تریز

تریز (خلاقیت شناسی). تریز (به انگلیسی: TRIZ) یا خلاقیت شناسی تریز (به انگلیسی: TRIZical Creanovatology) یکی از شاخه های تخصصی علم میان رشته ای و چند رشته ای خلاقیت شناسی یا خلاقیت نوآوری شناسی است و از مطالعه الگوهای تکراری بکار رفته در ابداعات و اختراعات گوناگون حاصل شده است (نتایج حاصل از اختراع شناسی تحلیلی یا تحلیل پتنت). این دانش توسط دانشمند خلاقیت شناس و اختراع شناس جنریچ آلتشولر (متولد تاشکند ۱۹۲۶–۱۹۹۸) پایه گذاری گردیده است. این دانش با نام ها و عنوان های توصیف گر مختلفی مانند «نوآوری نظام یافته»، «خلاقیت اختراعی»، «فناوری خلاقیت و نوآوری»، «روش شناسی اختراع»، «الگوریتم اختراع»، «روش شناسی حل مسئله های ابداعی»، «روش شناسی حل ابتکاری و ابداعانهٔ مسئله»، «مهندسی خلاقیت و نوآوری»، «روش شناسی خلاقیت»، «خلاقیت شناسی اختراع»، «خلاقیت شناسی فناوری» و مواردی از این قبیل نامیده می شود. در زبان انگلیسی مخفف تریز TIPS می شود که سرواژهٔ عبارت Theory of Inventive Problem Solving می باشد ولی در همه کشورها واژهٔ TRIZ عمومیت یافته (مانند TQM برای مدیریت کیفیت جامع) و مورد استفاده قرار می گیرد.
نظریه سامانه ها
آزمون و خطا
طوفان فکری
تفکر جانبی
مدیریت طراحی
مدیریت نوآوری
شالوده های دانش TRIZ از سال ۱۹۴۶ توسط گنریچ آلتشولر بر اساس نتایج حاصل از مطالعه اختراعات مختلف پایه گذاری شد.آلتشولر که به پدر TRIZ لقب دارد در سال ۱۹۲۶ در تاشکند (شوروی سابق) متولد گردید. وی که از همان دوران نوجوانی نسبت به ابداعات و اختراعات کنجکاوی و علاقه خاصی داشت و اولین اختراع خود را در سن ۱۴ سالگی انجام داد در اداره ثبت اختراعات مشغول به کار شد.کار او کمک به مخترعین برای ثبت اختراعاتشان بود. او در حین کار، گاهی به حل مسائل فنی آنان کمک می کرد. در این دوران بود که او دریافت حل مسائل فنی که منجر به اختراع و نوآوری می شود به اصول و روش هائی فراتر از تکنیک های خلاقیت شناخته شده تا آن هنگام (روش های کلاسیک) نیاز دارد. آلتشولر در طی مطالعات خود به این نتیجه مهم رسید که یک نظریه اختراع بایستی دارای چند ویژگی اصلی از جمله موارد زیر باشد:
۱- شامل یک فرایند گام به گام و نظام یافته باشد.
۲- بتواند از میان گستره ای از راه حل ها مستقیماً به بهترین راه حل (راه حل ایده آل، کمال) منجر گردد.