مترادف سبق : قبل، پیش، پیشی، سبقت جویی ، برتری، تقدم، درس، شرط، گرو، مسابقه، مایه شرطبندی
متضاد سبق : بعد، پسین
سبق
مترادف سبق : قبل، پیش، پیشی، سبقت جویی ، برتری، تقدم، درس، شرط، گرو، مسابقه، مایه شرطبندی
متضاد سبق : بعد، پسین
فارسی به انگلیسی
مترادف و متضاد
۱. قبل، پیش
۲. پیشی، سبقتجویی ≠ بعد، پسین
۳. برتری، تقدم
۴. درس
۵. شرط، گرو، مسابقه
۶. مایه شرطبندی
قبل، پیش ≠ بعد، پسین
پیشی، سبقتجویی
فرهنگ فارسی
۱ - ( مصدر ) پیش افتادن سبقت گرفتن . ۲ - ( اسم ) پیشی سبقت . یا سبق تصمیم . تصمیم قبلی با نقشه معین قبل از ارتکاب جرم . یا سبق ورمایه . عقدیست به منظور پیشی گرقتن و غلبه بر دیگری در اسب دوانی تیر اندازی شمشیر زنی و آلات جنگی دیگر در مقابل مبلغی معین که به برنده تعلق خواهد گرفت با شرایط آن که در کتابای فقه مندرج است .
فرهنگ معین
(سَ بَ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - آن چه بر سر آن در مسابقة اسب دوانی و تیراندازی شرط بندند. ۲ - مقداری از کتاب که در یک جلسه درس داده شود. ج . اسباق .
(سَ بْ ) [ ع . ] ۱ - (مص ل . ) سبقت گرفتن . ۲ - (اِمص . ) سبقت .
(سَ بْ ) [ ع . ] ۱ - (مص ل . ) سبقت گرفتن . ۲ - (اِمص . ) سبقت .
(سَ بَ) [ ع . ] (اِ.) 1 - آن چه بر سر آن در مسابقة اسب دوانی و تیراندازی شرط بندند. 2 - مقداری از کتاب که در یک جلسه درس داده شود. ج . اسباق .
(سَ بْ) [ ع . ] 1 - (مص ل .) سبقت گرفتن . 2 - (اِمص .) سبقت .
لغت نامه دهخدا
سبق. [ س َ ] ( ع مص ) پیشی گرفتن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( تاج المصادر بیهقی ) ( دهار ) ( ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ص 56 ).
ذکا و ذهن تو در سبق وامق عذرا
سخا و طبع تو در عشق خسرو و شیرین.
بسبق خدمت و فرمانپذیری بی چرا و چون
ملک را در وزارت چون نبی را یار در غارم.
سبق بیچون و چگونه و معنوی
سابق و مسبوق دیدی بی دوی.
چشم بد محصول قهر و لعنت است.
سبق. [ س َ ب َ ] ( ع مص ) پیشی گرفتن :
اندرین میدان فخر اکنون سبق مر بنده راست
گو در این میدان درآید گر تواند عنصری.
مصطفی را وعده کرد الطاف حق
گر بمیری تو نمیرد این سبق.
دفتر و درس و سَبَقْشان روی اوست.
بر مهم دشمن شما را شد سبق.
ذکا و ذهن تو در سبق وامق عذرا
سخا و طبع تو در عشق خسرو و شیرین.
مسعودسعد.
- سبق خدمت ؛ سابقه خدمت. خدمتگذاری : بسبق خدمت و فرمانپذیری بی چرا و چون
ملک را در وزارت چون نبی را یار در غارم.
سوزنی.
|| جبعل ( در گرو ) : سبق بیچون و چگونه و معنوی
سابق و مسبوق دیدی بی دوی.
مولوی.
سبق رحمت راست و این از زحمت است چشم بد محصول قهر و لعنت است.
مولوی.
سبق. [ س َ ب َ ] ( ع مص ) پیشی گرفتن :
اندرین میدان فخر اکنون سبق مر بنده راست
گو در این میدان درآید گر تواند عنصری.
