محمدرضا پهلوی (۱۹۱۹–۱۹۸۰) دومین پادشاه پهلوی (۱۶ سپتامبر ۱۹۴۰ تا ۱۱ فوریه ۱۹۷۹) و آخرین پادشاه ایران.
• «عظمت و شکوهِ مقامِ سلطنت مرتبط و وابسته به قدرت و عظمتِ ملّت است. هر قدر ملّت توانا و مقتدر باشد به همان اندازه نیز مقامِ سلطنت که نمایندهٔ قدرتِ ملّت است، قوی و معظّم خواهد بود.»پیام نوروزی او، ۱/۱/۱۳۲۳• «من هر قدر خودخواه باشم، خوب تشخیص می دهم که قدرتِ سلطنت متکّی بر قدرتِ ملّی است و پایه های تخت و اورنگِ پادشاهی بر قلوبِ مردم استوار است.»• در پاسخ مجلس شورای ملّی، ۱۹/۳/۱۳۲۶• «یکی از بزرگترین خصوصیّاتِ ایران همانا توجّهِ این کشور به صلح است. علاقه و تأکید به صلح از سطورِ منظومه های حماسی ما می چِکَد و ادبیّاتِ ما از آن لبریز است. این فکر که دنیا یکی است و حیاتِ هر فرد جزء ارجمندی در هستی مطلقِ کیهانِ بزرگ است، از فکرهای ویژهٔ سرزمین ماست.»در پاسخِ بیاناتِ وزیر امور خارجهٔ آمریکا، واشینگتن؛ ۲۶/۸/۱۳۲۸• «باید اصول ورزشی در همه حال با اصول شرافت و درستی و عظمت اخلاقی و سجایای جوانمردی که هر فردی در زندگی باید داشته باشد، توأم گردد.• در انجمن تربیت بدنی، ۲۵ تیر ۱۳۲۹• «من فطرتاً دارای روحیهٔ دموکراتیک هستم، ولی هنگامی که پای مصالح کشورم در میان باشد، می توانم مانندِ هر فردِ وطن پرست دیگر بسیار سختگیر باشم. من هرگز به کسانی که به مملکت خیانت کرده اند، رحم نمی کنم.»از مصاحبهٔ او با نیویورک تایمز، ۵/۶/۱۳۲۹• «هر قدر در کشوری قوانین کامل و قضّات وظیفه شناس باشند، باز مادام که ملّت پایبند اصول اخلاقی نباشد، چنان که باید بساط عدل و انصاف گسترده نخواهد شد.»پیام به جشن مشروطیت، ۱۶ مرداد ۱۳۳۱• «من شخصاً یقین دارم که اگر هر فردی به تکالیف اسلامی عمل نماید و احکام آن را محترم شمارد، هم خود از فواید آن بهره مند می گردد و هم دیگران را منتفع می سازد؛ حقِّ کسی را پایمال نمی کند و دستگیری از ضعیف را شعار خود می داند.»• پیام به جشن مشروطیت، ۱۶ مرداد ۱۳۳۱• «در آنچه مربوط به خود من است، هیچ گونه نظر کینه توزی ندارم و قلب صاف من کانون بغض نبوده و نخواهد بود. اما در مورد تجاوز به مقدسات ملی و قانون اساسی نمی توانم هرگز گذشت داشته باشم.»• پیام به ملت ایران به هنگام بازگشت به کشور پس از قیام ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به تاریخ ۱ شهریور ۱۳۳۲• «در آنچه مربوط به خودِ من است، هیچ گونه نظرِ کینه توزی ندارم و قلبِ صافِ من کانونِ بغض نبوده و نخواهد بود. امّا در موردِ تجاوز به مقدّساتِ ملّی و قانون اساسی، نمی توانم هرگز گذشت داشته باشم.»پیامِ او به ملّتِ ایران هنگامِ بازگشت به کشور، پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به تاریخ ۱/۶/۱۳۳۲• «طولی نخواهد کشید که مملکتِ ما از هر حیث با بالاترین و مترقّی ترین و خوشبخت ترین مللِ عالَم برابری کند، عدالتِ قضائی و اجتماعی و انصاف و مساوات در این مملکت کاملاً حکمفرما شود، و ایرانی بعد از مدّت ها زحمت و محنت، به آتیهٔ سعادتمندی برسد.»در هیئت رئیسهٔ دانشگاهِ تهران، ۱۵/۱۱/۱۳۲۲• «ما باید برای مردم خدمت کنیم و خوشی خود را برای مردم بدانیم، چون هر چه داریم از آن هاست. مردم دیگر نمی توانند به وعده-و-وعید زندگی کنند، بلکه واقعاً خدمتگزارانِ شایسته لازم دارند.»در سلامِ عید غدیر، ۷/۵/۱۳۳۳• «باید روح ایمان و فداکاری را که اولین درس مکتب اسلام است به فرد فرد مردم این مملکت که تشنة اصلاحات هستند به نحو احسن آموخت، زیرا تنها راهِ ترقی و عظمت هر ملتی مجاهدت و از خودگذشتگی افراد آن ملت است، و دین مبین اسلام در تمام شئون زندگی این درس بزرگ را به ما داده است.»• در حضور هیئت رئیسه مجلسین در سلام خاص عید فطر، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۳۵• «جامعه ای که باید آرزوی وجود آن را داشته باشیم، یک جامعة اخلاقی است که مجهز به قانون جدید و تمدنی که برای امروز لازم است، باشد. وقتی جامعه ای دارای صفات اخلاقی راستگویی و پرهیزکاری و عدالت و مساوات بود و از طرف دیگر به علم و دانش هم مجهز شد، چنین جامعه ای خوشبخت و سعادتمند خواهد بود.»• در سلام عید غدیر، ۴ مرداد ۱۳۳۵• «به وسیلة سازمان پیشاهنگی می باید فرزندان مملکت را از طفولیت طوری تربیت کرد که مرد عمل و زندگی باشند و بتوانند خودشان دشواری ها را با قدرت تصمیم و اراده برطرف کنند، بیچاره و بی دفاع و ترسو نباشند، ابتکار داشته باشند، اعتماد به نفس داشته باشند. از راه تقویت اصول پیشاهنگی بین جوانان و ترویج شعارهای آن تدریجاً روحیّات یک نسل را می توان عوض کرد.»