زنون الیایی

زنون اِلِئایی (به یونانی: Ζήνων ὁ Ἐλεάτης) (به انگلیسی: Zeno of Elea) (حدود ۴۹۰–۴۹۵ پ. م) در الئا جنوب ایتالیای کنونی (حدود ۴۳۰ پ. م) فیلسوف و ریاضی دان یونان باستان که ارسطو وی را بنیان گذار دیالکتیک نامیده است. او شاگرد و دوست پارمنیدس و پیرو و مدافع سرسخت مکتب الئایی بود. مکتبی که بر ثبات و یکتایی واقعیت و بی پایه بودن دانش حسی در مورد کثرت و تغییرپذیری تأکید داشت.زنون بیش تر به خاطر پارادوکس هایی مشهور است که در دفاع از مکتب الئایی و عقاید استادش پارمنیدس مطرح کرده است.آشیل و لاک پشت   تناقض دو بخشی   پیکان   ردیف های متحرک
زنون به گفتهٔ افلاطون به همراه پارمنیدس در حدود سال ۴۴۹ پ. م به آتن سفر کرده و در آنجا دیدار و مباحثاتی با سقراط داشته اند.وی قبل از سفر به یونان کتابی نوشته بود که بر جای نمانده است، اما به گفتهٔ افلاطون در آن به طور غیرمستقیم واقعیتِ حرکت و کثرت را رد کرده بود. در این کتاب چهل پارادوکس (متناقض نما) مطرح شده بود که برخی از آن ها تأثیر عمیقی در گسترش ریاضیات داشته اند. این پارادوکس ها به دو دسته قابل تقسیمند، دسته اول دربارهٔ رد تعدد و کثرت و اثبات نوعی وحدت وجود بوده و دستهٔ دوم به مبحث حرکت می پردازد و آن را غیرممکن می داند. در این معماها وی ابتدا یک نظریه از مخالفان پارمنیدس را مطرح کرده و سپس پیامدهای غیرقبول ناشی از پذیرفتن این نظریه را نشان داده و به این ترتیب پوچ بودن آن را ثابت کرده است. این روش جدلی به نظر می رسد نخستین بار توسط زنون استفاده شده باشد. ارسطو در کتاب فیزیک در پی پاسخ به ادعای زنون در مورد واقعیت نداشتن حرکت برآمده و نشان داد که بحث های زنون بر پایهٔ تصوراتی اشتباه از مفهوم حرکت و فضا است. با این حال استدلال های زنون در دوران خود که هنوز منطق به صورت یک علم درنیامده بود بسیار منطقی به نظر می رسیده و می توانسته طرفداران زیادی را به خود جذب کرده باشد و به عنوان چالش هایی غیرقابل پاسخ برای افرادی که بر واقعیت داشتن حواس تأکید داشتند، راه را برای ترویج شک گرایی سوفسطائیان باز کند.
بر اساس منابع قدیمی زنون همچون پارمنیدس به فعالیت سیاسی در شهر خود می پرداخت و به دلیل توطئه علیه یک حاکم مستبد به مرگ محکوم شد. داستان هایی در مورد بردباری او در زیر شکنجه و مرگ دردناکی که بر او تحمیل شد، نقل شده است. او نیز همچون پارمنیدس بر غیرممکن بودن حرکت استدلال می کرد و چنین می گفت:
اگر حرکت واقعیت داشته باشد، انتقال است از یک نقطه به نقطهٔ دیگر. پس هرگاه میان این دو نقطه یک خط بکشیم، خواهیم توانست آن را به دو نیم کنیم، و آن نیمه را نیز به دو نیم و همین کار را بر نیمه های دیگر؛ و آنچنان این کار ادامه خواهد یافت که پایانی نداشته باشد. پس میان این دو نقطه از اجزای بیشمار تشکیل شده است، که یک جسم هنگام حرکت باید از بیشمار قسمت عبور کند، که اینکار به زمان بی نهایت احتیاج دارد؛ و بنابر این حرکت هیچ گاه انجام نخواهد شد.

زِنونِ اِلِئایی (۴۹۰ـ۴۳۰پ م)(Zeno of Elea)
ریاضی دان و فیلسوف یونانیِ مکتب الئایی. به مناسبت پارادوکسهای فلسفی اش شهرت دارد. در الئا، واقع در بخش جنوب غربیِ ایتالیا، متولد شد. شاگرد مورد علاقه پارمِنیدس، فیلسوف یونانی، شد و در حدود ۴۰ سالگی همراه او به آتن رفت. زنون در آتن چند سال فلسفه تدریس کرد و تأکیدش بر نظام مابعدالطبیعۀ الئایی بود. پریکلس، سیاست پیشۀ آتنی، و کالیاسزیر نظر او درس خواندند. زنون بعداً به الئا بازگشت و، برطبق آنچه روایت شده است، به ماجرای توطئه ای پیوست تا همشهریانش را از شرّ وجود نِئارخوسخودکامه برهاند؛ توطئه به شکست انجامید و زنون به شدت شکنجه شد، اما از افشای هویّت همدستانش سر باز زد. از اوضاع و احوال زندگی بعدی او اطلاعی در دست نیست. زنون از لحاظ فلسفی، اعتقاد پارمنیدس را می پذیرفت که جهان هستی، یا وجود، جوهر یگانه ای است یکپارچه و واحد، اگرچه ممکن است برای حواس متنوّع به نظر آید. منظور زنون بی اعتبار جلوه دادن حواس بود و برای اجرای این منظور به ساخته و پرداخته کردن یک سلسله استدلال های درخشان یا پارادوکس هایی دربارۀ زمان و مکان همت گماشت که به صورت معماهای فکریِ پیچیده ای تا این روزگار باقی مانده اند، شهرت زنون نه تنها به مناسبت پارادوکس هایش بلکه به مناسبت ابداع آن نوع استدلال فلسفی ای است که پارادوکس ها نمونه هایی از آن به شمار می روند. به همین سبب، ارسطو او را مبدع استدلال دیالکتیکینامیده است.