ازرقی.
|| ( اِ ) آنچه گرو بندند بر آن بر اسب دوانیدن و تیر انداختن و جز آن. ج ، اَسْباق. ( منتهی الارب ). آنچه در میان کنند چون بچیزی گرو بندند. ( مهذب الاسماء ). الخطر یوضع بین اهل السباق و هو ما یتراهنون علیه. ( اقرب الموارد ) : مشارالیه هروقت با صاحب بن عباد مناضله کردی خصل سبق او را بودی. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 283 ). || در نزد علمای ریاضی عبارتست از فضل وسط قمر بر وسط شمس. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || [ س َ ب َ / س َ ]، آنچه بطریقت مداومت از پیش استاد بخوانند : مصطفی را وعده کرد الطاف حق
گر بمیری تو نمیرد این سبق.
مولوی.
عاشقان را شد مدرس حسن دوست دفتر و درس و سَبَقْشان روی اوست.
مولوی.
گم شد و نابود شد از فضل حق بر مهم دشمن شما را شد سبق.
مولوی.
سبق . [ س َ ] (ع مص ) پیشی گرفتن . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (تاج المصادر بیهقی ) (دهار) (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ص 56).
ذکا و ذهن تو در سبق وامق عذرا
سخا و طبع تو در عشق خسرو و شیرین .
- سبق خدمت ؛ سابقه ٔ خدمت . خدمتگذاری :
بسبق خدمت و فرمانپذیری بی چرا و چون
ملک را در وزارت چون نبی را یار در غارم .
|| جبعل (در گرو) :
سبق بیچون و چگونه و معنوی
سابق و مسبوق دیدی بی دوی .
سبق رحمت راست و این از زحمت است
چشم بد محصول قهر و لعنت است .
ذکا و ذهن تو در سبق وامق عذرا
سخا و طبع تو در عشق خسرو و شیرین .
مسعودسعد.
- سبق خدمت ؛ سابقه ٔ خدمت . خدمتگذاری :
بسبق خدمت و فرمانپذیری بی چرا و چون
ملک را در وزارت چون نبی را یار در غارم .
سوزنی .
|| جبعل (در گرو) :
سبق بیچون و چگونه و معنوی
سابق و مسبوق دیدی بی دوی .
مولوی .
سبق رحمت راست و این از زحمت است
چشم بد محصول قهر و لعنت است .
مولوی .
سبق . [ س َ ب َ ] (ع مص ) پیشی گرفتن :
اندرین میدان فخر اکنون سبق مر بنده راست
گو در این میدان درآید گر تواند عنصری .
|| (اِ) آنچه گرو بندند بر آن بر اسب دوانیدن و تیر انداختن و جز آن . ج ، اَسْباق . (منتهی الارب ). آنچه در میان کنند چون بچیزی گرو بندند. (مهذب الاسماء). الخطر یوضع بین اهل السباق و هو ما یتراهنون علیه . (اقرب الموارد) : مشارالیه هروقت با صاحب بن عباد مناضله کردی خصل سبق او را بودی . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 283). || در نزد علمای ریاضی عبارتست از فضل وسط قمر بر وسط شمس . (کشاف اصطلاحات الفنون ). || [ س َ ب َ / س َ ]، آنچه بطریقت مداومت از پیش استاد بخوانند :
مصطفی را وعده کرد الطاف حق
گر بمیری تو نمیرد این سبق .
عاشقان را شد مدرس حسن دوست
دفتر و درس و سَبَقْشان روی اوست .
گم شد و نابود شد از فضل حق
بر مهم دشمن شما را شد سبق .
اندرین میدان فخر اکنون سبق مر بنده راست
گو در این میدان درآید گر تواند عنصری .
ازرقی .
|| (اِ) آنچه گرو بندند بر آن بر اسب دوانیدن و تیر انداختن و جز آن . ج ، اَسْباق . (منتهی الارب ). آنچه در میان کنند چون بچیزی گرو بندند. (مهذب الاسماء). الخطر یوضع بین اهل السباق و هو ما یتراهنون علیه . (اقرب الموارد) : مشارالیه هروقت با صاحب بن عباد مناضله کردی خصل سبق او را بودی . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 283). || در نزد علمای ریاضی عبارتست از فضل وسط قمر بر وسط شمس . (کشاف اصطلاحات الفنون ). || [ س َ ب َ / س َ ]، آنچه بطریقت مداومت از پیش استاد بخوانند :
مصطفی را وعده کرد الطاف حق
گر بمیری تو نمیرد این سبق .
مولوی .
عاشقان را شد مدرس حسن دوست
دفتر و درس و سَبَقْشان روی اوست .
مولوی .
گم شد و نابود شد از فضل حق
بر مهم دشمن شما را شد سبق .
مولوی .