سخنرانی در شورای عالی هدایت جوانان، ۲۶ آیان ۱۳۳۵• «امیدوارم وضع پیشاهنگی ایران طوری شود که جوانان پیشاهنگ ما یکساله رهِ صدساله را بیپمایند. مخصوصاً باید پیشاهنگی روستایی در تمام کشور توسعه پیدا کند تا روستائیان مملکت بتوانند با هدایت پیشاهنگان به کشور خود بیشتر خدمت کنند. جوانان وطن ما سرمایة آینده مملکت اند، و تربیت صحیح آن ها اولین ثدم را در راه بنای ایران نوین و مترقی است.»سخنرانی در اجتماع جوانان پیشاهنگ در منظریه، ۱۸ مرداد ۱۳۳۵• «امروز یک قهرمان ورزش باید قهرمانِ اخلاق باشد. قهرمان ورزش کسی است که اگر هم به او توجّه کافی نشود، فقط روی عشق به ورزش به سوی ورزش پیش رود.»در جمعِ اعضای شورای عالی تربیت بدنی، ۲۹/۱/۱۳۳۶• «امروزه بیش از هر وقت دیگری در تاریخ جهان این حقیقت مسلّم شده است که همة افراد بشر اعضای یک خانوادة بزرگ انسانی هستند و از کلیة جهات وابسته به یکدیگرند، بنابراین جز از راهِ حُسنِ تفاهم و تشریک مساعی صمیمانه، امکان زیستن ندارند.»پیام به مناسبت آغاز هفتة سازمان برادری جهانی در ایران، ۲۷ بهمن ۱۳۳۶• «شما جوانان، نگهبانان نیرومند سنن ناسیونالیستی ایران هستید. شما معماران بنای سعادت فردائید. برای تجدید مجد و عظمت ایران بکوشید و بدانید که هر جوان وطن خواه ایرانی می تواند به حمایت شخص من متکی باشد.»پیام به مناسبت گشایش اولین برنامه رادیویی جوانان، ۵ مهر ۱۳۳۷• «رژیمِ ایران رژیمی است خیلی قدیمی، و مسلماً حکومتی که چندین هزار سال برقرار بوده و ادامه داشته، نمی تواند بر خلافِ میلِ ملّی مردم باشد. به همین جهت می بینید که ما در میانِ همهٔ طوفان ها استوار و محکم و مطمئن به کارها ادامه می دهیم و می کوشیم تا حداکثرِ آزادی ها را منهای آزادی در خیانت به مردم بدهیم.»در میان نمایندگان مجلسین شورا و شورای ملی، ۴/۹/۱۳۳۷• «هیچ کشوری در دنیا نمی تواند بیشتر از ایرانِ امروز بوضع آیندهٔ خویش خوشبین باشد. البتّه سال ها تجاوز خارجی و وضعِ ناگوارِ داخلی و خیانت های گوناگون، ایجادِ روحیهٔ یأس کرده است، ولی یقین دارم که با فداکاری ما و با کارهای مثبت روز به روز مردم به آیندهٔ خود امیدوارتر خواهند شد و به همین نسبت نیز رو به روز ایران رو به ترقّی خواهد رفت.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «ما نباید برای رسیدن به منافعِ ملّی به کسی باج بدهیم یا منّت کسی را بکشیم، زیرا فدرتِ آن را داریم که هر چه در نفعِ ملّت است به آن عمل کنیم.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «به عقیدهٔ من آن ها که خود را ناسیونالیستِ منفی می خوانند، دروغ می گویند. ناسیونالیسم عبارت از حفظِ منافع ملّی است، و منافعِ ملّی وقتی حفظ می شود که کشور آباد و معمور باشد. اگر کشور ویران و مردم گرسنه باشند، چه منفعتی می ماند که آن ها آن را حفظ کنند.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «ملّتِ ایران حتّی پس از چندین بار دورهٔ انحطاط و زوال خوشبختانه استعدادِ ذاتی و هوشِ فطری خود را ابراز داشته و طوری بوده است که دوباره عظمت و ترقّی خودش را بازیافته و مجدِ دیرینه را به دست آورده است. بنا بر این در این ملّت آن استعدادِ ذاتی و شرافتِ جبلی همیشه موجود بوده که بتواند اگر از سایرین جلو نیفتد، مسلماً پا به پای دیگران پیش برود، و حالا موقعِ آن است که ما ایرانی ها، هم به فکرِ گذشته خود باشیم و هم آیندهٔ روشنِ خویش را در نظر بگیریم و پیش برویم. خوشبختانه تمامِ وسایل و موجبات آماده است که بتوانیم در این راهِ پُرافتخار قدم برداریم.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱/۵/۱۳۳۷• «سرِّ واقعی موفقیّت ما این است که رژیمِ ما رژیمی طبیعی است که ملّت آن را با راحتی می پذیرد، زیرا بدان تحمیل نشده است. چنین رژیمی می تواند خیلی عمیقتر و بهتر و سریعتر اصلاحاتی را که مطابق با پیشرفتِ زمان و سیرِ تمدّن جهانی است، انجام دهد.»مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۳/۸/۱۳۳۷• کشور ما با سابقة درخشان مدنی و فرهنگی خود و با مقام شامخی که پیوسته در عالم فکر و اخلاق داشته و از این حیث همیشه یک کانون فروزان معنویت بوده است، امروز در نشر و توسعة اصول عالیة اخلاق مسئولیت سنگین تر و خطیرتری را نسبت به دیگران به عهده دارد.»• پیام به شورای ایرانی انجمن برادری جهانی، ۱۳ آبان ۱۳۳۷• «هیچ مملکتی و هیچ ملتی بدون عیب و نقص وجود ندارد و طبعاً کشور ما هم خالی از عیب و نقص نیست. اما باید در کمال متانت و البته در جایی که لازم است با شجاعت و شهامت به تمام این جزئیات رسیدگی کنیم، کوچکترین عیب و نقص را در هرجا و هر دستگاهی وجود دارد، رفع نمائیم؛ در جهت محاسن اخلاقی قدم برداریم، روح ایمان و اخلاق را تقویت کنیم، خدمتگزاران را تشویق و تقصیرکاران را تنبیه نمائیم.»• در حضور نمایندگان مجلسین سنا و شورای ملی، ۱ مرداد ۱۳۳۷• «در دنیای امروز تعلیمات پیشاهنگی مکمل برنامه های فرهنگی و تربیتی شناخته شده و به همین جهت مورد توجه و استقبال اقوام و ملل مترقی جهان قرار گرفته و خوشبختانه در میان جوانان و دانش آموزان کشور ما نیز با شوق و رغبت پذیرفته شده است. مکتب پیشاهنگی همیشه موردِ علاقه مخصوص و حمایت من بوده است.»پیام به مناسبت هفتة کارنیک پیشاهنگی، ۴ آذر ۱۳۳۷• «سیاستِ ما یک سیاست ملّی است که تابع جریانات روز نیست و ما هرچه را که وجدان و منافع ملّی ما حکم می کند، انجام خواهیم داد. در اتخاذ این سیاست، ما نه تحت تأثیر هیچ گونه عاملی قرار گرفته ایم و نه به عنوان یک ملّت و مملکت مستقل می توانیم تحتِ تأثیر چنین عواملی قرار بگیریم.»مصاحبة مطبوعاتی، ۴ اسفند ۱۳۳۷• «تصمیم ما این است که در میانِ افراد ایرانی، افراد منحرف را نپذیریم. ما حق نداریم نسبت به کسانی که به وطن مهر نمی ورزند، اغماض کنیم. من نسبت به هر فردی که به خودم صدمه بزند، می توانم اغماض کنم و این کار را هم کرده ام، ولی در مورد اجتماع نه من می توانم صرف نظر کنم و نه شما. گذشت خصلت خوبی است، ولی اگر بر اثر چنین گذشتی فرصت به دست دشمنان ما برسد مهلت نخواهند داد. ما نمی توانیم نسبت به مسئولیت خود در برابر ایران و تاریخ مملکت خویش اجازة چنین گزندی را به دیگران بدهیم.»در حضور دانشجویان ایرانی مقیم پاریس، ۴ خرداد ۱۳۳۸• «ما کسی را تهدید نمی کنیم و خودمان نیز از تهدید دیگران نمی ترسیم. چه بخواهیم و چه نخواهیم ناگزیریم مثل هر مملکت مستقل و ملّت آزادی از حقوقی که برای هر ملّت و مملکت آزاد معیّن و مقرّر شده است، پیروی کنیم.»مصاحبة مطبوعاتی با روزنامه نگاران، ۴ مهر ۱۳۳۸• «وقتی که همة افراد یک ملّت در راهی قدم بردارند، خواه این راه حفظِ استقلال مملکت یا کوشش در صنعتی کردن آن یا تجدید وضع کشاورزی وغیره باشد، طبعاً نیل به هدف آسان می شود. این همکاری و اشتراک مساعی عمومی بزرگترین نیرویی است که هر مملکت می تواند در اختیار داشته باشد.»مصاحبة مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۴ مهر ۱۳۳۸• «ما به عظمت باستانی و میراث گرانبهای نیاکانِ خود می بالیم، زیرا این میراث پُرافتخار که کمتر ملّتی در جهان از نظیر آن برخوردار است برای ما منبع نیرو والهامی برای ساختنِ ایرانِ آینده است؛ ولی نباید تنها بدین افتخارات قناعت کنیم، بلکه باید در دنیای جدید افتخارات تازه ای به مفاخر کهن بیفزاییم و وضع خود را با ترقیّات جهان امروز هماهنگ سازیم و از هرحیث با کاروان تمدّن همگام شویم.»۴۹ آذر ۱۳۳۸• «برای پیشرفت کارها؛ خدمت، درستکاری، صمیمیت، علاقه و وجدان لازم است. رضایتِ ملتِ من، رضایت من است و فکر می کنم خدمت صحیح و درستکاری بهترین سرمش شما و هر مأمور دولت است.»در جلسه با وزیر کشور و شهرداران، آبادان، ۱۰/۱۲/۱۳۳۷• «تا چند سال پیش عده ای عادت کرده بودند هر موضوعی را به سیاست خارجی ارتباط دهند و هر اتفاقی که می افتاد، می گفتند فلان پایتخت یا فلان مملکت چنین خواسته یا به دستور و نفوذ آن مملکت بوده است. البته این طرز فکر مربوط به گذشته است. اما ما توانسته ایم ثابت کنیم که اگر خودمان نخواهیم، خارجی کوچکترین نفوذی نمی تواند داشته باشد؛ اگر همه مردم تصمیم گرفته اند سیاست ملی خود را پییش برند، قطعاً همین طور خواهد شد.»• مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۵ بهمن۱۳۳۷• «باران نشانهٔ رحمتِ آسمانی است، و ما همیشه در این مورد چشممان به آسمان است؛ ولی به عقیدهٔ من لازم است کاری کنیم که در آینده نگاهِ ما به آسمان فقط نشانِ توجّهِ قلبی ما به پروردگار باشد نه سراغ گرفتنِ ابر و باران، زیرا از این لحاظ ما باید وسائل آبیاری و زراعت را طوری کامل و مدرن کنیم که به فکرِ آمدن یا نیامدنِ باران نباشیم.»در سلامِ نوروز، ۱/۱/۱۳۳۸• «رشتهٔ قدیم و قویمی که ملّت را به سلطنت یعنی قائمهٔ حفظِ حکومت پیوند می دهد، امروز از گذشته نیز قویتر و محکمتر است. این به هم پیوستگی ساخته و پرداختهٔ دیروز و امروز نیست، رشته ای است که سرِ دراز دارد و باید ریشهٔ آن را در تار و پودِ سلسلهٔ چندین هزارسالهٔ تاریحِ قومِ بزرگِ ما یافت.»از پیام او به والی فارس، ۹/۲/۱۳۳۸• «برای زندگی امروز ما که اساسِ آن سرعت است، تعلل قابل درک و فهم نیست. هرکسی در جامعه و مملکت وظیفه ای دارد. یکی بیل می زند و یکی با ماشین کار می کند، یکی هم قانون گزار است. اما این وجه مشترک در همه هست که برای مملکت کار می کنند و فقط عنوان ها و طرز کارها با هم فرق دارد. در راه تأمین عظمت مملکت یکایک افراد آن مؤثرند، هر قدر هم کاری که انجام می دهند کوچک باشد.»• در میان نمایندگان مجلسین سنا وشورای ملی، ۹ آذر ۱۳۳۸• «فرزندان امروز ما سرنوشت فردای این کشور را به دست خواهند گرفت؛ بنابراین، باید از پدران و مادران ایرانی بخواهیم با شرکت دادن فرزندان خود در برنامه های تربیتی پیش آهنگی آنان را برای زندگی بهتری آماده سازند تا برای انجام وظیفه خطیری که طبیعت بر عهده آن ها قرار خواهد داد، مهیّا باشند.»پیام به مناسبت روز پیش آهنگی، ۳ اردیبهشت ۱۳۳۸• «ما بار دیگر نشان دادیم با آنکه ملّت کهنی هستیم در میدان پیشرفت از هر نیروی جوانی، جوانتریم و همین ما را امیدوار می کند که این ملّت کهنسال جوانی خود را از سر می گیرد، یعنی در عین حال که از تمام نعمت های جدید و امروزی برخوردار است و دوش به دوش ملل مترقی پیش می رود، تمامِ خصائل پسندیده و سنن ملّی قدیمی خود را حفظ کرده است.»۱ فروردین ۱۳۳۹• «در حفظ منافع ایران ما نه می توانیم کوچکترین تردیدی داشته باشیم و نه می توانیم اجازه دهیم که دیگران منافع ما را در نظر نگیرند یا احیاناً پایمال کنند.• مصاحبة مطبوعاتی، ۶ دی ۱۳۳۸• «یک مملکت را فقط به زورِ سرنیزه و پلیس مخفی نمی توان نگاه داشت. چرا، برای چند روز بلی، ولی نه برای همیشه. یک جامعه را فقط اکثریت آن جامعه نگاه می دارد.»در جمعِ دانشجویان ایرانی در اتریش، در وین، ۱/۳/۱۳۳۹• «من از اصطلاحِ تیپِ جوان خوشم نمی آید، زیرا آنچه مهم است فکر و روحیهٔ قوی و فعّال است و تنها سن در این میان اثری ندارد. بسا اشخاص هستند که شاید بیست و پنج شش سال بیشتر ندارند ولی صاحبِ جرئت و شهامت و قدرت و ابتکار نیستند، و چه بسا اشخاص مسن تری که ار هر حیث پاکدل و وطنخواه و شجاع هستند. قضاوت باید روی روحیه و شخصیّتِ افراد بشود نه روی سنِّ آن ها.»مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۲/۱۱/۱۳۳۸• «باید علاوه بر تعلیمات دینی، روحیة مذهبی و نیروی اخلاقی و معنوی شاگردان هم تقویت شود، زیرا وجود ایمان در جوانان و اطلاع آن ها بر حقایق تعالیم اسلامی که مترقی ترین ادیان جهان است، آن ها را مسلماً وطن پرست، امین، صادق و پرهیزکار بار می آورد.»• در جلسه هیئت دولت، ۷ آذر ۱۳۳۹• «من معتقدم که از اول خلقت بشر تا کنون هیچ دینی مثل دین مبین اسلام این همه اصول اخلاقی را که توأم با فعالیت دنیوی بوده و با ترقیات زمان هم موافق باشد در نظر نگرفته است.»• «خوشبختانه دین ما با سیر تحولات اجتماعی و سیر تمدن و ترقی بشری موافق و مناسب ومنطبق است. حیف است که نونهالان ما از فلسفه و مبانی دین خود اطلاع پیدا نکنند و از کوچکی روح ایمان حقیق که موجب سعادت واقعی است در آن ها پرورش نیابد.»• در جلسه هیئت دولت، ۷ آذر ۱۳۳۹• «فقرِ کشورهای توسعه نیافته که امروزه در اصطلاح اقتصادی به پایین بودن سطح زندگی تعبیر شده است، مشکل بزرگی نه تنها برای خود آن کشورها بلکه برای کشورهای پیشرفته و مترقی به وجود آورده است، به طوری که ممالک راقیه در برنامه های اقتصادی خود ناچارند موضوع کمک به کشورهای توسعه نیافته را در مد نظر داشته باشند و برای بالا بردن سطح زندگی کشورهای مزبور چاره جویی کنند، زیرا مادم که فقر بر سرنوشت بشر مسلّط باشد، امیدی به صلح و آرامش جهان نمی توان داشت.»پیام به مناسبت روز جهانی مبارزه با گرسنگی، ۸ شهریور ۱۳۳۹• «این مملکتی که ایران نام دارد و مقدّر بوده است که در تاریخ جهان مشعل دار یکی از پُرافتخارترین و درخشان ترین تمدّن های روی زمین باشد، باید جاوید بماند.»۲۸ مرداد ۱۳۴۰• «ممکن است مملکت ما مثل تمام ممالک دیگرِ دنیا دارای معایب و مفاسد و نواقصی باشد، ولی ما قادریم که خودمان بهتر از هرکس دیگر و با دلسوزی بیشتری رفع تمام این مشکلات را بکنیم، و اگر بخواهیم که ما نیز معایب سایرین را بشماریم آن وقت خواهیم دید که این کار، هم خیلی آسان است و هم معلوم نیست در چنین مقایسه ای کفة ترازوی کدام یک سنگین تر بشود.»۲۸ مرداد، ۱۳۴۰• «امروزه دیگر امپریالیسم و استثمار به معنایی که سابقاً وجود داشت، از بین رفته و مرده و جزء خاطرات گذشته شده است و اکنون دنیا آخرین بقایای این استعمار را تشییع جنازه می کند. منتها باید با هشیاری تمام مراقب نوع جدید استعمار باشیم و مملکتمان را از آن حفظ کنیم.»۲۸ مرداد ۱۳۴۰• «سیاست ما کاملاً روشن است: ما طرفدار حقوق بشر و آزادای های اساسی هستیم و با استعمار مبارزه می کنیم، ولی نوع جدید استعمار را هم نمی پذیریم. ما معتقدیم که همة ملت ها دارای حقوق یکسان هستند و این حقوق باید مورد احترام باشد.»