نادر میرزا قاجار

نادر میرزا قاجار (زاده ۱۲۴۲ قمری در استرآباد، درگذشته ۱۳۰۳ قمری در تبریز) از نویسندگان و تاریخ نگاران نامدار دوره قاجار است.
نوادرالامثال، مجموعه ای شامل دو کتاب نوشته نادر میرزا در زمینه غذا و دانش خوراکی ها، آرشیو دنیای زنان در عصر قاجار
پدر نادر میرزا بدیع الزمان میرزا صاحب اختیار پسر محمدقلی میرزا ملک آرا و مادرش جهان سلطان خانم دختر محمدتقی میرزا حسام السلطنه، هر دو از نوادگان فتحعلی شاه بودند. نادر میرزا در استرآباد زاده شد اما بیشتر دوران زندگانی خود را در تبریز گذراند. او علاقه فراوانی به تحصیل داشت. در بیست و پنج سالگی در دستگاه مظفرالدین میرزا ولیعهد وارد خدمات دیوانی شد و به ماموریت هایی در گوشه و کنار آذربایجان رفت. در سال ۱۲۹۸ قمری، براثر پیشآمدی اموال او توسط محمد رحیم خان علاءالدوله پیشکار آذربایجان، توقیف شد و خود نیز به زندان افتاد تا آنکه با پادرمیانی میرزا کاظم اعتضادالممالک رهایی یافت. او در سال های پایانی زندگانی به منصب و لقب ندیم باشی گری ولیعهد سرافراز شد و سپس به عنوان مخاطب سلام ولیعهد انتخاب شد و در سال ۱۳۰۱ قمری به عنوان ناظم شهر و داروغه بازار منصوب گشت. معروف ترین اثر نادر میرزا، کتاب تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز است. نثر او در بیشتر جای ها این کتاب به پارسی سره است.

نادر میرزا قاجار (استرآباد ۱۲۴۲ـ تبریز ۱۳۰۳ق)
شاعر، جغرافیانویس، تاریخ نگار و شاهزادۀ ایرانی. پسر بدیع الزمان میرزا و از نوادگان فتحعلی شاه قاجار بود. نزد علمای تبریز، ازجمله میرزا یوسف دهخوارقانی و ملا محمود تسوجی، نحو و لغت آموخت. در ۱۲۶۳ق وارد خدمت دیوانی شد و ۴۰ سال در خدمت مظفرالدین میرزا ولیعهد به کار دیوانی پرداخت و در این مدت به مناصب گوناگون دولتی رسید. از آثارش: دیوان شعر؛ کتاب طباخی به فارسی؛ نوادر نادری/نوادر الامثال در امثال عربی؛ اللسان فی اسماء اعضاء الانسان به عربی؛ تاریخ و جغرافیای دارالسلطنۀ تبریز/جغرافیای مظفری که به سبک تاریخ بیهقی است (تهران، ۱۳۲۳ق؛ تبریز، ۱۳۷۳ش).