فرهنگ عمید
۱. پیشی گرفتن، پیش افتادن.
۲. (اسم ) قرآن.
* سبق و رمایه: [سبق (پیشی گرفتن و پیش افتادن ) رمایه (تیر انداختن ) است] (فقه ) عقد و تعهدی بین دو تن برای مسابقۀ اسب دوانی یا تیراندازی که برنده مبلغ معینی ببرد.
۱. پیشی.
۲. گرو، شرط بندی.
۳. (اسم ) (ورزش ) در اسب دوانی و تیراندازی، آنچه بر سر آن شرط ببندند.
۴. (اسم ) آن مقدار از کتاب که در یک نشست درس داده شود، درس روزانه.
* سبق بردن: (مصدر لازم ) [قدیمی]
۱. پیش افتادن در مسابقه، برنده شدن: به چشم خویش دیدم در بیابان / که آهسته سبق برد از شتابان (سعدی: ۱۷۶ ).
۲. گرو بردن.
۲. (اسم ) قرآن.
* سبق و رمایه: [سبق (پیشی گرفتن و پیش افتادن ) رمایه (تیر انداختن ) است] (فقه ) عقد و تعهدی بین دو تن برای مسابقۀ اسب دوانی یا تیراندازی که برنده مبلغ معینی ببرد.
۱. پیشی.
۲. گرو، شرط بندی.
۳. (اسم ) (ورزش ) در اسب دوانی و تیراندازی، آنچه بر سر آن شرط ببندند.
۴. (اسم ) آن مقدار از کتاب که در یک نشست درس داده شود، درس روزانه.
* سبق بردن: (مصدر لازم ) [قدیمی]
۱. پیش افتادن در مسابقه، برنده شدن: به چشم خویش دیدم در بیابان / که آهسته سبق برد از شتابان (سعدی: ۱۷۶ ).
۲. گرو بردن.
۱. پیشی گرفتن؛ پیش افتادن.
۲. (اسم) قرآن.
⟨ سبق و رمایه: [سبق (پیشی گرفتن و پیش افتادن) رمایه (تیر انداختن) است] (فقه) عقد و تعهدی بین دو تن برای مسابقۀ اسب‌دوانی یا تیراندازی که برنده مبلغ معینی ببرد.
۱. پیشی.
۲. گرو؛ شرطبندی.
۳. (اسم) (ورزش) در اسب‌دوانی و تیراندازی، آنچه بر سر آن شرط ببندند.
۴. (اسم) آن مقدار از کتاب که در یک نشست درس داده شود؛ درس روزانه.
⟨ سبق بردن: (مصدر لازم) [قدیمی]
۱. پیش افتادن در مسابقه؛ برنده شدن: ◻︎ به چشم خویش دیدم در بیابان / که آهسته سبق برد از شتابان (سعدی: ۱۷۶).
۲. گرو بردن.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] مسابقه اسب دوانی و مانند آن مثل شتر سواری و غیره را سَبْق گویند. در لغت به معنای پیشی گرفتن می باشد. از احکام آن در باب سبق و رمایه بحث شده است.
سبق به معنای نخست، در اصطلاح عبارت است از قرارداد شرعی که بر مسابقه اسب دوانی و مانند آن، همچون قاطر و الاغ و نیز شتر و فیل، در ازای عوضی معین برای برنده، میان مسابقه دهندگان منعقد میشود.
برخی، آن را به معامله بر مسابقه اسب دوانی و مانند آن برای شناسایی سوارکار ماهرتر و برتر از میان مسابقه دهندگان، تعریف کردهاند.
برخی دیگر به قرارداد مشروع در برابر عوض با هدف تمرین و ممارست بر جهاد در راه خدا،
و گروه چهارم آن را به عقدی که مفاد آن استحقاق فرد برنده نسبت به عوض تعیین شده است، تعریف نمودهاند.
نتیجه همه تعاریف یاد شده یک حقیقت است که در فارسی از آن به شرط بندی (گرو گذاری) تعبیر میشود و به فرد پیشتاز جایزه میدهند. عنوان سبق در کنار «رمایه» (السبق و الرمایة) عنوان بابی مستقل در فقه است که از احکام آن دو در این باب به تفصیل سخن گفتهاند.
احکام سبق
عدم جواز شرط بندی جز در سبق و رمایه
در مسابقات، شرط بندی جایز نیست، جز در مسابقه یاد شده و رمایه که از این حکم استثنا شدهاند؛ بلکه در راستای ایجاد و افزایش آمادگی دفاعی سپاهیان اسلام، بر آنها تأکید و بدانها ترغیب شده است.
مطرح بودن تمام بحثهای باب رمایه در باب سبق
...
سبق به معنای نخست، در اصطلاح عبارت است از قرارداد شرعی که بر مسابقه اسب دوانی و مانند آن، همچون قاطر و الاغ و نیز شتر و فیل، در ازای عوضی معین برای برنده، میان مسابقه دهندگان منعقد میشود.
برخی، آن را به معامله بر مسابقه اسب دوانی و مانند آن برای شناسایی سوارکار ماهرتر و برتر از میان مسابقه دهندگان، تعریف کردهاند.
برخی دیگر به قرارداد مشروع در برابر عوض با هدف تمرین و ممارست بر جهاد در راه خدا،
و گروه چهارم آن را به عقدی که مفاد آن استحقاق فرد برنده نسبت به عوض تعیین شده است، تعریف نمودهاند.
نتیجه همه تعاریف یاد شده یک حقیقت است که در فارسی از آن به شرط بندی (گرو گذاری) تعبیر میشود و به فرد پیشتاز جایزه میدهند. عنوان سبق در کنار «رمایه» (السبق و الرمایة) عنوان بابی مستقل در فقه است که از احکام آن دو در این باب به تفصیل سخن گفتهاند.
احکام سبق
عدم جواز شرط بندی جز در سبق و رمایه
در مسابقات، شرط بندی جایز نیست، جز در مسابقه یاد شده و رمایه که از این حکم استثنا شدهاند؛ بلکه در راستای ایجاد و افزایش آمادگی دفاعی سپاهیان اسلام، بر آنها تأکید و بدانها ترغیب شده است.
مطرح بودن تمام بحثهای باب رمایه در باب سبق
...
wikifeqh: قرآن از کلمه دیگری است. سبق ممکن است زمانی باشد و ممکن است غیر زمانی باشد.
انواع سبق زمانی
اول: سبق زمانی که خود انواعی دارد؛ مانند:
← سبق در زمان ایجاد
دوم: سبق غیر زمانی، همچون: سبق بالذات مانند سبق اعداد بر یکدیگر، مانند سبق عددیک بر دو و یا عدد شش بر هفت.ناگفته نماند که در برخی منابع (همچون زرکشی در البرهان) تقدم بالذات را نوع مستقلی از اسباب تقدیم وتاخیر بشمار آورده اند.
انواع سبق زمانی
اول: سبق زمانی که خود انواعی دارد؛ مانند:
← سبق در زمان ایجاد
دوم: سبق غیر زمانی، همچون: سبق بالذات مانند سبق اعداد بر یکدیگر، مانند سبق عددیک بر دو و یا عدد شش بر هفت.ناگفته نماند که در برخی منابع (همچون زرکشی در البرهان) تقدم بالذات را نوع مستقلی از اسباب تقدیم وتاخیر بشمار آورده اند.
wikifeqh: سبق_(ادبیات)
واژه نامه بختیاریکا
( سَبَق ) سپیده دم
پیشنهاد کاربران
شیوه - گونه - روش
سابقه، برتری، تقدم
مسابقه اسب دوانی
حق سبق ( بر وزن حق ثبت ) :اولویت ناشی از پیشی گرفتن را حق سَبْق می گویند.
حق سبق عبارت است از حق اولویت در استفاده از مکانهای عمومی همچون مساجد، زیارتگاهها و بوستانها که به سبب پیشی گرفتن بر دیگران برای سبقت گیرنده ثابت است.
حق سبق عبارت است از حق اولویت در استفاده از مکانهای عمومی همچون مساجد، زیارتگاهها و بوستانها که به سبب پیشی گرفتن بر دیگران برای سبقت گیرنده ثابت است.
سبق هم خانواده ی کلمات سابق، سابقه و سبقت است.
سابق:گذشته، قبلی. مثال؛ همسر سابق.
سابقه:گذشته، پیشینه. مثال؛ سوء سابقه به معنای سوء پیشینه.
سبقت:پیشی گرفتن
سابق:گذشته، قبلی. مثال؛ همسر سابق.
سابقه:گذشته، پیشینه. مثال؛ سوء سابقه به معنای سوء پیشینه.
سبقت:پیشی گرفتن
کلمات دیگر: