دادائیسم

دادا، دادائیسم، داداگری یا مکتب دادا (به فرانسوی: Dadaïsme) مکتبی است پوچ گرا و هیچ انگار که در سال های پس از جنگ جهانی یکم رواج داشت. دادائیسم جنبشی فرهنگی بود که به زمینه های هنرهای تجسّمی، موسیقی، ادبیّات (بیشتر شعر) تئاتر و طراحی گرافیک مربوط می شد. این جنبش در سال ۱۹۱۶ در کاباره ولتر در شهر زوریخ در کشور سوئیس پدید آمد.
ژان آرپ
رائول هاوسمان
هانا هش
جورج گرس
جان هارتفیلد
یوهانس بادر
کورت شویترس
مارکس ارنست
یوهانس تئودور بارگلد
مارسل دوشان
من ری
فرانسیس پیکابیا
کشف این کلمه به اعضای گوناگون محفل کاباره ولتر نسبت داده شده است.
واژهٔ «دادا» در زبان فرانسه به معنی «اسب اسباب بازی» است. همچنین معنای «همه یا هیچ» نیز از آن استنباط می شود. برخی آن را به معنای «بابا» در مقابل ماما دانسته اند. در یکی از زبان های آفریقایی نیز به معنای «دم گاو» آمده است. البته هیچ یک از این معانی با مکتبی که در ذیل به تعریف آن خواهیم پرداخت، ارتباطی ندارد.این واژه در واقع با باز کردن فرهنگ لغت و دیدن اولین لغت، به صورت کاملاً اتفاقی انتخاب شده است.
«دا، دا» همچنین در زبان رومانیایی به معنای «بله، بله» است که می توانسته توسط یانکو و تزارا تکرار شده باشد.

دادائیسْم (Dada)
تابلوی دادا پیروز است، اثر رائول هاوسمان
(یا: دادا) جنبش هنری و ادبی که طغیانی بود در برابر سرخوردگی های ناشی از جنگ جهانی اول. این جنبش در ۱۹۱۵ آغاز شد و تا ۱۹۲۲ ادامه یافت. دادا هرچند عمر کوتاهی داشت و فقط در چند شهر متمرکز بود (نیویورک تنها مرکز غیراروپایی آن بود)، تأثیر فوق العاده ای از خود برجا گذاشت و موجب شد که جنبش های هنر پیشتاز، میثاق ها و ارزش های فرهنگی دیرینه را به پرسش گیرند. در مورد چگونگی ساخته شدن واژۀ دادا (که در فرانسه به معنای اسب چوبی است) اقوال مختلفی وجود دارد، ولی بیشتر گفته می شود که به صورت تصادفی از یک فرهنگ لغت گرفته شده است تا به نوبۀ خود گویای منطق ستیزی و قاعده گریزی واضعانش باشد. دادای اروپایی در زوریخ به وسیلۀ گروهی از هنرمندان و نویسندگان بنیاد گرفت که ژان آرپ، مجسمه ساز فرانسوی، و تریستان تسارا، شاعر رومانیایی، از آن جمله بودند. بسیاری از روشنفکران اروپایی در طول جنگ جهانی اول در سوئیس (که در تمام طول جنگ بی طرف باقی ماند) پناه گرفتند و درنتیجه یک فضای هنری زنده و پویا در این کشور به وجود آمد. مرکز فعالیت های دادائیستی در سوئیس، کاباره ولتر بود ـ کلوپ شبانه ای که در ۱۹۱۶ به وسیلۀ هوگو بال، موسیقی دان و شاعر آلمانی، تأسیس شد. خواندن شعرهای بی معنا، گاه به تکرار در یک زمان، همراه با موسیقی گوش خراش، ازجمله برنامه های معمول این کاباره بودند. اعمال و رفتار غیرمتعارف در این کلوپ شکایت ساکنان اطراف آن را در پی داشت و درنتیجه در ۱۹۱۷ به اجبار تعطیل گردید. دادا در اواخر جنگ از سوئیس به آلمان گسترش یافت، و به ویژه در برلین و کلن شکوفا شد. در برلین رنگ سیاسی به خود گرفت؛ رائول هاوسمان و جان هارتفیلد، شخصیت های پیش گام این نهضت، و دو تن از بزرگترین مبدعان فتومونتاژ بودند. ایشان به میلیتاریسم و ناسیونالیسم حمله کردند. ماکس ارنست شخصیت سرآمد دادا در کُلن بود، و یک نمایشگاه دادائیستی ترتیب داد که از بازدیدکنندگان خواسته می شد که با آلات و ابزاری که در اختیارشان قرار می گرفت، اشیای به نمایش درآمده را تخریب کنند. کورت اشویترس در هانوور، کلاژ هایی پدید آورد و در آن ها از آت و آشغال استفاده کرد. گروه های دادا در چند شهر اروپایی دیگر نیز وجود داشتند، لیکن در خارج از آلمان و سوئیس، مهم ترین فعالیت های جنبش، در نیویورک به وقوع پیوست. نیویورک نیز هم زمان با زوریخ به یکی از مراکز فعالیت های دادائیستی تبدیل شد، و مارسل دوشان، من ری و فرانسیس پیکابیا در زمرۀ فعالان اصلی آن به شمار می رفتند. دوشان مهم ترین، و پیکابیا پرشورترین شخصیت ها در میان این هنرمندان بودند. پیکابیا در تکوین اندیشه های دادا بسیار کوشید، بسیار سفر کرد، تا بارسلون و پاریس را با این جنبش آشنا سازد. دادا در پاریس ازجمله حرکت های مهمی بود که جنبش سوررئالیسم از آن نشأت گرفت، و به طور رسمی در ۱۹۲۴ آغاز شد. شماری از هنرمندان (ازجمله پیکابیا) در هر دو جنبش سهیم بودند. این دو جنبش در نگرش خردستیزی و واقعیت گریزی شان اتفاق نظر داشتند، با این تفاوت که دادا، نهضتی نهیلیستی بود ولی سوررئالیسم روحیه ای مثبت تر داشت.

