مترادف گر : جرب، اگر، کچل، کل
گر
مترادف گر : جرب، اگر، کچل، کل
فارسی به انگلیسی
bald, flame, flash
فارسی به عربی
مترادف و متضاد
اگر، کچل، کل
۱. جرب
۲. اگر، کچل، کل
فرهنگ فارسی
( اسم ) کوه : گرشاه ( گلشاه پادشاه کوه ملک الجبل لقب کیومرث ) .
فرهنگ معین
( ~ . ) [ په . ] (اِ. ) از بیماری های پوستی که باعث خارش و سوزش پوست بدن می شود.
(گَ ) (حر رب . شرط . ) مخفف اگر.
(گُ ) (اِ. ) (عا. ) شعله ، زبانة آتش .
( ~ . ) [ په . ] (پس . ) ۱ - به آخر اسم معنی پیوندد و صفت فاعلی سازد: بیدادگر، کارگر. ۲ - به آخر اسم ذات پیوندد و صیغة شغل سازد: آهنگر، درودگر.
( ~ .) (اِ.) کوه .
( ~ .) [ په . ] (اِ.) از بیماری های پوستی که باعث خارش و سوزش پوست بدن می شود.
(گَ) (حر رب . شرط .) مخفف اگر.
(گُ) (اِ.) (عا.) شعله ، زبانة آتش .
( ~ .) [ په . ] (پس .) 1 - به آخر اسم معنی پیوندد و صفت فاعلی سازد: بیدادگر، کارگر. 2 - به آخر اسم ذات پیوندد و صیغة شغل سازد: آهنگر، درودگر.
لغت نامه دهخدا
چو بیداد او دادگر برنداشت
یکی دادگر را بر او برگماشت
فریدون فرخ شه دادگر
ببست اندر آن پادشاهی کمر.
ابر شاه آفرین گر بادل پاک.
نخرد مرد هوشیار بصیر.
جود و سخای تو چو به اهل زمان رسید.
نیم از دل تو آگه که وفاگر منی.
وز بدی هست بدسرانجامی.
نوازشگری کن به آهنگ خویش.
غریب اوستادی و رامشگری.
چنین نقش برزد به چینی پرند.
معلق زنان هندوی تیغ تیز.
گر. [ گ َ ] (اِ) این کلمه اوستایی و بمعنی کوه است و در یسنا 1 فقره ٔ 14 و یسنا 2 فقره ٔ 14 و یسنا 3 فقره ٔ 16 و غیره آمده . در دو سیروزه ٔ کوچک و بزرگ در فقره ٔ 28 زمین ایزد نیک کنش و کوه اوشیدرن و همه ٔ کوههای رفاهیت راستی بخشنده و فر کیانی مزدا آفریده یکجا ذکر شده است . در این هشت فقره کلمه ٔ گری (= گئیری در اوستا) از برای کوه استعمال شده که در پهلوی گر گویند... کیومرث را نیز در فارسی گرشاه یعنی پادشاه کوه نامند. (یشتها پورداود ج 2 ص 308).
سپهر آراسته عیشت جهان افروخته عمرت
بمجد و فخر وجاه و بخت و عز و نام و کام و گر.
مسعودسعد (دیوان چ رشیدیاسمی ص 143).
کار بی علم کام و گر ندهد
تخم بی مغز بار و بر ندهد.
حکیم سنایی (از آنندراج ).
طاغیان را کرده یکباره جدا بی کام و گر
یاغیان را کرده همواره بری از نام و نان .
عبدالواسع جبلی (از جهانگیری ).
طب پدر ترا ندهد نفعی
تو چونکه گر خویش همی خاری .
ناصرخسرو.
گریست این جهان بمثل زیرا
بس ناخوش است و خوش بخارد گر.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 148).
جرب که به پارسی گر گویند از خونی غلیظ و عفن تولد کند کهنه که برگها اندر گرد آمده باشد و طبیعت آن را به ظاهر تن دفع می کند. و گر دو گونه باشد خشک باشد وتر. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). گفتست هفت سال است تا مراجرب ، یعنی گر خویشتن را نخاریدم . (مجمل التواریخ و القصص ).
وآن یکی گوید شتر یک چشم بود
وآن دگر گوید ز گر بی پشم بود.
