شجره

درخت

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (اِخ ) (الَ ...) نام درختی است در ذی الحلیفه که اسماء در زیر آن به دنیا آمد. (از معجم البلدان ).حضرت رسول (ص ) هر وقت از مدینه به مکه می آمدند در آنجا محرم میشدند و آن تا مدینه شش میل فاصله دارد.

خاقانی .

خاقانی .

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (اِخ ) (الَ ...) بطنی است از بنی معاویه از کنده از قحطانیه که دارای مسجدی در کوفه بودند. به آنها شجرات نیز گویند. (از معجم قبایل العرب ج 2).

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (اِخ ) (الَ ...) نام درختی است که در زیر آن ناف هفتاد پیغمبر را بریده اند و فاصله ٔ آن تا مکه چهار میل است . رجوع شود به ذیل کلمه ٔ «سرر» در معجم البلدان که بتفصیل ذکر شده است . (از معجم البلدان ).

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (اِخ ) (الَ ...) نام قریه ای است به فلسطین که قبر صدیق بن صالح پیغمبر و هم همچنین قبر دحیه ٔ کلبی در آن قریه است و گویند در آنجا غاری است که هشتاد شهید در آن مدفونند. (از معجم البلدان ).

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (اِخ ) از دیه های مدینه است . صاحب ترجمه ٔ تاریخ قم نویسد: و جد او به دیهی از دیه های مدینه به یک فرسخی آن نام آن دیه شجرة فرود آمده است ... این دیه از جمله میقاتهاست که حاجیان از آنجا احرام میگیرند و بر راه مدینه و اول میقاتی که حج کننده از این راه احرام گیرد این دیه است . (ترجمه ٔ تاریخ قم ص 232).

ناصرخسرو.

