ستوه

خسته ودرمانده، افسرده، ملول، به تنگ آمده، نستوه
نام جادویی که ارجاسب برای تفحص احوال به ایران گسیل داشت .

(سُ ) [ په . ] نک استوه .

ستوه. [ س ُ ] ( ص ) پهلوی «ستو» ( بی زور )، پازند «ستوه » ، ایرانی باستان «اوس تاوه » ، از «تو» ( توانستن ، قادر بودن )، ستوه فارسی مرکب است از «اوس - توه - ثه » ، قیاس کنید با کوتاه ( آنکه زورش کم است ). رجوع کنید به استوه. ضد آن : نستوه ( خستگی ناپذیر ). مخفف آن «سته ». ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). ملول و عاجز شده و بتنگ آمده و افسرده. ( برهان ). ملول و سنگین بار و عاجز و خسته و دلتنگ ، و سته مخفف ستوه است. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ). سته. ( اوبهی ). خسته و عاجز مانده. ( صحاح الفرس ). تنگ آمده و ملول و عاجز مانده ( غیاث ) : همه با رافع یکی شدند که از ستمهای علی بن عیسی و کارداران او ستوه بودند. ( ترجمه تاریخ طبری بلعمی ).
یکی جای کرد اندر البرز کوه
که دیو اندر آن رنجها بد ستوه.ز زخم سمش گاو ماهی ستوه
بجستن چو برق و بهیکل چو کوه.چلیپاپرستان رومی گروه
چنانند از او وز سپاهش ستوه.خروشید بر یک دل از غم ستوه
که بازارگانیم ما یک گروه.و برینسان تاختنی برد که مرغ در هوا ستوه شدی. ( فارسنامه ابن البلخی ص 79 ).
علم داری بحلم باش چو کوه
مشو از نائبات چرخ ستوه.رود روز و شب در بیابان و کوه
ز صحبت گریزان ز مردم ستوه. || ( اِمص ) دلتنگی. ( لغت فرس اسدی ). که بصورت بستوه آید :
چنین بود هر دو سپه هم گروه
نه زآن سو ستوه و نه زین سو شکوه.

---

ستوه. [ س ُ ] ( اِخ ) نام جادویی که ارجاسب برای تفحص احوال به ایران گسیل داشت. ( مزدیسنا و... تألیف معین چ 1 ص 360 ) :
یکی جادویی بود نامش ستوه
گذارنده راه و نهفته پژوه.

۱. خسته، درمانده: خداوند فرمان و رای و شکوه / ز غوغای مردم نگردد ستوه (سعدی۱: ۵۱ ).
۲. افسرده، ملول.
۳. [مقابلِ نستوه] به تنگ آمده، بستوه، بسته.
* به ستوه آمدن: (مصدر لازم )
۱. به تنگ آمدن، ملول شدن.
۲. خسته و درمانده و بیچاره شدن.
* به ستوه آوردن: (مصدر متعدی )
۱. به تنگ آوردن.
۲. درمانده و بیچاره کردن.