ساوجیان نیشابور؛ پیوندهای علمی و فرهنگی ساوه و نیشابور
نیشابور، از جمله بوم هایی ست که جایگاه برجسته ای در بالندگی و تطور فرهنگی و اجتماعی، و همچنین رشد، شکوفایی علمی ایران زمین و قلمرو تمدن اسلامی داشته است. از این دیار، در تاریخ علوم و معارف اسلامی، به عنوان �دارالعلم خراسان�، زادگاه نخستین مدارس اسلامی و جایگاه گردهمآیی دانشمندان و فقیهان و حدیث شناسان بزرگ و نامور، یاد می شود. این جایگاه ممتاز علمی و فرهنگی، توجه علمای بزرگ حوزه ی جغرافیایی ایران و فراسوی آن را به نیشابور و حتی اقامت گزیدن آنان را در این شهر، در پی داشته است. ساوه، یکی از شهرهای کهن و فرهنگ پرور ایران زمین است که بزرگان و دانشمندان پُرشماری را در دامن خود پرورانده و خدمات علمی و فرهنگی ارزنده ای را در حوزه ی تمدنی ایران و اسلام ارایه نموده، بسیارند فرهیختگان ساوجی که در نیشابور و دیگر شهرها به اشاعه ی علم و کسب دانش پرداخته اند. استاد مرتضی ذکایی ساوجی در این نوشتار به بازکاوی و بازشناسی گوشه ای از ارتباطات علمی و فرهنگی ساوه و نیشابور پرداخته است. /ققنوس شرق/
حبّذا شهر نشابور که در روی زمین
گر بهشتیست همانست وگرنه خود نیست
( 1 )
نیشابور، شهری است در ]حدود[ صد و سی کیلومتری مغرب مشهد رضوی، در کنار کوههای بینالود و ساوه، شهری است در صد و سی کیلومتر جنوب تهران. از ساوه تا نیشابور، نزدیک به هزار کیلومتر، راه است، با این همه، میان این دو شهر کهن، از دیرباز، روابط علمی و فرهنگی وجود داشته است و عالمان، محدّثان و فرهیختگان هر دو دیار، با هم آمد و شد و دوستی داشتهاند. در این نوشته، به برخی از این روابط در سدههای چهارم تا هفتم هجری اشارتی خواهد رفت. بدان امید که این روابط همچنان بپاید و در آینده نیز گسترش یابد.
�ابواحمد ساوی هروی�، از ادیبان و شاعران قرن چهارم و پنجم هجری است. عبدالملک ثعالبی نیشابوری ( م. 429 ق ) که معاصر او بوده و با او دوستی داشته، دو بیت در وصف هرات، از او نقل کرده است:
هراة ارض حضبها واسع
و نبتها اللّظاح و النرجس
ما احد منها الی غیرها
یخرج الاّ بهد ما یفلس
( 2 )
�ابوالفرج ساوی�، نیز از شاعران و خوشنویسان همین دوره است. ثعالبی نیشابوری او را به حسن خط و بلاغت در سخن ستوده و ابیاتی از قصیده ی او در رثای فخرالدوله را نقل کرده است:
هی الدنیا تقول بملء فیها
حذار حذار من بطشی و فتکی
فلا یغررکم حسن ابتسامی
فقولی مضحک و الفعل مبکی
بفخرالدولة اعتبروا فانّی
اخذت الملک منه بسیف هلک
. . . ( 3 )
�ابویعقوب یوسف بن اسماعیل بن یوسف ساوی�، از دانشمندان و محدّثان بزرگ ساوه در قرن پنجم هجری است. عبدالکریم سمعانی نوشته است: �وی در مرو ساکن بوده است. امّا برای استماع حدیث از محدّثان به بغداد و دمشق و طرابلس سفر کرده است�. ( 4 ) حاکم، ابوعبداللّه حافظ نیشابوری که ابویعقوب ساوی را دیده و از او حدیث نوشته است چنین گفته است: �ابویعقوب ساوی از صالحان بود. اوّل بار او را در بغداد به سال 441 ق دیدم. پس از آن در سال 443 ق وارد خراسان شد و مدّتی در نیشابور اقامت کرد. پس از چندی به قصد مرو از نیشابور بیرون رفت و در مرو با اباالعباس محبوبی ملازم گشت. محبوبی او را برای تعلیم فرزندش - ابومحمّد رفیقی - در خانهاش واقع در مرو برگزید. ابویعقوب ساوی در آن جا به سال 446 ق وفات یافت. ( 5 )
یکی دیگر از محدثان ساوی در قرن پنجم هجری که در ری و نشابور از محدثان آن جا حدیث شنیده است، �ابوبکر عبدالرحمن بن عبدالله بن حسین بن محمّد مخاطرة ساوی� است. مولف تاریخ نیشابور ( حافظ ابوالحسن عبدالغافر بن اسماعیل فارسی ) از سفر او به نیشابور یاد کرده و نوشته است که وی در نیشابور از مغربی حدیث شنیده است. ( 6 )
یکی از دانشمندان بزرگ نیشابور، که در واقع ساوی الاصل است، �امام واحدی نیشابوری� است: ابوالحسن علی بن احمد بن محمّد بن علی بن مقویه واحدی مقری ساوی نیشابوری از مفسّران و عالمان بزرگ قرن پنجم هجری است. ( 7 ) برادر وی - عبدالرحمن نیشابوری ( م. 478 ق ) - نیز از محدثان بزرگ بوده است. خانواده ی امام واحدی، از بازرگانان ساوه بودند که در نیشابور اقامت داشتند. ( 8 ) واحدی، کتاب های فراوانی نگاشته است، از جمله سه کتاب در تفسیر با نام های �کتاب الوجیز�، �کتاب الوسیط�و �کتاب البسیط�. ابن خلّکان، بر آن است که ابوحامد غزالی، اسامی کتاب های سه گانه ی خود را از واحدی اقتباس کرده است. ( 9 ) از آثار دیگر واحدی، میتوان به این موارد اشاره کرد: �اسباب نزول قرآن�، �الدعوات و الفصول�، �المغاذی�، �شرح دیوان متنبّی�، �الاغراب فی الاعراب� در نحو، �تفسیر النّبی�، �نفی التحریف� و �التحبیر فی شرح اسماء اللّه الحسنی�. ( 10 ) ابوالحسن علی واحدی در پی بیمارییی طولانی در جمادی الآخر سال 468 ق درگذشته است.
�ابوالقاسم اسماعیل بن عبداللّه بن موسی بن سعید ساوی� از محدّثان مشهور ساوی است که در قرن پنجم هجری میزیسته. مورّخان از او با عناوین ثقه، فاضل و عالم به ادبیّت و عربیّت یاد کردهاند. ابوالقاسم ساوی سفرهای فراوانی کرده و بسیاری از محدّثان حدیث شنیده است، از جمله در بغداد از �ابی الحسین محمد بن فضل� و طبقه ی او حدیث نوشته است. هم چنین در خراسان و ماوراءالنهر از راویان بسیاری حدیث شنیده است ساوی همچنین با رئیس منصور بن رامش، دوستی داشته است. ابوالقاسم ساوی، در نیشابور از قاضی، صیرفی، طرازی، معاذی و ابی نصر مفسر، روایت حدیث کرده است. �حافظ ابوالحسن عبدالغافر بن اسماعیل فارسی� نوشته است که وی در نیشابور، روزهای جمعه قبل از نماز جمعه و در محل حظیره، منسوب به شحام برای محدثان، مجلس املای حدیث داشت. این مجلس بعد از وفات �ابی عبدالرحمن الشحامی� در روز جمعه - چهارم رجب سال 479 قمری - آغاز شد و تقریباً دو سال، هر جمعه ادامه داشت. ابوالقاسم ساوی سرانجام در شب سهشنبه ماه جمادی الاولی سال 480 ق در نیشابور وفات یافت. ( 11 )
�ابواسحاق ابراهیم بن محمّد مکّی بن سعد فقیه� ملقّب به �شیخ الملک ساوی� از مشایخ بزرگ حدیث در قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری بوده است. شیخ الملک ساوی در نیشابور سکونت داشته و در آن جا از حاکم ابی عبد الرحمان شاذیاخی و عبدالغافر و ناصحی و صابونی حدیث شنیده است. ساوی در روز جمعه - آخر صفر 508 ق - در نیشابور وفات یافته و در خانه ی خود دفن شده است. ( 12 )
�امام ابوطاهر عبدالرحمان بن احمد بن علیک ساوی�، بعد از سال 430 ق زاده شد. در جوانی به سمرقند رفت و در آن جا به تحصیل و تحقیق پرداخت. ساوی در آن جا با �عبدالعزیز نخشبی� مصاحبت داشت. پس از چندی از سمرقند به نیشابور رفت و در مجلس امام الحرمین حاضر شد. وی در ماوراءالنهر از بزرگان محدثان آن جا حدیث شنید. در نیشابور در سال 458 ق از ابی بکر أحمد بن منصور مغربی حدیث شنید. احمد بن علیک ساوی در سال 484 ق در بغداد وفات یافت. ( 13 )