شجرة. [ ش َ ج َ رَ ] (ع اِ) یکی شَجَر و شِجَر. ج ، شَجَرات ، شِجَرات . (از اقرب الموارد). || مؤنث شجر. (اقرب الموارد).
- شجرة ابراهیم ؛ پنجنگشت است . بعضی آن را ام غیلان و جمعی شانج دانند و مالیقی نوشته که در فلاجه شجر ابراهیم را عظیم و طویل و کثیرالشوک و پربرگ و گل آن زرد و خوشبو و آن را برم نامندو در صحراها و زمینهای خاکی و خشک بهم میرسد. (از مخزن الادویه ). گیاهی است که آن را پنج انگشت گویند. (برهان ). بعضی شجره ٔ ابراهیم خار مغیلان را گفته اند. (برهان ). شاهبانک . برم . (یادداشت مؤلف ).
- شجرة ابی مالک ؛ به یونانی فلوماین نامند گیاهی است که دارای دو نوع بری و بحری است و گیاه آن فقط دارای یک ساق مربع سبزرنگ و برخی مایل به سرخی و بنفش باشد و بر روی آن گرههایی از هم دور و بر هر گرهی دو برگ بزرگ به اندازه ٔ کف دستی در برابر یکدیگر و این برگها دارای دندانه های اره مانند و پایین آن برگهای کوچک سفید و کثیرالشعبه و شاخهای آن مجوف و گل آن ریزه و بنفش و ثقیل الرایحه و ثمر آن چون نخودی مدور و تخم آن سیاه و باریک و بیخ آن بزرگ و بیرون آن سیاه و اندرون آن سفید بالزوجت ، که چون در آب زنند از آن کفی مانند صابون برآید و از آن گازران جامه شویند، خوب پاک گردد و آن را صابون القاف نیز خوانند و رستنگاه آن جاهای نمناک و سایه و کنارآبها و میان آنهاست . گفته اند که قسمی از عرطنیثاست و غیر چوه صباغان است . و صاحب اختیارات بدیعی نوشته که : نوعی از گلیم شوی است و در آذربو مذکور شد. (از مخزن الادویه ).
- شجرةالاکله ؛ به عربی نام صنوبر هندی است که دیودار نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالبراغیث ؛ طباق است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالبق ؛ دردار است . که به فارسی درخت پشه نامند. (مخزن الادویه ). سارشکدار. سارخکدار. (فرهنگ جهانگیری ). دردار. نارون . پشه دار. سیاه درخت . نشم الاسود. بوقیصا. پشه غال . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالبهق ؛ قنابری است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ).
- شجرةالتسبیح ؛ اندریان است . (مخزن الادویه ). ایوب . اندریان . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالتنین ؛ لوف کبیر است که لوف الحیة نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالتیس ؛ طراغیون است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالتین ؛ درخت انجیر است . (مخزن الادویه ). فیلگوش . (منتهی الارب ).
- شجرةالجبار؛ شجرالجبان . پرسیاوشان است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالجن ؛دیودار است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالحائضه ؛ اسم ام غیلان است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالحرة ؛ آزاددرخت است . (از مخزن الادویه ).
- شجرةالحریر ؛ گل ابریشم است . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالحسن ؛ آزاددرخت . (از تذکره ٔ ضریر انطاکی ).
- شجرةالحیات ؛ درخت سرو است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). سرو است جهت آنکه مأوای حیات است و فرفیونر نیز نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالحیاة ؛ آن درخت که خداوند آدم را از تناول آن منع نمود. (از اقرب الموارد).
- شجرةالحیة ؛ جنطیانا است و لوف کبیررا نیز نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالخبیثه ؛ درخت حنظل است . (مهذب الاسماء).
- شجرةالخطاطیف ؛ عروق الصفراست . و مامیران را نیز گویند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالدب ؛ درخت زعرور است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ).
- شجرةالدبق ؛ درخت سپستان را گویند. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ).
- شجرةالدکن ؛ اشنگور. (یادداشت مؤلف ). رجوع به اشنگور شود.
- شجرةالدلب ؛ به عربی غثیام و به فارسی درخت چنار آتشین است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالدم ؛ شخار است و شاهتره را نیز نامند. (مخزن الادویه ). شنگا. شنجار. کحلا. رجل الحمام . حمیرا. حالوما. انقلیا. قالقس .خس الحمار. تانیست . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالراهب ؛ در طب قدیم محمدبن احمد گفته : درختی است که در بلاد دمشق به هم میرسد مزروع و غیرمزروع . ثمر آن شبیه به ثمر شاهدانه است و روغنی که از آن میگیرند در طعم نیز شبیه به شهدانج است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالسماء ؛ رجوع به عرعر شود. (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالسواک ؛ اراک . درخت مسواک . (یادداشت مؤلف ). رجوع به چوج و چوچ شود.
- شجرةالشوک ؛ درختی است و صمغ شجرةالشوک فرفیون است . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