۲۶ مهر ۱۳۴۰• «رژیمی در خطر است که طبیعی نباشد، در صورتی که رژیم ایران یک رژیم طبیعی است که از دو هزار و پانصد سال پیش تاکنون برای ما باقی مانده است. این رژیمی نیست که از خارج بر این کشور تحمیل شده باشد. حکومت سلطنتی را دولت های استعماری در ایران به وجود نیاورده اند.»• سخنرانی در باشگاه روزنامه نگاران فرانسه، ۲۶ مهر ۱۳۴۰• «رژیمی در خطر است که طبیعی نباشد، در صورتی که رژیمِ ایران یک رژیمِ طبیعی است که از دو هزار و پانصد سال پیش تا کنون برای ما باقی مانده است. این رژیمی نیست که از خارج بر این کشور تحمیل شده باشد. حکومت سلطنتی را دولت های استعماری در ایران به وجود نیاورده اند.»در باشگاهِ روزنامه نگاران فرانسه، ۲۶/۷/۱۳۴۰• «من هیچ کس را فهمیده تر از ایرانی در هیچ جا ندیده ام. تنها مسئله ای که هست، تشکّلِ این افراد است، که چطور اجتماعِ آن ها همان درایت و فهمِ انفرادی را پیدا بکند. چیزی که باید آرزومند آن باشیم این است که همان فهمی که فرد فردِ مردمِ ایرانی دارند، همان را اجتماعِ آن ها هم باهم پیدا بکند. البتّه این مستلزم این است که غرض ها کمتر بشود، و اگر چنین شد و هر فردی فهمید که بقای او بسته به بقای اجتماع است، این مشکل حل می شود.»در میان نمایندگان مردمِ استان ها و عشایر، ۹/۸/۱۳۴۰• «در دنیای کنونی که وجود اختلافات سیاسی ناشی از مشکلات اقتصادی و طرز تفکرهای گوناگون مسئلة لزوم توجه بیشتر به همکاری ملت ها را در پیش می آورد، یکی از بهترین وسائلی که در توسعة صلح و تفاهم بین المللی و یگانگی فکر و هدف مؤثر است پیش آهنگی است که میلیون ها زن و مرد در سراسر گیتی اعضای با ایمان و فعّال این سازمان مفید و ارزنده را تشکیل می دهند.»پیام به مناسبت نهمین سال نهضت جدید پیشاهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «دنیای امروز احتیاج به ملت های دارد که درست فکر کنند و با واقع بینی حوادثی را هر آن ممکن است حیات و استقلال آن ها را تهدید کند دریابند. کودکانی که با تربیت پیش آهنگی رشد می کنند در اثر تعلیماتی که فکر آن ها را بازتر و قضاوتشان را صحیح تر می کند می توانند به رفع این مخاطرات نائل آیند و نقش خود را در سرزمینی که به آن ها تعلّق دراد، بهتر ایفا کنند.»پیام به مناسبت نهمین سال نهضت جدید پیشاهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «اکنون پیشاهنگی ما یکی از مترقی ترین سازمان های نوع خود در تمام جهان است. ما می کوشیم تا از این راه مردمی آزاد و سربلند و مجهز به فضائل اخلاقی و آشنا به وظائف ملی و مذهبی و اجتماعی تربیت کنیم.»پیام به مناسبت، نهمین سال نهضت جدید پیش آهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «تا زمانی که سوء نیّت و عدم اعتماد و تلخی ناشی از تسلط ها و محرومیت ها که نتایج آن چیزی جز جنگ و ظلم و بدبختی نیست، در روح ملل و نمایندگان آن ها نفوذ داشته باشد؛ مسائل سیاسی به دشواری حل خواهد شد و اجرای تصمیمات سیاسی به سختی انجام خواهد گرفت و به آسانی مورد اعتراض واقع خواهد شد.»سخنان در پاسخ به رنه ماهو، کاخ یوسنکو، پاریس، ۲۵ مهر ۱۳۴۰• «افسر باید دارای خصائل سه گانه باشد: فرمانده، پدر، مربی.• سخنان خطاب به افسران ارتش شاهنشاهی، ۵ آبان ۱۳۲۰• «اگر ملل مختلف مسلمان جهان دور از منافع فردی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و جغرافیایی بر روی اصول و تعلیمات اسلامی با هم نزدیکی و پیوستگی بیشتری پیدا می کردند؛ نه فقط به حال خود آن مجامع و ممالک مفید می شد، بلکه ممکن بود چنین عاملی در وضع تمام جهان و سالم کردن محیط دنیا نیز تأثیر بخشد.»• در سلام عید مبعث، ۱۲ دی ۱۳۴۰• «کوشش همه ما باید این باشد که نه تنها مملکت ما بر طبق اصول عالیه اخلاقی و معنوی دین مبین اسلام اداره شود، بلکه انشاءالله در دنیا یک جامعه حقیق اسلامی به وجود آید و دول و ملل مسلمان صرف نظر از مقتضیات خاص جغرافیایی و سیاسی و اقتصادی خود به صورت اتحادیه ای در تحت لوای اصول اسلامی در آیند که وظیفة آن تقویت بنیاد صلح و حسن تفاهم بین المللی و پیشرفت جامعه بشری به سوی اصول عالی معنوی باشد.»• در سلام عید مبعث، ۱۲ دی ۱۳۴۰• «باید آرمان های عالی پیش آهنگی افراد را از یک طرف برای مبارزه با مشکلات زندگی و از طرف دیگر برای انجام کار نیک مهیا کند. سازمان پیش آهنگی ایران باید در سراسر کشور و در دورافتاده ترین دهات و کوهستان ها و نقاط آن رخنه کند و جوان های مملکت را هر چه بیشتر با این آرمان ها آشنا سازد.»سخنرانی در شورای عالی پیش آهنگی، ۴ آذر ۱۳۴۱• «از تخت سلطنت بالاتر چیزی نیست، ولی نه تخت تفرعن و تبختر، بلکه تختی که جایگاه آن قلوب ملت باشد.»