�حکیم زین الدین عمر بن سهلان ساوجی� ( 465 - 520 ق ) از حکما و فلاسفه ی قرن پنجم هجری است که کتاب ها و رسالههای مهمی از او برجای مانده است. ( 14 ) کتاب �البصائر النصریه� او به قولی بهترین کتاب در منطق است. ( 15 ) و از متون درسی دانشگاه الازهر مصر است. ( 16 ) ابن سهلان ساوی در چند جای این کتاب از شیخ الرئیس بوعلی سینا به عنوان افضل المتأخرین خرده گرفته است. ( ص 11، 39، 55، 68، 74، 78، 91، 98، 105 ) و طرح مباحث او در پارهای موارد، از جمله در باب �مقولات عشر� بهتر از ابن سیناست، و همین کتاب است که شیخ اشراق – هروردی - آن را به عنوان رساله ی درسی خود، نزد �ظهیر الدین عبدالسلام بن محمود بن احمد فارسی� خوانده است. ( 17 ) ابن سهلان، همچنین به سؤال های محمد بن عبدالکریم شهرستانی ( 479 - 458 ق ) –صاحب �ملل و نحل� - درباره ی عقاید بوعلی سینا در کتاب �النجاة� پاسخ گفته است. ( 18 ) این کتاب او با عنوان �جواب علی الشهرستانی� به زبان های مختلف جهان ترجمه شده و به طبع رسیده است؛ از جمله ترجمه ی عبری آن در وین ( 1905 م ) ، ترجمه ی لاتین آن در رم ( 1926م ) ، ترجمه ی آلمانی آن در برلین ( 1931 م ) و ترجمه ی فرانسه آن در پاریس ( 1953 ) ، به طبع رسیده است. ( 19 ) باری، این حکیم بلندآوازه، سال ها در زادگاه خود –ساوه - به قضاوت اشتغال داشته است، امّا به دلایلی که بر ما معلوم نیست، یک باره رخت مهاجرت بسته و به نیشابور رفت و در آن شهر، رحل اقامت افکند و تا آخر عمر در همان دیار به تحقیق و تدریس اشتغال داشت. دریغا که برای گذران زندگی، گاهی نیز به استنساخ کتب مشهور میپرداخت. سرانجام در نیشابور درگذشت. و در همان جا مدفون شد. ( 20 ) نگارنده، گزارشی درباره محل دفن حکیم ابن سهلان ساوجی در نیشابور به دست نیاورده است، و در این باره چشم یاری به محققان و پژوهشگران نیشابوری دوخته تا او را راه نمایند.
فخرالعلما شرف المناظرین �محمّد بن عثمان بن سعید ساوی�، از دانشمندان بزرگ ساوه است که از احوال و اطلاع چندانی در دست نیست. یکی از علمای نیشابور به نام �ابی جعفر احمد بن محمود نیشابوری� کتاب �البصائر فی الوجوه و النظایر� یا �بصائر یمینی� را که قبل از سال 610 قمری تألیف کرده به نام محمد بن عثمان بن سعید ساوی کرده است. فیلمی از این کتاب در کتابخانه ی آستان قدس رضوی ( شماره 628 و1072 ) موجود است. ( 21 )
�محمّد بن ابی بکر علی کاتب ساوی� از دانشمندان دربار مغیث الدین نظام الملک وزیر بوده است. وی کتاب �التحسین و التقبیح� عبدالملک ثعالبی نیشابوری را در هشتاد و یک باب، برای نظام الملک وزیر ترجمه کرده است. نسخهای از این ترجمه به خط خود مترجم در کتابخانه فاتح استانبول ( شماره 93716 ) موجود است. ( 22 )
�شیخ جمال الدین مجرد ساوجی� ( م. 630 ق ) یکی از مشایخ بزرگ فرقه ی قلندریه در قرن هفتم هجری است که بسیاری از آداب و آرای قلندران را پایهگذاری کرده است. ( 23 ) او با خواجه فریدالدین عطار نیشابوری ( م. 618 ق ) آشنایی داشته و آثار او را مطالعه کرده است و در مواردی هم از عطار نام برده است، از جمله در این ابیات:
چه خوش گفت است عطار خراسان
امام عاشقان، پیر خدادان
بمیر از خویش تا یابی رهایی
که با مرده نگیرد آشنایی
