باشگاه فوتبال ملوان بندر انزلی، یک باشگاه فوتبال محبوب ایرانی است که در سال ۱۳۴۸ در بندر انزلی، یکی از شهرهای استان گیلان، با نام نیروی دریایی بنیان گذاری شد، از سال ۱۳۵۲ و هم زمان با آغاز جام تخت جمشید نام این تیم به ملوان نیروی دریایی انزلی تغییر یافت. از بازیکن برجسته تیم می توان به سیروس قایقران، پژمان نوری و مازیار زارع اشاره کرد.
در سال ۱۳۸۷ با به طور دستوری و با مصوبه هیئت دولت نهم، سازمان منطقه آزاد ملزم به پرداخت ۸۰ درصد از هزینه های تیم ملوان شد؛ که این سازمان پس از اتمام این قرارداد سه ساله در انتهای فصل با توجه به وظایف عمرانی، تجاری و محدودیت قانونی ناشی از مصوبه مجلس شورای اسلامی در خصوص ممنوعیت هزینه کرد سازمان های دولتی در باشگاه های حرفه ای از تمدید قراداد پرداخت هزینه های ملوان انصراف داد.
۷۰ درصد سهام باشگاه ملوان در سال ۱۳۹۱ به حسین هدایتی واگذار شد و پس از انصراف وی در سال ۱۳۹۲ مالکیت ۷۰ درصدی به سیروس محجوب رسید که پس از انصراف ایشان هم اکنون مالک ۷۰ درصد از سهام باشگاه ملوان در اختیار مسئولان محلی است.
نیروی دریایی نیز که طی سال های گذشتهٔ فعالیت ملوان تنها مالک این باشگاه بود، در حال حاضر با حفظ ۳۰ درصد سهام، کماکان برخی خدمات از جمله ایاب ذهاب و زمین تمرین رایگان و بازیکنان سرباز را به این باشگاه ورزشی ارائه می کند.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امیر دریادار حبیب الله سیاری در این خصوص گفت: ۷۰ درصد از سهام باشگاه ملوان بندرانزلی هدیه نیروی دریایی ارتش به مردم انزلی بوده و مسئولان این شهر دربارهٔ واگذاری و فروش آن تصمیم گیرنده هستند. وی اعلام کرد: به دلیل این علاقه ۳۰ درصد سهام باشگاه ملوان توسط نیروی دریایی ارتش ج.ا. ا حفظ شده است، تا کماکان کمک های نیروی دریایی به این تیم با سابقه و ریشه دار کشورمان ادامه داشته باشد.
این باشگاه در سال ۱۳۴۸ با نام باشگاه نیروی دریایی بندر پهلوی، با حمایت ناوبان کریم رستگاری راد و با مربیگری بهمن صالح نیا، که بازیکن این تیم نیز بود، تأسیس گردید. این باشگاه به صورت انحصاری در رشتهٔ فوتبال تیم داری می کرد. پس از حضور تیم نیروی دریایی در مسابقات انتخابی جام تخت جمشید منطقه جنوب در حالی که دو تیم صعود می کردند به عنوان تیم سوم به لیگ یک تخت جمشید صعود کرد. در سال ۱۳۵۲ برای حضور در جام تخت جمشید سه اسم آرتمیس، ملوان و بایندر برای حضور در مسابقات پیشنهاد شد که ملوان انتخاب شد و نام این تیم به ملوان نیروی دریایی بندر پهلوی تغییر کرد با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و سرنگونی دودمان پهلوی و بازیافتن نام پیشین شهر انزلی نام این تیم نیز به ملوان نیروی دریایی بندر انزلی تغییر یافت.
صالح نیا که معلم ورزش مدارس انزلی بود تیم را با جمعی از شاگردان خود تشکیل داد. این تیم که کار خود را از مسابقات دانش آموزی کشور و مسابقات استانی شروع کرده بود طی مدت کوتاهی پا به عرصه لیگ دسته اول کشور گذاشت و از همان ابتدا با ارائهٔ بازی های زیبا و کسب نتایج شایسته، توجه همگان را به خود جلب نمود. ملوان از سال ۵۲ در لیگ ایران حاضر بوده است و سه بار در سال های ۷۵، ۷۸، ۸۱ و ۹۵ به دستهٔ پایین تر سقوط کردند. ملوان تا سال ۸۰ بهترین تیم شهرستانی تاریخ لیگ ایران بوده است. گرچه بعد از آن سپاهان و فولاد ملوان را به پله سوم سکوی افتخار شهرستانی ها بردند اما هنوز ملوان با کسب سه عنوان قهرمانی در جام حذفی کشور و چهار نایب قهرمانی، دو مرتبه حضور در بازیهای آسیایی و کسب عناوین متعدد بهترین شهرستانی در لیگ ایران و در جام تخت جمشید صاحب رکوردی قابل توجه در تاریخ فوتبال کشور است.