• سخنان در اجتماع مردم تبریز، ۱۹ مهر ۱۳۴۱• «عظمتِ گذشتهٔ ما باید امروز با علمی جدید، با هنری جدید، با تحقیقاتِ جدید، با اصولِ عالی تمدّنِ امروزی توأم شود، و اساسِ خانواده های ایرانی باید بر رفاهیّت از لحاظِ مادّی، امنیّت از لحاظِ قضائی، عدالت اجتماعی و شکفتگیِ علم و دانش و هنر استوار باشد.»در دانشگاهِ پهلوی شیراز، ۵/۱۰/۱۳۴۱• «تاریخ چندهزارسالهٔ کشورِ من که روزی بزرگترین امپراتوری جهان را تشکیل می داد، به خلافِ بسیاری از مواردِ مشابه، تاریخ یک سلسله کشورگشایی ها و قتل و غارت ها و زورگویی ها نیست، بلکه تاریخی است که بیش از هر چیز بر پایهٔ عدالت و آزادگی استوار است.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «در طولِ قرونِ متمادی بارها کشورِ من دستحوشِ حملات و مهاجماتی شده که هر یک از آن ها برای نابود کردن مملکتی کافی بوده است، ولی هر باره مهاجمین در مدنیّت و فرهنگِ درخشانِ ایران حل و مستهلک شده اند، و بدین ترتیب چراغی که هزاران سال پیش در این سرزمین افروحته شد از خِلالِ ظلمت ها و طوفان ها همچنان فروزان و تابناک، به دستِ ما که وارثِ این میراثِ عظیمِ مدنیّت هستیم، رسیده است.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «ما ملّتِ مستقلی هستیم که هیچگونه احساسِ حقارتی در مواجهه با خارجی نداریم، و چون خودمان را با هر کشور و ملّتِ دیگری از حیث حقوق مساوی می دانیم، برای ما همکاری با مللِ دیگر سهل و آسان است... ما احتیاج نداریم که از صبح تا شب به ملّتِ خودمان حسِّ کینه توزی و دشمنی با خارجی را تلقین کنیم، بلکه بالعکس احساسِ دوستی و همکاری را با دیگران، البتّه با حفظِ تمامِ منافعِ ملّی خودمان، تقویت کنی.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «ما امروز وقتی صحبت از وطن و مملکت می کنیم، منظورمان فقط یک اصلاحِ کتابی و یک چیزِ خشکی که تنها مربوط به گذشته یا صرفاً عاملِ تحریکِ احساساتِ وطن پرستی و عِرقِ ملیّت ما باشد، نیستو وقتی صحبت از وطن و آینده می کنیم، نظرمان مملکتی است که در دنیای امروز بتواند همگامِ پیشرفته ترین ممالکِ دنیا به زندگیِ پُرافتخارِ خود ادامه دهد.»در میانِ دانشجویانِ ایرانی مقیم آنکارا، ۷/۸/۱۳۴۱• «ایمان و اعتقاد راسخ من به اصول حقّة اسلامی همواره بزرگترین راهنمای من در خدمت به ملت و مملکت بوده است.»• در سلام عید غدیر، ۲ خرداد ۱۳۴۱• «همیشه گفته ام و باز هم تکرار می کنم که پیشرفت واقعی هر کشور مستلزم توجه به اصول معنوی است و هر قدر هم که دنیا در زمینة مادیات ترقی کند بدون معنویت این ترقی ارزشی ندارد.»• «نفعی که از زیان به دیگری حاصل می شود، حرام است. پُر شدن شکمی که حاصل آن گرسنه ماندن سایرین باشد، در حُکم قتل نفس است. انباشتن کیسة معدودی که نتیجه اش تهی ساختن کیسة هزاران فرد دیگر باشد، مخالف عقل و انصاف و صرف وحشیگری است. محکوم کردن بیگناهِ مظلوم، بزرگترین عامل خرابی کشور است.»پیام به ملت ایران به مناسبت جشن مشروطیت، ۱۴ مرداد ۱۳۲۱• «این فکری که شاید تا به حال در مغز خیلی از افراد این مملکت وجود داشت که لازمة تأمین زندگی این است که یک ورق کاغذ به عنوان دیپلم به دست بیاورد و بعد خیالش راحت باشد، فکر مضری است؛ زیرا این یک ورق کاغذ به تنهایی برای تأمین زندگی یک فرد کافی نیست. دستگاه فرهنگ ما نباید کارخانة دیپلم سازی بی سوادها باشد، زیرا اگر مایة تحصیلی سست و کم باشد، صرفاً یک ورقة کاغذ به عنوان دیپلم نه هنری است و نه افتخاری است.»سخنان در جمع دانشجویان رتبه اول دانشکده ها، ۲۸ آذر ۱۳۴۱• «جوانانِ کشور ما که آن ها را بزرگترین سرمایة حقیقی خود می دانیم، باید در سایة نیرومندی واقعی بتوانند وظائف خطیری را که به خصوص از لحاظِ اخلاقی و وجدانی بر عهده دارند به نحو احسن انجام دهند. باید سعی کنند همان طور که در نیرومندی جسم خود می کوشند وجود خویش را به زیور علم و ادب و مردانگی و اخلاق و میهن پرستی بیارایند.»پیام به ورزشکاران، ۴ آبان ۱۳۴۲• «سوابقِ ملّی ما و عظمتِ گذشتهٔ ما و رشدِ باطنی و عمیق ما و شایستگی مردم این سرزمین و همچنین ثروت های طبیعی و خدادادِ ما در واقع ما را ملزم و محکوم می کند که در زمرهٔ مللِ زنده و بزرگِ دنیا قرار بگیریم. برای تأمینِ این منظور می بایستی ما از هر جهت دوشادوشِ پیشرفته ترین ممالک دنیا قدم برداریم.»در سلامِ عید غدیر، ۲۳/۲/۱۳۴۲• «همیشه گفته ام و باز هم تکرار می کنم که پیشرفت واقعی هر کشور مستلزم توجه به اصول معنوی است و هر قدر هم که دنیا در زمینة مادیات ترقی کند بدون معنویت این ترقی ارزشی ندارد.»• «امروز چیزی که بیشتر در این مملکت لازم داریم این است که همه همدیگر را بفهمیم. کسی کسی را فریب ندهد و کسی به کسی دروغ نگوید، باطن و ظاهر همه یکی باشد.»