقه کوهستانی قصبه آن تنگ باغ بوده در جنوب ناحیه بلوک و شمال سنا منتهی به فراشبند) و مندستان (ناحیه مرکزی دشتی در غرب بلوک سنا منتهی به دشتستان و خلیج فارس)) بوده است.
از قدیم محل مراوده آشوریان بابل سومر و اکد و رفت وآمد فینیقیان و تدمیریان بوده در دوره عیلامیان و هخامنشی و سلوکی و اشکانی و ساسانی از مناطق آباد بوده است؛ و آثاری از این دوره ساسانی بجا مانده است. نپارخوس فرمانده اسکندر از این منطقه عبور کرده است؛ و در دوره ساسانی بتانه بندر آباد دشتی بوده است. سال ۱۸ یا ۱۹ قمری همراه با جنوب ایران با فرماندهی عثمان بن ابی العاص بدست مسلمانان افتاد
منطقه دشتی یا دشتی شامل: شهرستان های دشتی، دیر و قسمتی از جم در استان بوشهر بوده است؛ که از جمله مناطق با سابقه تاریخی، قومی و فرهنگی ایران زمین است. این منطقه یکی از بلوکات فارس بوده و دارای فرهنگ و گویشی ماندگار است که امروزه این منطقه فرهنگی شهرستان دشتی، و قسمت زیادی از شهرستان دیر را در بر می گیرد و تا حدودی در شهرستانهای تنگستان و کنگان و جم نیز شواهد فرهنگی و گویشی دارد. بسیاری از اهالی دشتی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مثل کویت و قطر و شهرهایی چون بوشهر، گناوه و برازجان مهاجرت کرده اند و شواهد فرهنگی و گویشی آن در این جاها نمایان است. هسته فرهنگی و اقلیمی منطقه دشتی سرزمین مندستان است که سرزمین دو طرف رودخانه مند در دو شهرستان دیر و دشتی است.
شیخ عبدالنبی بحرانی بردخونی دشتی (متوفی ۱۳۳۵ق)، عالم مجتهد و مؤسس مدارس علوم دینی در بردخون و بلاد دشتی
شیخ ابوالقاسم کردوانی دشتی
میرزا محمد دشتی
میرزاباقر گزدرازی دشتی
میرزا جواد نمازی دشتی
سید علینقی دشتی (متوفی ۱۳۱۸)، عالم مجتهد
آقا حسین پورفاطمی (متوفی ؟)، عالم مجتهد
سید محمدامین پورفاطمی (متوفی ؟)، از سادات مورد احترام
سید موسی ابطحی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ حسن امامی حجتی کردوانی (متوفی ؟)، مجتهد
میرزا احمد دشتی نجفی (متوفی ۱۳۹۰)، عالم مجتهد مشهور
شیخ عباس محمودی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ محمد محمودی (متوفی ؟)، مجتهد
شیخ محمد امامی حجتی (زاده ؟)، روحانی متنفذ
میرزا ابراهیم دشتی (منهاج) (زاده ؟)، مجتهد
سید مصطفی حسینی دشتی (زاده ۱۳۱۳)، مجتهد و مؤلف
عبدالنبی نمازی (زاده ۱۳۲۴)، مجتهد
سید هاشم حسینی بوشهری (زاده ۱۳۳۵)، مجتهد
منطقه دشتی از زمان ساسانیان و در دوره اسلامی جزئی از ایالت فارس بوده از توابع ولایت یا کوره اردشیر بوده است. در عهد قاجار از گرمسیرات فارس بوده و خود شامل ۵ بلوک یا ناحیه بوده است. از شرق به بلوک گله دار، از شمال به بلوک فراشبند و کازرون و خشت و از مغرب و جنوب به دشتستان و خلیج فارس منتهی می شده است. درازی آن از ناحیه بردستان تا تنگ ارم ناحیه بلوک ۳۶فرسنگ و پهنای آن از سه گاه طسوج تا کلات ناحیه ماندستان ۱۸ فرسنگ می باشد. بلوکهای پنجگانه آن: بردستان (شرق کاکی قصبه آن بردستان و بندر دیر بوده است در جنوب بلوک سنا منتهی به خلیج فارس)، بلوک (منطقه کوهستانی در شمال بلوک طسوج منتهی به فراشبند، کازرون، خشت و دشتستان)، سنا (در شمال بلوک مندستان و جنوب بلوک طسوج)، طسوج (منطقه کوهستانی قصبه آن تنگ باغ بوده در جنوب ناحیه بلوک و شمال سنا منتهی به فراشبند) و مندستان (ناحیه مرکزی دشتی در غرب بلوک سنا منتهی به دشتستان و خلیج فارس)) بوده است.
از قدیم محل مراوده آشوریان بابل سومر و اکد و رفت وآمد فینیقیان و تدمیریان بوده در دوره عیلامیان و هخامنشی و سلوکی و اشکانی و ساسانی از مناطق آباد بوده است؛ و آثاری از این دوره ساسانی بجا مانده است. نپارخوس فرمانده اسکندر از این منطقه عبور کرده است؛ و در دوره ساسانی بتانه بندر آباد دشتی بوده است. سال ۱۸ یا ۱۹ قمری همراه با جنوب ایران با فرماندهی عثمان بن ابی العاص بدست مسلمانان افتاد
منطقه دشتی یا دشتی شامل: شهرستان های دشتی، دیر و قسمتی از جم در استان بوشهر بوده است؛ که از جمله مناطق با سابقه تاریخی، قومی و فرهنگی ایران زمین است. این منطقه یکی از بلوکات فارس بوده و دارای فرهنگ و گویشی ماندگار است که امروزه این منطقه فرهنگی شهرستان دشتی، و قسمت زیادی از شهرستان دیر را در بر می گیرد و تا حدودی در شهرستانهای تنگستان و کنگان و جم نیز شواهد فرهنگی و گویشی دارد. بسیاری از اهالی دشتی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مثل کویت و قطر و شهرهایی چون بوشهر، گناوه و برازجان مهاجرت کرده اند و شواهد فرهنگی و گویشی آن در این جاها نمایان است. هسته فرهنگی و اقلیمی منطقه دشتی سرزمین مندستان است که سرزمین دو طرف رودخانه مند در دو شهرستان دیر و دشتی است.
wiki: منطقه دشتی