در حال حاضر ملوان علاوه بر تیم فوتبال بزرگسالان دارای تیم های فوتبال نونهالان مدرسه فوتبال، نوجوانان، جوانان، امید و فوتبال بانوان ملوان و تیم های قایقرانی، بسکتبال و بوکس و نیز قایقرانی و فوتسال و فوتبال برای بانوان می باشد. به طوری که بیش از ۶۰۰ جوان در بندر انزلی زیر پوشش این باشگاه فعالیت می کنند.
در سال ۱۳۸۷ با به طور دستوری و با مصوبه هیئت دولت نهم، سازمان منطقه آزاد ملزم به پرداخت ۸۰ درصد از هزینه های تیم ملوان شد؛ که این سازمان پس از اتمام این قرارداد سه ساله در انتهای فصل با توجه به وظایف عمرانی، تجاری و محدودیت قانونی ناشی از مصوبه مجلس شورای اسلامی در خصوص ممنوعیت هزینه کرد سازمان های دولتی در باشگاه های حرفه ای از تمدید قراداد پرداخت هزینه های ملوان انصراف داد.
۷۰ درصد سهام باشگاه ملوان در سال ۱۳۹۱ به حسین هدایتی واگذار شد و پس از انصراف وی در سال ۱۳۹۲ مالکیت ۷۰ درصدی به سیروس محجوب رسید که پس از انصراف ایشان هم اکنون مالک ۷۰ درصد از سهام باشگاه ملوان در اختیار مسئولان محلی است.
نیروی دریایی نیز که طی سال های گذشتهٔ فعالیت ملوان تنها مالک این باشگاه بود، در حال حاضر با حفظ ۳۰ درصد سهام، کماکان برخی خدمات از جمله ایاب ذهاب و زمین تمرین رایگان و بازیکنان سرباز را به این باشگاه ورزشی ارائه می کند.
فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امیر دریادار حبیب الله سیاری در این خصوص گفت: ۷۰ درصد از سهام باشگاه ملوان بندرانزلی هدیه نیروی دریایی ارتش به مردم انزلی بوده و مسئولان این شهر دربارهٔ واگذاری و فروش آن تصمیم گیرنده هستند. وی اعلام کرد: به دلیل این علاقه ۳۰ درصد سهام باشگاه ملوان توسط نیروی دریایی ارتش ج.ا. ا حفظ شده است، تا کماکان کمک های نیروی دریایی به این تیم با سابقه و ریشه دار کشورمان ادامه داشته باشد.
این باشگاه در سال ۱۳۴۸ با نام باشگاه نیروی دریایی بندر پهلوی، با حمایت ناوبان کریم رستگاری راد و با مربیگری بهمن صالح نیا، که بازیکن این تیم نیز بود، تأسیس گردید. این باشگاه به صورت انحصاری در رشتهٔ فوتبال تیم داری می کرد. پس از حضور تیم نیروی دریایی در مسابقات انتخابی جام تخت جمشید منطقه جنوب در حالی که دو تیم صعود می کردند به عنوان تیم سوم به لیگ یک تخت جمشید صعود کرد. در سال ۱۳۵۲ برای حضور در جام تخت جمشید سه اسم آرتمیس، ملوان و بایندر برای حضور در مسابقات پیشنهاد شد که ملوان انتخاب شد و نام این تیم به ملوان نیروی دریایی بندر پهلوی تغییر کرد با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ و سرنگونی دودمان پهلوی و بازیافتن نام پیشین شهر انزلی نام این تیم نیز به ملوان نیروی دریایی بندر انزلی تغییر یافت.
صالح نیا که معلم ورزش مدارس انزلی بود تیم را با جمعی از شاگردان خود تشکیل داد. این تیم که کار خود را از مسابقات دانش آموزی کشور و مسابقات استانی شروع کرده بود طی مدت کوتاهی پا به عرصه لیگ دسته اول کشور گذاشت و از همان ابتدا با ارائهٔ بازی های زیبا و کسب نتایج شایسته، توجه همگان را به خود جلب نمود. ملوان از سال ۵۲ در لیگ ایران حاضر بوده است و سه بار در سال های ۷۵، ۷۸، ۸۱ و ۹۵ به دستهٔ پایین تر سقوط کردند. ملوان تا سال ۸۰ بهترین تیم شهرستانی تاریخ لیگ ایران بوده است. گرچه بعد از آن سپاهان و فولاد ملوان را به پله سوم سکوی افتخار شهرستانی ها بردند اما هنوز ملوان با کسب سه عنوان قهرمانی در جام حذفی کشور و چهار نایب قهرمانی، دو مرتبه حضور در بازیهای آسیایی و کسب عناوین متعدد بهترین شهرستانی در لیگ ایران و در جام تخت جمشید صاحب رکوردی قابل توجه در تاریخ فوتبال کشور است.
در حال حاضر ملوان علاوه بر تیم فوتبال بزرگسالان دارای تیم های فوتبال نونهالان مدرسه فوتبال، نوجوانان، جوانان، امید و فوتبال بانوان ملوان و تیم های قایقرانی، بسکتبال و بوکس و نیز قایقرانی و فوتسال و فوتبال برای بانوان می باشد. به طوری که بیش از ۶۰۰ جوان در بندر انزلی زیر پوشش این باشگاه فعالیت می کنند.