کلمه جو
صفحه اصلی

تعالی گرایی

فارسی به انگلیسی

transcendentalism

دانشنامه عمومی

مکتب تَعالی گرایی (عاطفه گرایی، ترافرازندگی، استعلاءگرایی و ترانسَندِنتالیسم نیز نامیده شده) رویکردهایی در هنر، فلسفه و مذهب است که در اعتراض به وضعیت رایج فرهنگ و جامعهٔ آمریکا در آغاز قرن نوزدهم شکل گرفت. این مکتب بر باور به وجود یک روح آرمانی جهان شمول استوار است. در باور تعالی گرایانه این وضعیت روحانی به وضعیت تجربی جهان تعالی می بخشد که تنها با شهود فردی قابل ادراک است و نه با روش مذاهب سنتی.
تعالی گرایی آمریکا با انتشار جزوه طبیعت (Nature) رالف والدو امرسون شاعر و مقاله نویس آمریکایی در سال ۱۸۳۶ به عنوان یک جریان فرهنگی عمده پدیدار شد. مقاله «خردمند آمریکایی» (American Scholar) امرسون به عنوان «بیانیهٔ روشنفکرانه آزادی آمریکا» شناخته شد. امرسون این مقاله را با دعوت به انقلاب در آگاهی انسانها پایان داده است، آگاهی به پدید آمدن یک فلسفهٔ آرمان گرایانه جدید.
امرسون در مقالهٔ «شاعر» می نویسد: «هر کجا که برف می بارد، آب جاری می شود، یا پرنده ها پرواز می کنند، هرکجا که شب و روز همدیگر را در شفق ملاقات می کنند، …، هر آنجا که خطر و وحشت و عشق وجود دارد؛ آنجا زیبایی هست به فراوانی باران، جاری شده برای تو.» در ادامهٔ این مقاله، امرسون نیاز آمریکا را به داشتن شاعر جدید و خاص خودش عنوان می کند که وظیفهٔ سرودن این کشور جدید را دارد: «بده بستان های ما، کوتوله های ما و سیاست های شان، ماهی گیری ما، سیاه های ما، سرخ پوست های ما، …، تجارت شمال، کشت و کار جنوب، بانکداری غرب، اورگون و تگزاس، هنوز ناسروده باقی مانده اند.» مقاله «شاعر» امرسون نقش اساسی در پیدایش نخستین دفتر شعر والت ویتمن با عنوان برگ های علف (Leaves of Grass) داشت. با این حال شعر ویتمن آمیزه ای است از تعالی گرایی و واقع گرایی.

دانشنامه آزاد فارسی

تَعالی گرایی (Transcendentalism)
جنبش نویسندگان و فیلسوفان نیوانگلند در قرن ۱۹. از یک نظام آرمان گرایانۀ فکری جانبداری می کردند که بر اعتقاد به وحدت وجود همۀ موجودات، نیکی ذاتی نوع بشر، و برتری بینش بر منطق و تجربه برای کشف ژرف ترین حقایق تأکید می ورزید. آثار تعالی گرایان حاکی از آغاز شکوفایی قریحۀ هنری امریکایی و معرف رنسانس ادبیات امریکا است. منابعی که تعالی گرایان نیوانگلند در جست وجوی فلسفه ای رهایی بخش به آن گرایش یافتند، عبارت بودند از تعالی گرایی آلمان، به ویژه آن گونه که ساموئل تیلور کولریج و تامس کارلایل تحلیل می کردند؛ اندیشه های افلاطون و ناپلئون؛ نوشته های مقدس هندی و چینی؛ و آثار عارفانی نظیر اِمانوئِل سوِدِنْبورْگ و یاکوب بومِه. تعالی گرایی نیوانگلند، که بخشی از نهضت رمانتیک بود، در منطقۀ کنکوردِ ماساچوست شکوفا شد و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۵ نبردِ میان نسل جوان و سالخورده و ظهور فرهنگ ملی جدیدی را تصویر کرد که از موضوع های بومی مایه می گرفت. امرسون و فولر فصل نامۀ دایل را دایر کردند که ناشر افکار تعالی گرایان بود. مقالۀ «طبیعت» (۱۸۳۶) نوشتۀ امرسون نیز اساسنامۀ فلسفی این نهضت خوانده می شود که در آن اندیشۀ وحدت وجود و یکپارچگی انسان تلقین می شود.


کلمات دیگر: