زبان سومری

زبان سومِری زبان سومر باستان در منطقهٔ میان رودان جنوبی (بخشی از عراق کنونی) بود.
زبان های نوستراتیک (آلن بومهرد)
زبان های دره-قفقازی (جان بنگستون)
زبان های تبتی-برمه ای (جان براون)
زبان های کارتولی (نیکولاس مر)
زبان های موندا (دیاکونوف)
زبان های اورالیک(سیمو پارپولا)
زبان باسکی آلکسی ساهالا
زبان دراویدی
زبان سومری زبانی تک خانواده بوده است، بدین معنی که با هیچ زبان دیگری بستگی یا هم ریشگی ندارد.
سومری از هزارهٔ چهارم پیش از میلاد به عنوان زبان گفتاری به کار می رفت تا این که در اوایل هزارهٔ دوم پ.م. رفته رفته زبان اکدی که از خانواده زبان های سامی است، به عنوان زبان گفتاری جانشین آن شد. از نظر گونه شناختی این زبان با زبان سامی فرق دارد.
با این حال استفاده از سومری برای نوشتار (امور تشریفاتی و مذهبی) تا سدهٔ نخست پ.م. ادامه یافت. از آن پس تا سدهٔ ۱۹ میلادی و کشف رمز به دست زبانشناسان و دانشمندان غربی این زبان و یادگار آن به دست فراموشی سپرده شد. روابط دستوری در این زبان با «وند» هایی که به فعل اضافه می شوند تعیین می گردد و قیدها نیز به صورت «پی بست» در جمله می آیند. این پی بست ها به وسیلهٔ پیشوندهای متصل به فعل ارجاع داده می شوند. همچنین روابط دستوری در این زبان، کُنایی (ارگاتیو) و گسسته است و از این جهت، در ساختارهای کنایی بهترین بازدهی را دارد و در ساختارهای فاعلی- مفعولی بازدهی کمتری دارد.