برابر پارسی : شب چله
شب یلدا
برابر پارسی : شب چله
دانشنامه عمومی
شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می شود.البته نام درست این شب، باید «چِلّه» باشد، زیرا برگزاری این جشن، یک آیین ایرانی است و «یَلدا» یک واژهٔ بیگانه است، پس باید واژهٔ پارسی «چِلّه» را به کار ببریم، نه «یلدا»!
آیین های مشترک شب یلدا در ایران
یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می شود. خانواده های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه ها و رایج تر از همه هندوانه و انار را مهیا و دور هم سرو می کنند. پس از سرو تنقلات، شاهنامه خوانی، قصه گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال گیری با دیوان حافظ رایج است.
«یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای زایش است و شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله کوچک» نامیده اند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته است. در آثارالباقیه بیرونی، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده است. در قانون مسعودی نسخهٔ موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است.
چلّه، دو موقعیت گاه شمار در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است. واژهٔ چلّه برگرفته از چهل و مخفف «چهله» و صرفاً نشان دهندهٔ گذشت یک دورهٔ زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است.
آیین های مشترک شب یلدا در ایران
یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می شود. خانواده های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه ها و رایج تر از همه هندوانه و انار را مهیا و دور هم سرو می کنند. پس از سرو تنقلات، شاهنامه خوانی، قصه گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال گیری با دیوان حافظ رایج است.
«یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای زایش است و شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله کوچک» نامیده اند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته است. در آثارالباقیه بیرونی، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده است. در قانون مسعودی نسخهٔ موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است.
چلّه، دو موقعیت گاه شمار در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است. واژهٔ چلّه برگرفته از چهل و مخفف «چهله» و صرفاً نشان دهندهٔ گذشت یک دورهٔ زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است.
wiki: کیومرث پوراحمد محصول سال ۱۳۸۰ با بازی محمدرضا فروتن، هیلدا هاشم پور، الهام چرخنده و پروین دخت یزدانیان است. داستان فیلم الهام گرفته از زندگی کارگردان است. در این فیلم، پری ملکی به عنوان تنظیم کننده موسیقی صحنه ها و تعلیم آواز با کیومرث پوراحمد همکاری داشته است.
جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن خانه سینما برای محمدرضا فروتن
جایزه حافظ بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن دنیای تصویر برای محمدرضا فروتن
بهترین جلوه های ویژه سال (میرنظام الدین مدنی)، دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان در سال ۱۳۸۰
بهترین بازیگر نقش اول مرد سال (محمدرضا فروتن)، دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان در سال ۱۳۸۰
حامد (محمدرضا فروتن) علی رغم علاقه بسیار به همسرش مهناز (الهام چرخنده) و فرزندش نازی، آن ها را پس از ده سال زندگی مشترک به خارج از کشور می فرستد. بهانه مهناز برای سفر، آزادی بیشتر است، اما پس از خروج از کشور، رفتارهای مشکوکی از او سر می زند. دوستان حامد در خارج به او اطلاع می دهند که مهناز با فردی به نام «آقای شریف» (از دوستان قدیمی حامد) در ارتباط است. حامد که از نظر روحی بسیار حساس شده، به همسرش بدگمان می شود و خود را در خانه حبس می کند. در این مدت، او بطور اتفاقی و به صورت تلفنی، با زنی مطلقه به نام «پریا فردوسی» آشنا می شود و به توصیه پریا، به مرور گذشته اش می پردازد. او به تدریج درمی یابد که مهناز او را دوست نداشته و بدون عشق با او زندگی کرده است. مهناز پس از مدتی، تلفنی به حامد اطلاع می دهد که برای گرفتن اقامت، باید از حامد طلاق بگیرد و به عقد شریف دربیاید. حامد یک سال را در وضعیت سردرگمی و افسردگی می گذراند. در انتهای فیلم، پریا به دیدار حامد می آید.