- شجرةالصنم ؛ یبروح الصنم است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). یبروح الوقاد. سیدة یباریح السبعة. شجرة سلیمان . مهرگیاه . مردم گیاه . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالضفادع ؛ کبیکج است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالطحال ؛ صریمةالجدی است و فاسرشتین را نیز نامند. (مخزن الادویه ). زهرالعسل . رجوع به شرنگ شود. (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالطلق ؛ مسمی به شجره ٔ مریم و کف مریم است .(مخزن الادویه ).
- شجرةالعجم ؛ مولوبذانا است که مرداسنگ سفیدکرده را نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالعصافیر ؛ رجوع به زبان گنجشک شود. (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالعقب ؛ نوارس است . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالعلیق ؛ نسترن . (یادداشت مؤلف ). رجوع به نسترن شود.
- شجرةالغار ؛ دهمشت است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالفرس ؛ نوارس است و گویند عرق السوس است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالقدس ؛ نوع بزرگ قتاد است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالقرفة ؛ دارچین (درخت ) است . (از یادداشت مؤلف ).
- شجرةالقطران ؛ شربین است . (مخزن الادویه ).
- شجرةالکلب ؛ الوس است . (از مخزن الادویه ).
- شجرةالکافور ؛ اقحوان است و ریحان الکافور را نیز نامند. (مخزن الادویه ). گاوچشم . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالکف ؛ اصابعالصفر است . که کف مریم نامند. کف عایشه . (مخزن الادویه ).
- شجرةاﷲ ؛ در فارسی دیودار خوانند. (از ترجمه ٔ ابن البیطار چ فرانسه ). الابهل . (ضریر انطاکی ). نوعی عرعر یا نوعی از صنوبر هندی . (یادداشت مؤلف ).
- شجرةالمعصیة ؛ درخت گناه و آن درختی که خداوند آدم را از تناول آن منع نمود. و به معنی شجرةالحیاة نیز آمده است . (از اقرب الموارد).
- شجرةالملعونة ؛ شجره ٔ زقوم . (از اقرب الموارد).
- شجرةالنبع ؛ نبع. راش . (یادداشت مؤلف ). درخت کمان . (دستوراللغة). رجوع به راش شود.
- شجرةالنور ؛ درخت لسان العصافیر است که به فارسی درخت اهرو نامند. (مخزن الادویه ).
- شجرةالیمام ؛ صامریوما است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). تنوم . (از مفردات ابن بیطار).در مخزن الادویه شجرةالنمام ضبط شده است و ظاهراً سهواست .
- شجرةالیهود ؛ قنای بری است . (مخزن الادویه ).
- شجرةبارده ؛ لبلاب صغیر است . (مخزن الادویه ).
- شجرةحرة ؛ آزاددرخت . (ابن البیطار چ فرانسه ).
- شجرة ذی قرنین ؛ شجره ٔ سلیمانی . شجرةالصنم . یبروح الصنم . (مخزن الادویه ).
- شجرة رستم ؛ دوایی است که آن را زراوند طویل میگویند. (از برهان ). زراوند. ارسطولوخیا. مسمقران . مسمقار. مسقورة. (یادداشت مؤلف ). رجوع به زراوند شود.
- شجرة سلیمان ؛ گیاهی است که آن را سراج القطرب خوانند و مستعمل از وی تخم آن است . و بعضی گویند شجرةالصنم باشد که مردم گیاه است و دیگری میگوید که گیاهی است که در میان کتان میروید و غنچه ٔ آن به گل سرخ میماند و بیخ آن به گردکان شباهت دارد. و بعضی گویند نباتی است که تا تروتازه است در شب مانند آتش میدرخشد و چون خشک شود آن فعل از او برطرف گردد و دیگری میگوید بیخ درخت سرو است و بعضی دیگرگویند گیاهی باشد شبیه به زوفا. (از برهان ). شجرة سلیمان بن داود. مردم گیاه . مهرگیاه . یبروح الوقاد. شجرةالصنم . سراج القطرب . (یادداشت مؤلف ).
- شجرة طیبه ؛ نخل است . (مخزن الادویه ).
- شجرة لبنی ؛ میعة. عبهر. شجرة مریم . اصطراک . حب الفول . (یادداشت مؤلف ).
- شجرة مریم ؛ نبات بخور مریم است .برگ آن مانند برگ لبلاب کبیر است یک روی آن سبز و روی دیگر مایل به سفیدی و مزغب و ساق آن به اندازه ٔ چهار انگشت است و گل آن مانند گل سرخ و گل بعضی کبود وبیخ آن مانند شلغم است . و گیاه آن را شجر مریم نامند. شاخهای این گیاه درهم و مشبک در یکدیگر است که چون در آب اندازند دراز و بالیده گردد. (از مخزن الادویه ). بخور مریم است و آن گیاهی باشد که به پنج انگشت ماند و بغایت خوشبوی بود. (از برهان ). تحت این نام عده ٔ بسیاری از گیاهان را ذکر میکنند ولی بیشتر منظور از شجره ٔ مریم گل نگونسار است . (از فرهنگ فارسی معین ). اقحوان . کافوریه . لیبانوطس . بخور مریم . بنجنگشت . حب الغول . عبهر. شجره ٔ لبنی . اصطراک . میعة. (یادداشت مؤلف ). رجوع به بخور مریم شود.
- شجرة معرفةالخیر ؛ به معنی شجرةالحیاة است . (از اقرب الموارد).
- شجرة موسی ؛ نام درختی است که آن را بعضی علیق القدس خوانند و علیق الکلب همان است . گل آن را وردالسیاح خوانند و میوه ٔ آن را سه گل گویند. (برهان ).
|| خجک کوچک در زنخ کودک . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || مقدار و هیأت چیزی . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد).

شجرة. [ ش َ ج َرَ ] (اِخ ) مدفن محمدبن زید داعی که به دست محمدبن هارون در گرگان از قبل اسماعیل سامانی بقتل رسید و یاران او از حسنیان . (مجمل التواریخ و القصص ص 459).