گردباد

اعصار , اعصار دوار

بادشدیدکه بدورخودبچرخد، تنوره بزرگ گردوخاک که دراثروزش بادمیچرخدوبهوامیرود
( اسم ) بادی که خاک را بشکل استوانه ای طویل باسمان برد عصار : سیلی کردی میان وادی بر قل. کوه گرد بادی . ( جامی ) توضیح گرد باد معمولا بر اثر برخورد و تعارض دو باد سریع که در جهت مخالف یکدیگر حرکت میکنند بوجود میاید . ذرات هوا بسبب برخورد حرکتی دورانی و رو ببالا می یابند چون جهت بالا که مخالف سطح زمین است جهتی است بلا مانع و ذرات هوا میتوانند حرکت خود را ادامه د هند . شکل گرد باد معمولا استوانه یی نزدیک بمخروط است که راس آن متوجه زمین و قاعد. آن بالاست .

(گِ ) (اِ. ) بادی باحرکت چرخشی توأم رو به جلو و رو به بالا.

گردباد. [ گ ِ ] ( اِ مرکب ) آن باد بود که برمثال آسیایی گردد. بادی گرد. بادی باشد که خاک رابشکل مناری بر آسمان برد و با لفظ پیچیدن استعمال شود. بهندی بگوله نامند. ( غیاث ) ( آنندراج ). صرصر. زوبعه. اعصار. ( منتهی الارب ) ( مهذب الاسماء ) :
چو گردان گشته سیلابی میان آب آسوده
چو گردون گردبادی تند گردی تیره اندروا.ز بیم تیغ تو تا چین ز ترکان ره تهی گردد
اگر زین سوی جیحون گردبادی خیز از میله.همی گرفت به ببر و همی گرفت به یوز
چو گردباد همی گشت بر یمین و یسار.گردبادی شود و دامن صحرا گیرد
گر به دیوارفتد سایه دیوانه ما.جلوه ها میدهد از شاخ غزالان خیال
گردبادی که به دشت دل ما می پیچد.

تصادم دو جریان با یکدیگر که گرد هم می چرخد و تنورۀ بزرگی از گردوخاک که دارای حرکت دورانی است تشکیل می دهد و وسعت میدان آن تا حدود صد مایل دیده شده است، دیوباد، سنگ دوله.

{whirlwind} [علوم جَوّ] اصطلاحی عمومی برای ستون هوای چرخان، در مقیاس کوچک

لیله باد؛ بادلیله؛ باد پیچ؛ بادِ رووِه؛ باد قِرِه؛ چرخ باد