روشنفکری دینی یا نواندیشی دینی (به انگلیسی: Religious Intellectualism) تفکر و شاخه ای خاص از روشنفکری به معنای عام آن است که مرکز توجه آن را روشنگری دینی تشکیل می دهد. اندیشمند وابسته به این نحله فکری موسوم به روشنفکر دینی است. میان منظور روشنفکری دینی و روشنفکر دینی و جایگاه و شان آن مناقشه وجود دارد. پیشینه روشن فکری در ایران، به نهضت مشروطیت باز می گردد و تا امروز، در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی، بازی گری کرده است.
شاید بتوان روشنفکری دینی را یک تفکر جهان شمول دانست که در سرتاسر دنیا در پی کم رنگ شدن آموزه های سنتی دینی در برابر آموزه های جدید مدرنیته مورد توجه روشنفکران دیندار قرار می گیرد تا این گونه دین را در دنیای جدید بازتاب دهند. اما روشن فکری دینی به معنای خاص بیشتر متوجه گفتمانی دینی در میان جوامع اسلامی در بیش از یک سده اخیر است که به زعم اصلاحگران آن راهی است برای مقابله با هجوم فرهنگی کشورهای استعمارگر و استحاله ممالک جهان سوم.
نخستین جرقه این بیداری تازه را سید جمال الدین اسدآبادی زد اما کسانی چون اقبال لاهوری و اخیرا فضل الرحمان در شبه قاره و عبده در مصر و کواکبی در سوریه و بازرگان و شریعتی و شماری دیگر در ایران این فکر را پی گرفتند و در طول یک قرن مجاهدت نظری و عملی نحله نواندیشی دینی را استوار کردند.
امروزه در ایران عبدالکریم سروش مهمترین نمایندهٔ این جریان فکری است. از آنجا که این متفکران اندیشه ورزی را معطوف به تغییرات اجتماعی و تلاش برای گره گشایی از معضل عقب ماندگی جوامع اسلامی کرده بودند، اینان را «مصلح دینی» گفته اند. گرچه به نام های دیگری چون احیاگران و نواندیشان و روشنفکران و نوگرایان نیز نامبردار بوده و هستند. .
شاید بتوان روشنفکری دینی را یک تفکر جهان شمول دانست که در سرتاسر دنیا در پی کم رنگ شدن آموزه های سنتی دینی در برابر آموزه های جدید مدرنیته مورد توجه روشنفکران دیندار قرار می گیرد تا این گونه دین را در دنیای جدید بازتاب دهند. اما روشن فکری دینی به معنای خاص بیشتر متوجه گفتمانی دینی در میان جوامع اسلامی در بیش از یک سده اخیر است که به زعم اصلاحگران آن راهی است برای مقابله با هجوم فرهنگی کشورهای استعمارگر و استحاله ممالک جهان سوم.
نخستین جرقه این بیداری تازه را سید جمال الدین اسدآبادی زد اما کسانی چون اقبال لاهوری و اخیرا فضل الرحمان در شبه قاره و عبده در مصر و کواکبی در سوریه و بازرگان و شریعتی و شماری دیگر در ایران این فکر را پی گرفتند و در طول یک قرن مجاهدت نظری و عملی نحله نواندیشی دینی را استوار کردند.
امروزه در ایران عبدالکریم سروش مهمترین نمایندهٔ این جریان فکری است. از آنجا که این متفکران اندیشه ورزی را معطوف به تغییرات اجتماعی و تلاش برای گره گشایی از معضل عقب ماندگی جوامع اسلامی کرده بودند، اینان را «مصلح دینی» گفته اند. گرچه به نام های دیگری چون احیاگران و نواندیشان و روشنفکران و نوگرایان نیز نامبردار بوده و هستند. .
wiki: روشنفکری دینی