[ویکی فقه] دادائیسم مکتبی ادبی هنری است که در قرن بیستم میلادی در اروپا رواج یافت.
دادائیسم در روز هشتم فوریه سال ۱۹۱۶م. در کافه ای در شهر زوریخ سوئیس متولد شد. نام این مکتب از کنار هم گذاردن اتفاقی حروفی از فرهنگ لاروس به دست آمد.البته هیچ یک از این معانی با مکتبی که در ذیل به تعریف آن خواهیم پرداخت، ارتباطی ندارد.
مکتب دادائیسم
دادائیسم، مکتبی است پوچ گرا و هیچ انگار که در سال های پس از جنگ جهانی اول رواج داشت. در واقع، دادا واکنشی است انقلابی به پی آمدهای ناگوار جنگ جهانی اول. با شروع جنگ، انتشار کتاب ها و مجلات متوقف شد و این امر، سبب رکود ادبیات و هنر در جهان شد. اوضاع نابسامان و آشفته، حتی افکار هنرمندان را مشوش نموده بود. در همان سال ها، نوجوانانی پا به عرصه اجتماع نهادند که بلافاصله از آغوش خانواده و مدرسه، رهسپار میدان های جنگ می شدند. روشن است که آنها در بدو ورود به جامعه با چه صحنه هایی مواجه می شدند؛ صحنه هایی مانند مرگ، نابودی، ویرانی، قتل و خون ریزی و اسارت. این عامل سبب شد آنها به همه قراردادهای اجتماعی، سیاسی و حتی هنری بدبین گردند و این قوانین را عامل جنگ و ویرانی بدانند. آنان امیدی به بازگشت ثبات و آرامش جهان نداشتند؛ ازاین رو پس از جنگ، واکنشی ناگهانی و ویرانگر از خود نشان دادند و مکتب دادائیسم را پایه گذاری کردند.
اعضای اصلی این مکتب
...