مجله فیلم و سینما این فیلم را به عنوان یکی از صد فیلم برتر تاریخ سینمای ایران معرفی کرده و دربارهٔ آن نوشته است: .mw-parser-output blockquote.templatequote{margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite{line-height:1em;text-align:right;padding-right:2em;margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite cite{font-size:85%}
حتی کسی که در آثار قبلی پوراحمد (جز در آلبوم تمبر و دقایق و لحظاتی از مجموعه های قصه های مجید و سرنخ) چیز قابل اعتنا و دندان گیری مشاهده نکرده هم نمی تواند به کیفیت چشمگیر شب یلدا چشم ببندد. پوراحمد در این حدیث نفس صادقانه و پر حس و حال، خود را به رعایت دقیق جزئیاتی دانسته که نمونه هایش را در آثار قبلی اش به سختی می توان سراغ گرفت. او با تسلطی چشمگیر در فضایی بسته و با تنها یک بازیگر، موفق به جذب همدلی و همراهی مخاطب می شود. پوراحمد برای ساختن گذشته حامد (فروتن) به جای متوسل شدن به فلاش بک، استفاده خلاقانه از نوار ویدئو می کند. شخصیت زن را هم یک بعدی نشان نمی دهد (و تازه در کنار مهناز، پریا را هم وارد ماجرا می کند تا در جهان اثر نمونه زن مثبت و خوب تنها در وجود مادر خلاصه نشود) بهترین بهره را از وجود تصنیف های قدیمی به خصوص در تیتراژ می کند، همچنان که بهترین بازی سال های اخیر را از فروتن می گیرد و بغضش را هم می ترکاند، چنان درست و بجا که تحسین نکردنش دشوار است.
جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن خانه سینما برای محمدرضا فروتن
جایزه حافظ بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن دنیای تصویر برای محمدرضا فروتن
بهترین جلوه های ویژه سال (میرنظام الدین مدنی)، دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان در سال ۱۳۸۰
بهترین بازیگر نقش اول مرد سال (محمدرضا فروتن)، دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان در سال ۱۳۸۰
حامد (محمدرضا فروتن) علی رغم علاقه بسیار به همسرش مهناز (الهام چرخنده) و فرزندش نازی، آن ها را پس از ده سال زندگی مشترک به خارج از کشور می فرستد. بهانه مهناز برای سفر، آزادی بیشتر است، اما پس از خروج از کشور، رفتارهای مشکوکی از او سر می زند. دوستان حامد در خارج به او اطلاع می دهند که مهناز با فردی به نام «آقای شریف» (از دوستان قدیمی حامد) در ارتباط است. حامد که از نظر روحی بسیار حساس شده، به همسرش بدگمان می شود و خود را در خانه حبس می کند. در این مدت، او بطور اتفاقی و به صورت تلفنی، با زنی مطلقه به نام «پریا فردوسی» آشنا می شود و به توصیه پریا، به مرور گذشته اش می پردازد. او به تدریج درمی یابد که مهناز او را دوست نداشته و بدون عشق با او زندگی کرده است. مهناز پس از مدتی، تلفنی به حامد اطلاع می دهد که برای گرفتن اقامت، باید از حامد طلاق بگیرد و به عقد شریف دربیاید. حامد یک سال را در وضعیت سردرگمی و افسردگی می گذراند. در انتهای فیلم، پریا به دیدار حامد می آید.
مجله فیلم و سینما این فیلم را به عنوان یکی از صد فیلم برتر تاریخ سینمای ایران معرفی کرده و دربارهٔ آن نوشته است: .mw-parser-output blockquote.templatequote{margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite{line-height:1em;text-align:right;padding-right:2em;margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite cite{font-size:85%}
حتی کسی که در آثار قبلی پوراحمد (جز در آلبوم تمبر و دقایق و لحظاتی از مجموعه های قصه های مجید و سرنخ) چیز قابل اعتنا و دندان گیری مشاهده نکرده هم نمی تواند به کیفیت چشمگیر شب یلدا چشم ببندد. پوراحمد در این حدیث نفس صادقانه و پر حس و حال، خود را به رعایت دقیق جزئیاتی دانسته که نمونه هایش را در آثار قبلی اش به سختی می توان سراغ گرفت. او با تسلطی چشمگیر در فضایی بسته و با تنها یک بازیگر، موفق به جذب همدلی و همراهی مخاطب می شود. پوراحمد برای ساختن گذشته حامد (فروتن) به جای متوسل شدن به فلاش بک، استفاده خلاقانه از نوار ویدئو می کند. شخصیت زن را هم یک بعدی نشان نمی دهد (و تازه در کنار مهناز، پریا را هم وارد ماجرا می کند تا در جهان اثر نمونه زن مثبت و خوب تنها در وجود مادر خلاصه نشود) بهترین بهره را از وجود تصنیف های قدیمی به خصوص در تیتراژ می کند، همچنان که بهترین بازی سال های اخیر را از فروتن می گیرد و بغضش را هم می ترکاند، چنان درست و بجا که تحسین نکردنش دشوار است.
wiki: شب یلدا (فیلم)
نقل قول ها
شب یلدا ، بلندترین شب سال در نیم کرهٔ شمالی زمین است. این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) اطلاق می شود. ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می گیرند. این شب در نیم کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیش تر و طول شب کوتاه تر می شود.