مولوی .
|| مؤلف آنندراج این کلمه را بمعنی قدرت و تسلط آورده و شعر زیر را از فرخی نقل کرده است :
ملک آن باشد کو را به سخن باشد دست
ملک آن باشد کو را به هنر باشد گر .
فرخی .
در نسخه ٔ فرخی چ عبدالرسولی (ص 108) کر آمده است و در برهان نیز این معنی برای کر (با کاف تازی ) آمده است . رجوع به کر شود.
گر. [ گ َ ] (اِخ ) کوهی است در جنوب شرقی بوشهر و کوه نمک . (جغرافیای طبیعی کیهان ص 55).
گر. [ گ َ ] (اِخ ) مرکز دهستان کوه شهری بخش کهنوج شهرستان جیرفت ، واقع در 160000گزی جنوب کهنوج و 25000گزی خاور راه فرعی کهنوج به میناب واقع است . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8).
چو بیداد او دادگر برنداشت
یکی دادگر را بر او برگماشت
فریدون فرخ شه دادگر
ببست اندر آن پادشاهی کمر.
فردوسی .
نهاد آن روی خوی آلوده برخاک
ابر شاه آفرین گر بادل پاک .
(ویس و رامین ).
چرخ حیلتگر است و حیله ٔ او
نخرد مرد هوشیار بصیر.
ناصرخسرو (دیوان ص 171).
بر تو زبان اهل زمانه دعاگر است
جود و سخای تو چو به اهل زمان رسید.
سوزنی .
همه عالم آگهی شد که جفاکش توام
نیم از دل تو آگه که وفاگر منی .
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 873).
از خیانتگری است بدنامی
وز بدی هست بدسرانجامی .
نظامی .
مرا از نوازیدن چنگ خویش
نوازشگری کن به آهنگ خویش .
نظامی .
نشسته برامش ز هر کشوری
غریب اوستادی و رامشگری .
نظامی .
سخن را گزارشگر نقشبند
چنین نقش برزد به چینی پرند.
نظامی .
نواگر شدند آن پریچهرگان .
نظامی .
توانگر شد از گنج و گوهر سپاه .
نظامی .
چو هندوی بازیگر گرم خیز
معلق زنان هندوی تیغ تیز.
نظامی .
بخدمتگری دل بدو داده بود.
نظامی .
گزارشگر دفتر خسروان
چنین کرد مهد گزارش روان .
نظامی .
خصومتگران گشته در خاک پست
هنوز آن خصومت در آن خاک هست .
نظامی .
چنین گفت چون مدت آمد بسر
نشاید شدن مرگ را چاره گر.
نظامی .
ستاره دل از داد برداشته
ستمگرشده ، داد بگذاشته .
نظامی .
ترا دست و پای آن پرستشگرند
که تا نگذری از تو درنگذرند.
نظامی .
پرستندگان گرچه داری هزار
پرستشگران را میفکن ز کار.
نظامی .
نهیب توهم تنش را گداخت
نشد کارگر هر علاجی که ساخت .
نظامی (اقبالنامه چ وحید ص 236).
تماشاگران باغ بگذاشته
مغان از چمن رخت برداشته .
نظامی .
ز گرز گرانسنگ چالشگران
شده ماهی و گاو را سرگران .
نظامی .
گزارشگر کارگاه سخن
چنین گوید از موبدان کهن .
نظامی .
میاور به افسوس عمری بسر
که افسوس باشد بر افسوس گر.
نظامی .
به گنجی چنان کان گوهر شدم
وز آن شب چو دریا توانگر شدم .
نظامی .
بجایی رساند آن نواگر نواخت
که دانابدو عیب و علت شناخت .
نظامی .
مرا خضر تعلیم گر بود، دوش
برازی که نامد پذیرای گوش .
نظامی .
چو بیدادگر دید خون ریختش
ز دروازه ٔ مقدس آویختش .
نظامی .
جفای ستمکاره زو بازداشت
به طاعتگران جای طاعت گذاشت .
نظامی .
کسی را بود کیمیا درنورد
که او عشوه ٔ کیمیاگر نخورد.
نظامی .
چو در کوره ٔ مرد اکسیرگر
فروبرد آهن برآورد زر.
نظامی .
خنک روز محشر تن دادگر
که خشم خدائی است بیدادگر.
سعدی .
به نصیحت گر دل شیفته می باید گفت
برو ای خواجه که این درد به درمان نرود.