سخنان در بازدید اردوی دانشجویان، بابلسر، ۲۳ تیر ۱۳۳۴• «دانشجویان ما برای ما عزیزند، ولی از این پس مملکت ما به هیچ کس رشوة بی سوادی نخواهد دارد و صرفاً این عنوان که من دانشجو هستم و به هر وضعی که ممکن بوده دیپلم گرفته ام، معنایی نخواهد نداشت؛ برای پیشرفت، شما باید واقعاً کسب علم کرده باشید.»• در حضور نمایندگان دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا، کاخ سعدآباد، ۲۱ شهریور ۱۳۴۳• «بعضی اوفات جریانِ حوادث و تصادفات طوری است که اگر فرصتِ مساعدی برای کسی پیش بیاید که امکانِ خدمت داشته باشد و در این امر غفلت ورزد، می توان نامِ این غفلت را خیانت گذاشت.»سلامِ چهارم آبان، ۱۳۴۳• «در ایرانِ امروز ما محتاج نیستیم برای کارهای بزرگ دست به عوام فریبی بزنیم. چون هر کاری که به مصلحت هست از روی حساب و تحقیق و مطاله انجام می گیرد و برای به اصطلاح جلبِ نظر و خریدنِ افکار و آراء یا گول زدنِ افکار و آراء نیست.»خطاب به کشاورزانِ لشت نشاء، ۷/۳/۱۳۴۱• «ضامن همة موفقیت های من ارادة خداوندی است و من حس می کنم که فقط بندة کوچک او هستم که مجری نیّات و مشیّت کاملة الهی نسبت به دین ملت و مملکت می باشم.»• سلام چهارم آبان ۱۳۴۳
• «عظمت و شکوهِ مقامِ سلطنت مرتبط و وابسته به قدرت و عظمتِ ملّت است. هر قدر ملّت توانا و مقتدر باشد به همان اندازه نیز مقامِ سلطنت که نمایندهٔ قدرتِ ملّت است، قوی و معظّم خواهد بود.»پیام نوروزی او، ۱/۱/۱۳۲۳• «من هر قدر خودخواه باشم، خوب تشخیص می دهم که قدرتِ سلطنت متکّی بر قدرتِ ملّی است و پایه های تخت و اورنگِ پادشاهی بر قلوبِ مردم استوار است.»• در پاسخ مجلس شورای ملّی، ۱۹/۳/۱۳۲۶• «یکی از بزرگترین خصوصیّاتِ ایران همانا توجّهِ این کشور به صلح است. علاقه و تأکید به صلح از سطورِ منظومه های حماسی ما می چِکَد و ادبیّاتِ ما از آن لبریز است. این فکر که دنیا یکی است و حیاتِ هر فرد جزء ارجمندی در هستی مطلقِ کیهانِ بزرگ است، از فکرهای ویژهٔ سرزمین ماست.»در پاسخِ بیاناتِ وزیر امور خارجهٔ آمریکا، واشینگتن؛ ۲۶/۸/۱۳۲۸• «باید اصول ورزشی در همه حال با اصول شرافت و درستی و عظمت اخلاقی و سجایای جوانمردی که هر فردی در زندگی باید داشته باشد، توأم گردد.• در انجمن تربیت بدنی، ۲۵ تیر ۱۳۲۹• «من فطرتاً دارای روحیهٔ دموکراتیک هستم، ولی هنگامی که پای مصالح کشورم در میان باشد، می توانم مانندِ هر فردِ وطن پرست دیگر بسیار سختگیر باشم. من هرگز به کسانی که به مملکت خیانت کرده اند، رحم نمی کنم.»از مصاحبهٔ او با نیویورک تایمز، ۵/۶/۱۳۲۹• «هر قدر در کشوری قوانین کامل و قضّات وظیفه شناس باشند، باز مادام که ملّت پایبند اصول اخلاقی نباشد، چنان که باید بساط عدل و انصاف گسترده نخواهد شد.»پیام به جشن مشروطیت، ۱۶ مرداد ۱۳۳۱• «من شخصاً یقین دارم که اگر هر فردی به تکالیف اسلامی عمل نماید و احکام آن را محترم شمارد، هم خود از فواید آن بهره مند می گردد و هم دیگران را منتفع می سازد؛ حقِّ کسی را پایمال نمی کند و دستگیری از ضعیف را شعار خود می داند.»• پیام به جشن مشروطیت، ۱۶ مرداد ۱۳۳۱• «در آنچه مربوط به خود من است، هیچ گونه نظر کینه توزی ندارم و قلب صاف من کانون بغض نبوده و نخواهد بود. اما در مورد تجاوز به مقدسات ملی و قانون اساسی نمی توانم هرگز گذشت داشته باشم.»• پیام به ملت ایران به هنگام بازگشت به کشور پس از قیام ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به تاریخ ۱ شهریور ۱۳۳۲• «در آنچه مربوط به خودِ من است، هیچ گونه نظرِ کینه توزی ندارم و قلبِ صافِ من کانونِ بغض نبوده و نخواهد بود. امّا در موردِ تجاوز به مقدّساتِ ملّی و قانون اساسی، نمی توانم هرگز گذشت داشته باشم.»پیامِ او به ملّتِ ایران هنگامِ بازگشت به کشور، پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به تاریخ ۱/۶/۱۳۳۲• «طولی نخواهد کشید که مملکتِ ما از هر حیث با بالاترین و مترقّی ترین و خوشبخت ترین مللِ عالَم برابری کند، عدالتِ قضائی و اجتماعی و انصاف و مساوات در این مملکت کاملاً حکمفرما شود، و ایرانی بعد از مدّت ها زحمت و محنت، به آتیهٔ سعادتمندی برسد.»در هیئت رئیسهٔ دانشگاهِ تهران، ۱۵/۱۱/۱۳۲۲• «ما باید برای مردم خدمت کنیم و خوشی خود را برای مردم بدانیم، چون هر چه داریم از آن هاست. مردم دیگر نمی توانند به وعده-و-وعید زندگی کنند، بلکه واقعاً خدمتگزارانِ شایسته لازم دارند.»در سلامِ عید غدیر، ۷/۵/۱۳۳۳• «باید روح ایمان و فداکاری را که اولین درس مکتب اسلام است به فرد فرد مردم این مملکت که تشنة اصلاحات هستند به نحو احسن آموخت، زیرا تنها راهِ ترقی و عظمت هر ملتی مجاهدت و از خودگذشتگی افراد آن ملت است، و دین مبین اسلام در تمام شئون زندگی این درس بزرگ را به ما داده است.»