• «یلدا تنها یک شب نیست، بلکه چون نوروز نمادی است از فرهنگ بلند ملّتی خداپرست که طبیعت را دوست دارد و به آن ارج می گذارد و هیچ گاه از فکر انسان و انسانیت غافل نیست... یلدا درازترین شب در سردترین فصل سال است. در این شب دردها نیز سنگین تر و تاب سوزتر است، همچنان که می توان بر گرما و شادی آن نیز افزود.» -> سید محمد خاتمی
• «نامگذاری شب چله پیش از هرچیز نشان می دهد که در یک زمان دور، گاه شماری در ایران زمین بر اساس اعداد «چهل» و «بیست» بوده است. در این گاه شمار، نخستین چله قابل شمارش، همین چله بزرگ بوده که در آغاز دی ماه آن را جشن می گرفتیم تا یادآور مبارزه فرهنگ با تیرگی و ستم باشد. در دوران بسیار دور، ایرانیان پی به گردش زمین بردند و گاه شماری را آغاز کردند. -> فریدون جنیدی
• «یلدا هنگامی تشخص می پذیرد که در سایه «شب» می نشیند. آری شب یلدا، از دیرباز در تقویم پارسیان جایی گرامی داشته است؛ شاید از این جهت که درازترین شبِ سال است و بیش ترین فرصت را برای آسایش و آرامش و امکان سرگرمی و خوش خیالی فراهم می کند. -> سیمین بهبهانی
• «یلدا تنها یک شب نیست، بلکه چون نوروز نمادی است از فرهنگ بلند ملّتی خداپرست که طبیعت را دوست دارد و به آن ارج می گذارد و هیچ گاه از فکر انسان و انسانیت غافل نیست... یلدا درازترین شب در سردترین فصل سال است. در این شب دردها نیز سنگین تر و تاب سوزتر است، همچنان که می توان بر گرما و شادی آن نیز افزود.» -> سید محمد خاتمی
• «نامگذاری شب چله پیش از هرچیز نشان می دهد که در یک زمان دور، گاه شماری در ایران زمین بر اساس اعداد «چهل» و «بیست» بوده است. در این گاه شمار، نخستین چله قابل شمارش، همین چله بزرگ بوده که در آغاز دی ماه آن را جشن می گرفتیم تا یادآور مبارزه فرهنگ با تیرگی و ستم باشد. در دوران بسیار دور، ایرانیان پی به گردش زمین بردند و گاه شماری را آغاز کردند. -> فریدون جنیدی
• «یلدا هنگامی تشخص می پذیرد که در سایه «شب» می نشیند. آری شب یلدا، از دیرباز در تقویم پارسیان جایی گرامی داشته است؛ شاید از این جهت که درازترین شبِ سال است و بیش ترین فرصت را برای آسایش و آرامش و امکان سرگرمی و خوش خیالی فراهم می کند. -> سیمین بهبهانی
wikiquote: شب_یلدا
شب یلدا (فیلم). شب یلدا فیلم ایرانی ساخته کیومرث پوراحمد محصول سال ۱۳۸۰ با بازی محمدرضا فروتن، هیلدا هاشم پور، الهام چرخنده و پروین دخت یزدانیان است. داستان فیلم الهام گرفته از زندگی کارگردان است. در این فیلم، پری ملکی به عنوان تنظیم کننده موسیقی صحنه ها و تعلیم آواز با کیومرث پوراحمد همکاری داشته است.