سعدی (طیبات ).
پریشیده عقل و پراکنده هوش
ز قول نصیحتگر آکنده گوش .
سعدی (بوستان ).
پیمبر کسی را شفاعتگر است
که در جاده ٔ شرع ِ پیغمبر است .
سعدی .
این مزید گاه به اسم ذات پیوندد :
وز قیاست بوریاگر همچو دیباباف نیست
قیمتی باشد بعلم تو چو دیبا بوریا.
ناصرخسرو.
هم بموئید و هم از مویه گران درخواهید
که بجز مویه گر خاص نشائید همه .
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 419).
سبک شد شبه گشت گوهر گران
چنین است خود رسم گوهرگران .
نظامی .
نشستند صورتگران در نهفت .
نظامی .
چو پرداخت رسام آهنگرش
به صیقل فروزنده شد پیکرش .
نظامی .
چو آن ناله را نسبت از رود یافت
در آن پرده گه ، رودگر رود باخت .
نظامی .
یکی زآن مگس انگبین گر بود
به از صد مکس کانگبین خور بود.
نظامی (اقبالنامه چ وحید ص 22).
چه بر جای خود کلک صورتگرش
برآراست آرایشی درخورش .
نظامی .
بر آن جوهر انداخت اکسیر زر
به اکسیر خود کردش اکسیرگر.
نظامی .
مساحتگران داشت اندازه گیر
بر آن شغل بگماشته صد دبیر.
نظامی .
تنی کآنهمه مالش و تاب یافت
به مالشگر آسایش و خواب یافت .
نظامی .
ساقی بده آن کوزه ٔ خمخانه به درویش
کآنها که بمردند گل کوزه گرانند.
سعدی .
چنان صورتش بسته تمثال گر
که صورت نبندد از آن خوبتر.
سعدی .
مشو انجیر چو حلوا گر صانع که همی
حب و خشخاش کند در عسل شهد بکار.
سعدی .
کز خاک گورخانه ٔ ما خشتها کنند
وآن خاک و خشت دستکش گل گران شود.
سعدی .
ترکیب های ذیل با اسم ذات آید: آتشگر. آسمانگر. آهنگر. اتوگر. ادیم گر. ارده گر. ارزیزگر. افیون گر. اندایشگر (گلابه وکاهگل ). انگشت گر. بتگر. بناگر. بوریاگر. پاردم گر. پالانگر. پتگر. پلاس گر. تیرگر. جعبه گر. جوشن گر. چرم گر. چلنگر. حلواگر. خالیگر. خطکاسه گر. خمیرگر. خوالیگر. خورشگر(طباخ ). داروگر. درودگر. دواتگر. دیوارگر. رسن گر. رفتگر. روفته گر. رویگر. زرگر. زین گر. سفالگر. سفته گر. سوده گر. سوزن گر. سوهان گر. شکرگر. شمشیرگر. شیشه گر. صورتگر. طشت گر. عمارتگر. قرابه گر. قفل گر. کاردگر. کاسه گر. کاغذگر. کفشگر. کمانگر. کوزه گر. گچ گر. گلاب گر. گلگر. لادگر. لولاگر. مسگر. مهره گر. میناگر. نالگر. نعل گر. نگارگر.
ترکیب های ذیل با اسم معنی آید:
آرایشگر. آزمایش گر. آشوب گر. آفرین گر. اخلال گر. استیلاگر. اشغالگر. افسونگر. ایجادگر. بازی گر. بزه گر. بیدادگر. پوزش گر. پیرایشگر. پیروزگر. پیکارگر. تماشاگر. توانگر. توطئه گر. تیزگر. ثناگر. جادوگر. جلوه گر. جیزگر. چاره گر. چرگر. حساب گر. حیله گر. خدمتگر. خنیاگر. خواهش گر (شفیع). خوگر. دادگر. درودگر. دریوزه گر. دعاگر. دستان گر. رامشگر. رثاگر. رجاله گر. زناگر. ستایشگر. ستمگر. ستیزه گر.سره گر (ناقد). سوداگر. شعبده گر. شفاعت گر. شناگر. صناعت گر. صنعت گر. صیقل گر. طیبت گر (مزاح ). عشوه گر. غم گر. فتنه گر. فسادگر. فسونگر. قیمت گر. کارگر. کاریگر. کشتی گر. کنداگر. گروگر. گلیگر. کیمیاگر. لابه گر. مداخله گر. منادی گر. منکیاگر. موذی گر. مویه گر. نغمه گر. نکوگر. نوحه گر. نیایشگر. واتگر. وچرگر. وفاگر. ویران گر.یاریگر.
ترکیب های ذیل با فعل آید:
برزگر. برزیگر. چالشگر. رفتگر. ریخته گر.
در بیت زیر، برخلاف قیاس به صفت فاعلی ملحق شده است :
نیوشاگر این را نخواهد شنید
کز آبی چنین پیکر آمد پدید.
نظامی .
گر خدو را بر آسمان فکنم
بی گمانم که بر چکاد آید.
طاهر فضل .
هرکه باشد تشنه و چشمه نیابد هیچ جای
بی گمان راضی بباشد گر بیابد آبکند.
شهید بلخی .
نکو گفت مزدور با آن خدیش
مکن بد به کس گرنخواهی به خویش .
رودکی .
گر کس بودی که زی توام بفکندی
خویشتن اندر فکندمی به فلاخن .
ابوشکور.
گر او رفتی بجای حیدر گرد
به رزم شاه گردان عمرو و عنتر
نش آهن درع بایستی نه دلدل
نه سرپایانش بایستی نه مغفر.
دقیقی (از لغت نامه ٔ اسدی ص 358).
گر برفکند گرم دم خویش به گوگرد
بی بوک ز گوگرد زبانه زند آتش .
آغاجی .
چندیت مدح گفتم و چندین عذاب دید
گر زآنکه نیست سیمت جفتی شمم فرست .
منجیک .
گر کند هیچگاه قصد گریز
خیز ناگه به گوشش اندر میز.
خسروی .
آن ساعدی که خون بچکد زو بنازکی
گر برزنی بر او بریک تار ریسمان .
خسروی .
اگر ابروش چین آرد سزد گر روی من بیند
که رخسارم پر از چین است چون رخسار پهنانه .
کسایی .
گر زآنکه بپیراسته ٔ شهر درائی
پیراسته آراسته گردد ز رخانت .
بوشعیب .
گر آیی و این حال عاشق ببینی
کنی رحم در وقت و زی وی گرایی .
زینبی .
گر این راست گردد بهنگام تو
نویسند بر تاج هانام تو.
فردوسی .
کوکنار از بس فزع داروی بی خوابی شود
گر برافتد سایه ٔ شمشیر او بر کوکنار.
فرخی .
گر نبودی خصم و دشمن در جهان
پس بمردی خشم اندر مردمان .
مولوی .
گر مخیر بکنندم بقیامت که چه خواهی
دوست ما را و همه جنت فردوس شما را.
سعدی .
ترا که گفت که سعدی نه مرد عشق تو باشد
گر از وفات بگردم درست شد که نه مردم .
سعدی .
گر بیایی دهمت جان ور نیایی کشدم غم
من که بایست بمیرم چه بیایی چه نیایی .
مجمر اصفهانی .
|| بمعنی یا :
بپرسید خشکی فزونتر گر آب
که تابد بر او بر همی آفتاب .
فردوسی .
تلی هر سویی مرغ و نخجیر بود
اگر کشته گر خسته ٔ تیر بود.
فردوسی .
و هر دو روز گر سه روز موی سر ستردن . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). اگر فصل زمستان باشد به روغن ناردین گر به روغن مصطکی چرب کنند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).
بهشتی شده بیشه پیرامنش
ز گر کوثری بسته بر دامنش .
نظامی (از گنجینه ٔ گنجوی ص 130).
اصل کلمه «کر» به ضم کاف تازی است . رجوع به کر در برهان قاطع و لغت نامه شود.
فرهنگ عمید
اَگر#NAME?
۲. انجام دهندۀ (در ترکیب با کلمۀ دیگر ): ستمگر، غارتگر، فسونگر.
۱. = جرب
۲. (صفت ) ویژگی حیوان مبتلا به جرب: بز گر، خر گر.
۳. (صفت ) کچل.
شعله، زبانۀ آتش.
* گر زدن: (مصدر لازم ) [عامیانه] زبانه کشیدن آتش، شعله ور شدن، شعله زدن آتش، گر کشیدن.
* گر کشیدن: = * گر زدن
= اَگر
۱. دارندۀ شغل و حرفه (در ترکیب با کلمۀ دیگر): آهنگر، خنیاگر، درودگر، زرگر.
۲. انجامدهندۀ (در ترکیب با کلمۀ دیگر): ستمگر، غارتگر، فسونگر.
۱. = جرب
۲. (صفت) ویژگی حیوان مبتلا به جرب: بز گر، خر گر.
۳. (صفت) کچل.
شعله؛ زبانۀ آتش.
〈 گر زدن: (مصدر لازم) [عامیانه] زبانه کشیدن آتش؛ شعلهور شدن؛ شعله زدن آتش؛ گر کشیدن.
〈 گر کشیدن: = 〈 گر زدن
گویش مازنی
۱زمین بی آب و خشک ۲از بیماری های پوستی که در اثر آن موی بدن ...
۱مشت ۲زبانه ی آتش
۱گره ی ریسمان ۲گره های چوب
واژه نامه بختیاریکا
( گُر ) اوج؛ قله؛ نوک
( گَر ) بازنده
( گَـَر ) صخره بزرگ
گُر فیس
( گَر ) گوساله
( گِر ) گیر؛ مفصل
( گِر ) گیر؛ نشانه یا بِلکِه ای که پیش از واقع بر روی یک دختر نهند.
( گِر ) نوبت
( گِر ) وقفه؛ مکث
( گِر ) ( ● ) ؛ انتخاب
پیشنهاد کاربران
تکه ای از نان در زبان ملکی گالی بشکرد
رفت گر
کفشگر
بعد از حرارت دادن تولید میشود در این فرهنگ بنظر نرسید
به معنی شعله ی اتش
. ێاگرە کە گڕی کرد . =اتش شعله گرفت
آتش. شعله آتش
gor
اطراف. گرد.
به گرس نرو::به گرد او نرو
ger
گرد. کنار. اطراف
ger
پرتگاه
gar
توقف. مکث. گره. گیر.
ger
gor
ضو گر گاضب = آتش شعله ور شده است.
ای گر تگضب = آتش بگیری ( یک نوع نفرین کردن به مزاح هست )
غنم گر سو = گوسفندان رم کرد
گر = با فتح گ به معنی اجرب که همان بیماری گوسفند هست نیز به کار میرود.
در زبان ایل عرب فارس به معنی شعله های آتش و زبانه گرفتن و بلند شدن شعله های آتش هست.
در زبان ایل بزرگ عرب استان فارس
بدنی گر گاضب = بدنم حرارت داره و حالت تب و لرز دارم.
جوش آوردن
داغ کردن
واژه ى گر ، گَرى
چم ( معنی ) :ناتوان ، برگ ریخته، از پا افتاده
احتماها بر دواها سر ور است
زانکه خاریدن، فزونیِ گر است
در زبان عربی حروف ( گ. پ. ژ. چ ) کاربرد ندارد
****
در زبان عربی
لهب::شعله زدن
نشب:شعله کشید
شعله ضوییه::شعله زنی
لهیب نار ( اندلع لسان لهب ) :شعله زبانه کشید
مبهرج::شعله مانند
قابل الاشتعال:شعله ور
***
نار::آتش
لسان::زبان
مشعل::کلمه عربی
شعله ::کلمه عربی
گر. [ گ َ ] ( اِخ ) کوهی است در جنوب شرقی بوشهر و کوه نمک . ( جغرافیای طبیعی کیهان ص 55 ) .
گر. [ گ َ ] ( اِخ ) مرکز دهستان کوه شهری بخش کهنوج شهرستان جیرفت ، واقع در 160000گزی جنوب کهنوج و 25000گزی خاور راه فرعی کهنوج به میناب واقع است . ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8 ) .
نمونه از حافظ:
�گر� زلف پریشانت در دست صبا افتد
هرجا که دلی باشد در دام بلا افتد
اگر �گَر� در جایگاه پسوند بیایدد: پسوندی است کننده ساز ( اسم فاعل ) است
به مانند:
آهن گر، زرگر، عشوه گر، ستایش گر، چاره گر، خواهش گر، سازش گر . . . .
البته از پسوند ساز هم می توان برای کننده ساز بهره برد به مانند کارساز، چای ساز، خانه ساز،
برابر این پسوند در زبان انگلیسی er است به مانند computer که در فارسی می شود رایانگر