کنون ما از خود و عالم بمردیم
جهان را با جهان خواهان سپردیم ( 24 )
سخن به عطار نیشابوری رسید. بیمناسبت نخواهد بود تا در پایان این نوشته از یکی شاعران دلسوخته ی معاصر یاد شود که سال ها در ساوه ساکن بوده ولی اواخر عمر را در نیشابور گذرانده است و در همان جا در گذشته و در کنار آرامگاه عطار نیشابوری در شادیاخ به خاک سپرده شده است. �محمّد بیریای گیلانی� متخلّص به �شیدا� در سال 1297 شمسی در بندر انزلی تولد یافت. نهال شعر و ادب از همان کودکی در ذهن او بالیدن گرفت. در سال 1316 ش به دلیل فعالیت های سیاسی پدر همراه او به ساوه تبعید شد. ( 25 ) امّا این تبعیدگاه تحولی را در روح شاعر موجب شد و در این شهر به شعر مذهبی روی آورد. ( 26 ) تا آن جا که پس از اتمام دوره ی سه ساله ی تبعید به خواست خود و خواهش ساوجیان، شش سال دیگر در آن دیار ماند. سپس به اصفهان رفت و انجمن ادبی صائب را در آن جا بنیاد نهاد و مدّت دوازده سال آن را اداره کرد. در مرداد ماه 1366 ش به نیشابور رفت و در آن جا مقیم شد. منزل او در نیشابور، همراه محلّ آمد و شد ادیبان و شاعران نیشابور و خراسان بود. در همین سال ها همایش با شکوه بزرگداشت �شیدا� به همت فرهنگ دوستان آن دیار برپا شد. وی سرانجام در سال 1373 شمسی درگذشت و در کنار آرامگاه خواجه فرید الدین عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.
بعد از وفات، تربت ما در زمین مجوی
در سینه ی مردم عارف، مزار ماست
- یادداشتها:
1. �دیوان انوری�، به اهتمام محمّد تقی مدرس رضوی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1372، چاپ سوّم، ج 2، ص 570.
2. ابی منصور عبدالملک ثعالبی نیشابوری، �یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر�، شرح و تحقیق دکتر مفید محمّد قمیحه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ج 4، ص 402 - 401.
3. �یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر�، ج 3، ص 459 - 458.
4. امام ابی سعد عبدالکریم بن محمد سمعانی، �الانساب�، تقدیم و تعلیق عبداللّه عمر البارودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408 ه، 1988 م، ج 3، ص 206.
5. �الانساب�، ج 3، ص 207 - 206.
6. الحافظ ابوالحسن عبدالغافر بن اسماعیل فارسی، �الحلقه الاولی من تاریخ نیسابور المنتخب من السیاق�، المنتخب: حافظ ابواسحق ابراهیم بن محمّد بن الازهر الصریفینی، اعداد: محمد کاظم محمودی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیه، 1403 ق، 1362، ش، ص 494.
7. یاقوت بن عبدالله حموی، �معجم الادبا�، بیروت، دارالفکر، 1980م، ج5، ص102.
8. عمر رضا کحاله، �معجم المؤلفین� ( تراجم مصنفی الکتب العربیه ) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج 7، ص 26؛ عنصر المعالی کیکاوس بن وشمگیر، �قابوس نامه�، مقدمه و تصحیح سعید نفیسی، تهران، فروغی، 1366، ص 184.
9. ابن خلّکان، �وفیات الاعیان�، تهران، ج 1، ص 361.
10. �معجم المؤلفین�، ج 7، ص 26؛ �انباة الرواة�، ج 2، ص 223؛ �البدایه و النهایه�، ج12، ص 114؛ �بقیة الوعاة�، ج 2، ص 145؛ �دمیة القصر�، ص 203؛ �شذرات الذهب�، ج 30، ص 3؛ �طبقات الشافعیه�، ج 5، ص 240؛ �الکامل فی التاریخ�، ج 10، ص 250؛ �المختصر فی اخبار البشر�، ج2، ص 192؛ �مرآة الجنان�، ج 2، ص 96؛ �النجوم الزاهرة�، ج 5، ص 104؛ �روضات الجنات�، ج 5، ص244.
11. �الحلقة الاولی من تاریخ نیسابور المنتخب من السیاق�، ص 192 - 191.
12. �الحلقة الاولی من تاریخ نیسابور�، ص 164.
13. همان، ص 492.
14. مرتضی ذکایی ساوجی، �احوال و آثار حکیم ابن سهلان ساوی�، کیهان اندیشه، شماره 41، فروردین و اردیبهشت 1371، ص 35 - 41.
15. شهید مرتضی مطهری، �خدمات متقابل اسلام و ایران�، ص 502 - 503.
16. یوسف الیان، سرکیس، �معجم المطبوعات العربیه و المعرّبه�، مصر، 1346 ق، 1928 م، ج 1، ص 123 - 124.
17. شمس الدین محمّد شهرزوری، �نزهة الارواح و روضة الافراح�، حیدرآباد هند، ج 2، ص 123.
18. یحیی مهدوی، �فهرست مصنفات ابن سینا�، ص 250.
19. Geschichte Der Arabischen Littrature, Brockelman, S, I, 038.
20. ظهیر الدین بیهقی، �تتمّة صوان الحکمه�، لاهور، ص 127.
21. �فهرست کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی�، تحقیق و بازنگاری سیدعلی اردلان جوان، چاپ دوّم، مشهد، آستان قدس رضوی، 1365، ج 1، ص 417 - 416.
22. محمدتقی دانشپژوه، �فهرست میکروفیلمهای کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران�، ج 1، ص 42.
23. �درباره قرقه قلندریه و قلندرنامه خطیب فارسی� ر. ک به: دکتر سعدالدین کجاترک، معنی کلمه قلندر، - Dogu Dilleriilgilt 1. Sayi 1791
24. �قلندرنامه خطیب فارسی با سیرت جمال الدین ساوجی�، تصحیح و توضیح دکتر حمید زرینکوب، تهران، انتشارات توس، 1362، ص 68 - 69.
25. محمد بیریای گیلانی، �نیمروز عاشورا ( به انضمام قصاید مذهبی ) �، نشر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نیشابور با همکاری انتشارات بینالمللی الهدی، چاپ اوّل، 1370، ص پنج - شش.
26. همان، ص 123.
- منبع:
� ذکایی ساوجی، مرتضی، �ساوجیان در نیشابور�، دوماهنامه کیهان اندیشه، آذر و دی 1374، شماره 63، ص 123 - 127. به کوشش ققنوس شرق، �ساوجیان نیشابور؛ پیوندهای علمی و فرهنگی ساوه و نیشابور�، ابرشهر: دانشنامه نیشابور، مهرماه 1386.
برچسب ها: ساوه, ابواحمد ساوی هروی, ابویعقوب ساوی, ابوبکر مخاطره ساوری, واحدی نیشابوری, ابوالقاسم ساوی, شیخ الملک ساوی, ابوطاهر ساوی, زین الدین ساوی
نوشته شده در شنبه ۱۴ مهر ۱۳۸۶ساعت 16:26 توسط ققنوس شرق ( فرزند نیشابور ) | آرشیو نظرات
�نیشابور� شهری است در قلب خراسان، ساختن نیشابور را به شاپور اول ساسانی نسبت می دهند و اسم شهر را به معنی �نهاده نیک شاپور� می دانند.
�ابرشهر� نام قدیم نیشابور است، احتمال دارد که این نام در اصل شهر آپارناک یا آپارنی و جایگاه یکی از سه قبیله مهم پارت بوده باشد که شاهنشاهی نیرومند اشکانی را بنیاد کردند.
و �ابرشهر: دانشنامه نیشابور�، بر آن است، شناختی دیگر از نیشابور، به وسعت گذشته تا اکنون، در حوزه های مختلف تاریخ، فرهنگ، هنر، گردشگری، جاذبه های تاریخی و طبیعی، کشاورزی، اقتصاد، صنعت و . . . ، به روایت منابع ( چاپی و الکترونیک ) موجود، در اختیار علاقمندان و پژوهشگران این حوزه قرار دهد.
Neyshabur [or Nishapur] is the heart of Khorasan and "Abarshahr" its ancient name. Neyshabur is located in 115 kms. west of Mashhad in the province of Khorasan in Iran
This ancient city has been the home of the great poet and mathematician Hakim Omar - e - Khayyam and the great mystical poet Attar - e Neyshaburi. In addition, Neyshabur has been a major source of Firouz - e - Turquoise - for thousands of years and still a major center of Turquoise trade
This weblog is issued in Persian language. In "Abarshahr" blog some useful article and information will be available a bout Neyshabur
برگ نخست
رایانامه
پیشینه
Neyshabur Link Board
Neyshabur: A waving from the old Silk Road
Nishapur entry in ICCN
HEART OF THE SILK ROAD
Attar of Nishapur Translation
HISTORY OF WORLD CERAMICS
Nishapur: Tomb of Farid - ud - din - Attar: Ground Plan and Elevation of the Tomb Tower
Nishapur Ceramics
Mausol�e de Farīd al - Dīn ʿAṭṭār � Nichapour
The Ceramics of Nishapur
NISHAPUR i. Historical Geography and History to the Beginning of the 20th Century
. - - . - - . - - . - - . - - [ Links Archive ] - - . - - . - - . - - . - - .
ابرشهر در گذر زمان
فروردین ۱۳۹۳
اسفند ۱۳۹۲
بهمن ۱۳۹۲
دی ۱۳۹۲
آذر ۱۳۹۲
آبان ۱۳۹۲
مهر ۱۳۹۲
شهریور ۱۳۹۲
مرداد ۱۳۹۲
تیر ۱۳۹۲
خرداد ۱۳۹۲
اردیبهشت ۱۳۹۲
فروردین ۱۳۹۲
اسفند ۱۳۹۱
بهمن ۱۳۹۱
دی ۱۳۹۱
آذر ۱۳۹۱
آبان ۱۳۹۱
مهر ۱۳۹۱
شهریور ۱۳۹۱
مرداد ۱۳۹۱
تیر ۱۳۹۱
خرداد ۱۳۹۱
اردیبهشت ۱۳۹۱
فروردین ۱۳۹۱
اسفند ۱۳۹۰
بهمن ۱۳۹۰
دی ۱۳۹۰
آذر ۱۳۹۰
آبان ۱۳۹۰
مهر ۱۳۹۰
شهریور ۱۳۹۰
مرداد ۱۳۹۰
تیر ۱۳۹۰
خرداد ۱۳۹۰
اردیبهشت ۱۳۹۰
آرشیو
راهنمای موضوعی ابرشهر
- نام شناسی؛ نام ها، ریشه ها، درونمایه ها
- پیشینه ؛ اسطوره، باستان، تاریخ
- در سفرنامه ، یادداشت و دیگر نوشتارها
- جغرافیا و جغرافیای تاریخی
- دانش و فرهنگ، جایگاه علمی
- هنر، تاریخ هنر و آثار هنری
- بافت شهری، شهرسازی
- فرهنگ مردم، فولکلور، آیین ها، گویش
- کشاورزی، صنعت، بازرگانی، زیرساخت ها
- مشاهیر؛ دانشمندان، ناموران، تاریخسازان
- بناها، محوطه ها، موزه ها و آثار تاریخی
- اماکن متبرکه، زیارتگاه ها و مایه های دینی
- طبیعت و جاذبه های طبیعی
- نماها و نمادهای نیشابور امروز
- حکیم نیشابور؛ عمر خیام
- شیخ نیشابور؛ فریدالدین عطار
- آذر برزین مهر؛ آتشگاه برزیگران و دهگانان
- نیشابور از دریچه شعر
هموندان و همتایان
- کهندژ: وب نمای نیشابور
- ابرنمایه: فهرست مقالات ابرشهر
- اطلاعات هواشناسی نیشابور
- اوقات شرعی نیشابور
- Worldwide Neyshabur Company
- واژه نامه گویش نیشابوری
- رباعیات حکیم عمر خیام
- حُسن و دل سیبک نیشابوری
- کهن ترین رساله موسیقی فارسی
- پورتال جامع اطلاع رسانی روزنه
- Neyshabur Historical Info. Site
- فرمانداری و معاونت استانداری
- شهرداری نیشابور
- دانشگاه نیشابور
- ریواسنامه؛ دانشنامه ریواس
- خبرگزاری نی نیوز
- رئونت، نام مزدیسنایی نیشابور
- پایگاه شناخت شیخ حسن جوری
- جمعیت هلال احمر نیشابور
- وبگاه اطلاع رسانی دیزباد
- پایگاه اطلاع رسانی مدینة الرضا
- کارنامک ریوند نیشابور
- پژوهشنامه خراسان غربی
- دیگر پیوندهای مرتبط
RSS
POWERED BY
BLOGFA. COM