•
•
wikiquote: شب_یلدا_(فیلم)
جدول کلمات
شب چله
پیشنهاد کاربران
شب یَلدا. نام بلندترین شب سال در نیم کرهٌ شمالی زمین. این شب به زمان غروب آفتاب از ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در ۱ دی اطلاق می شود، که برابر است با ۲۱ یا ۲۲ دسامبر. ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام این شب را مبارک می دارند و آن را جشن میگیرند. شب چلّه. رجوع شود به یلدا. برای اطلاعات بیشتر، همچنین رجوع شود به مقاله های شب یلدا در دانشنامهٌ ویکی پدیای فارسی و Yalda در دانشنامهٌ ویکی پدیای انگلیسی.
Yalda night
طولانی ترین شب سال و تولد دوباره خورشید
طولانی و تاریک ترین شب سال است : - )
به نظر من شب یلدا شب انار خوری برای اسم بهتره
بنام خدا
با سلام، شب یلدا که طویل ترین شب سال هست، در برخی کتب تاریخی ویا واژهنامه ها به تاسی از خزعبلات و مهملات ایران شناسان مغرض غربی این شب را دارای ریشه ای آ ریایی و شب تولد میثره یا میترا ویا همان مهر امده است در حالیکه یلدا از ریشه زبان سریانی که هم خانواده عربی هست و هر دو جز زبانهای سامی میباشند. در عربی حجازی ولدة همان یلده هست یعنی تولد و زایش ودر قران کریم نیز لم یلد یعنی نزاییده شده. در سوره مبارکه سبا ۴۰/۴۱ میترا یا میثره یا همان مهر فرشته نیست بلکه جن میباشد. اگر به متون اوستایی و ودا های هندوییزم بنگریم میترا در نقش یک ملک هست که پس از ظهور ، زمین و زمان را به هم زد و جنایات فراوانی انجام داد و حضرت زرتشت بر همه خدایان ایران باستان از جمله میترا خط بطلان کشیده و گفته که فقط باید اهورا مزدا یا هرمزد را با ید بپرستیم. پس از ورود دین مبین اسلام به ایران اکثریت مولفه های ایرانی رنگ و بوی اسلامی به خود گرفتند، و لذا یلدا به معنی پایان پاییز و آغاز زمستان بوده وهیچ ریشه اریایی یا زرتشتی ندارداز اینرو شب یلدای اسلامی که نوید تولد زمستان را میدهد وبهانه ای برای دور هم جمع شدن و گرمی در اغاز زمستان بوده و نوعی صله ارحام میباشدو شب یلدای اسلامی با شب یلدای مزخرف ایرانشناسان غربی و ایران با ستان فرق دارد . شب یلدا را چله نیز مینامند.
منبع: اقتباس از سایت رهروان ولایت
با تشکر.
با سلام، شب یلدا که طویل ترین شب سال هست، در برخی کتب تاریخی ویا واژهنامه ها به تاسی از خزعبلات و مهملات ایران شناسان مغرض غربی این شب را دارای ریشه ای آ ریایی و شب تولد میثره یا میترا ویا همان مهر امده است در حالیکه یلدا از ریشه زبان سریانی که هم خانواده عربی هست و هر دو جز زبانهای سامی میباشند. در عربی حجازی ولدة همان یلده هست یعنی تولد و زایش ودر قران کریم نیز لم یلد یعنی نزاییده شده. در سوره مبارکه سبا ۴۰/۴۱ میترا یا میثره یا همان مهر فرشته نیست بلکه جن میباشد. اگر به متون اوستایی و ودا های هندوییزم بنگریم میترا در نقش یک ملک هست که پس از ظهور ، زمین و زمان را به هم زد و جنایات فراوانی انجام داد و حضرت زرتشت بر همه خدایان ایران باستان از جمله میترا خط بطلان کشیده و گفته که فقط باید اهورا مزدا یا هرمزد را با ید بپرستیم. پس از ورود دین مبین اسلام به ایران اکثریت مولفه های ایرانی رنگ و بوی اسلامی به خود گرفتند، و لذا یلدا به معنی پایان پاییز و آغاز زمستان بوده وهیچ ریشه اریایی یا زرتشتی ندارداز اینرو شب یلدای اسلامی که نوید تولد زمستان را میدهد وبهانه ای برای دور هم جمع شدن و گرمی در اغاز زمستان بوده و نوعی صله ارحام میباشدو شب یلدای اسلامی با شب یلدای مزخرف ایرانشناسان غربی و ایران با ستان فرق دارد . شب یلدا را چله نیز مینامند.
منبع: اقتباس از سایت رهروان ولایت
با تشکر.
بلند ترین شب سال
کلمات دیگر: