شبق

شَبَق معرب شپک پارسی نوعی زغال و پیش ماده ای برای زغال سنگ است و جزو سنگ نیمه قیمتی به شمار می رود. شَبَق در اصل یک کانی نیست بلکه کانی وار (Mineraloid) است زیرا این سنگ خاستگاهی زیستی دارد. شَبَق از چوب های پوسیده ای که تحت فشار بسیار شدید بوده اند پدید آمده است.
شَبَق یا سیاه است یا قهوه ای تیره، اما ممکن است حاوی اجزاء پیریت باشد که از رنگ برنج و جلای فلزی است. صفت جت سیاه به معنی تیرگی سیاهی تا حداکثر ممکن از این مواد مشتق می شود.
واژهٔ «شَبَق» از «شَبَه» در فارسی کهن به زبان عربی (به دیسهٔ «شَبَج» ) راه یافته و سپس به فارسی برگشته است واژه مذکور بایستی از ریشهٔ واژه «شب» در زبان پارسی باشد که از ریشهٔ پیش-هندو-اروپایی -k(ʷ)sep*به معنای «شب» و «تاریکی» (क्षप् (kṣáp) در سنسکریت به معنای تاریکی و شب ) است.
در زبان انگلیسی واژهٔ «جِت» (jet) یا «جِیِت» (jayet)، از کلمهٔ فرانسوی «ژه» (jais) از «ژِت» (jet) از فرانسوی کهن «ژایت» (jayet) از لاتین «گاگاتِس» (gagates) از یونانی باستانی «گاگاتِیْس» (Γαγάτης /Gagátēs) برای مواد مشابه مشتق شده که از نام شهر گاگاس (Γάγας/Gágas) در لوکیا که شهری در کنار رودخانه بوده (Jet)؛ برگرفته شده است.

رجوع شود به:کهربای سیاه