• در حضور هیئت رئیسه مجلسین در سلام خاص عید فطر، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۳۵• «جامعه ای که باید آرزوی وجود آن را داشته باشیم، یک جامعة اخلاقی است که مجهز به قانون جدید و تمدنی که برای امروز لازم است، باشد. وقتی جامعه ای دارای صفات اخلاقی راستگویی و پرهیزکاری و عدالت و مساوات بود و از طرف دیگر به علم و دانش هم مجهز شد، چنین جامعه ای خوشبخت و سعادتمند خواهد بود.»• در سلام عید غدیر، ۴ مرداد ۱۳۳۵• «به وسیلة سازمان پیشاهنگی می باید فرزندان مملکت را از طفولیت طوری تربیت کرد که مرد عمل و زندگی باشند و بتوانند خودشان دشواری ها را با قدرت تصمیم و اراده برطرف کنند، بیچاره و بی دفاع و ترسو نباشند، ابتکار داشته باشند، اعتماد به نفس داشته باشند. از راه تقویت اصول پیشاهنگی بین جوانان و ترویج شعارهای آن تدریجاً روحیّات یک نسل را می توان عوض کرد.»سخنرانی در شورای عالی هدایت جوانان، ۲۶ آیان ۱۳۳۵• «امیدوارم وضع پیشاهنگی ایران طوری شود که جوانان پیشاهنگ ما یکساله رهِ صدساله را بیپمایند. مخصوصاً باید پیشاهنگی روستایی در تمام کشور توسعه پیدا کند تا روستائیان مملکت بتوانند با هدایت پیشاهنگان به کشور خود بیشتر خدمت کنند. جوانان وطن ما سرمایة آینده مملکت اند، و تربیت صحیح آن ها اولین ثدم را در راه بنای ایران نوین و مترقی است.»سخنرانی در اجتماع جوانان پیشاهنگ در منظریه، ۱۸ مرداد ۱۳۳۵• «امروز یک قهرمان ورزش باید قهرمانِ اخلاق باشد. قهرمان ورزش کسی است که اگر هم به او توجّه کافی نشود، فقط روی عشق به ورزش به سوی ورزش پیش رود.»در جمعِ اعضای شورای عالی تربیت بدنی، ۲۹/۱/۱۳۳۶• «امروزه بیش از هر وقت دیگری در تاریخ جهان این حقیقت مسلّم شده است که همة افراد بشر اعضای یک خانوادة بزرگ انسانی هستند و از کلیة جهات وابسته به یکدیگرند، بنابراین جز از راهِ حُسنِ تفاهم و تشریک مساعی صمیمانه، امکان زیستن ندارند.»پیام به مناسبت آغاز هفتة سازمان برادری جهانی در ایران، ۲۷ بهمن ۱۳۳۶• «شما جوانان، نگهبانان نیرومند سنن ناسیونالیستی ایران هستید. شما معماران بنای سعادت فردائید. برای تجدید مجد و عظمت ایران بکوشید و بدانید که هر جوان وطن خواه ایرانی می تواند به حمایت شخص من متکی باشد.»پیام به مناسبت گشایش اولین برنامه رادیویی جوانان، ۵ مهر ۱۳۳۷• «رژیمِ ایران رژیمی است خیلی قدیمی، و مسلماً حکومتی که چندین هزار سال برقرار بوده و ادامه داشته، نمی تواند بر خلافِ میلِ ملّی مردم باشد. به همین جهت می بینید که ما در میانِ همهٔ طوفان ها استوار و محکم و مطمئن به کارها ادامه می دهیم و می کوشیم تا حداکثرِ آزادی ها را منهای آزادی در خیانت به مردم بدهیم.»در میان نمایندگان مجلسین شورا و شورای ملی، ۴/۹/۱۳۳۷• «هیچ کشوری در دنیا نمی تواند بیشتر از ایرانِ امروز بوضع آیندهٔ خویش خوشبین باشد. البتّه سال ها تجاوز خارجی و وضعِ ناگوارِ داخلی و خیانت های گوناگون، ایجادِ روحیهٔ یأس کرده است، ولی یقین دارم که با فداکاری ما و با کارهای مثبت روز به روز مردم به آیندهٔ خود امیدوارتر خواهند شد و به همین نسبت نیز رو به روز ایران رو به ترقّی خواهد رفت.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «ما نباید برای رسیدن به منافعِ ملّی به کسی باج بدهیم یا منّت کسی را بکشیم، زیرا فدرتِ آن را داریم که هر چه در نفعِ ملّت است به آن عمل کنیم.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «به عقیدهٔ من آن ها که خود را ناسیونالیستِ منفی می خوانند، دروغ می گویند. ناسیونالیسم عبارت از حفظِ منافع ملّی است، و منافعِ ملّی وقتی حفظ می شود که کشور آباد و معمور باشد. اگر کشور ویران و مردم گرسنه باشند، چه منفعتی می ماند که آن ها آن را حفظ کنند.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱۰/۲/۱۳۳۷• «ملّتِ ایران حتّی پس از چندین بار دورهٔ انحطاط و زوال خوشبختانه استعدادِ ذاتی و هوشِ فطری خود را ابراز داشته و طوری بوده است که دوباره عظمت و ترقّی خودش را بازیافته و مجدِ دیرینه را به دست آورده است. بنا بر این در این ملّت آن استعدادِ ذاتی و شرافتِ جبلی همیشه موجود بوده که بتواند اگر از سایرین جلو نیفتد، مسلماً پا به پای دیگران پیش برود، و حالا موقعِ آن است که ما ایرانی ها، هم به فکرِ گذشته خود باشیم و هم آیندهٔ روشنِ خویش را در نظر بگیریم و پیش برویم. خوشبختانه تمامِ وسایل و موجبات آماده است که بتوانیم در این راهِ پُرافتخار قدم برداریم.»در جمعِ نمایندگان مجلس سنا و شورای ملّی، ۱/۵/۱۳۳۷• «سرِّ واقعی موفقیّت ما این است که رژیمِ ما رژیمی طبیعی است که ملّت آن را با راحتی می پذیرد، زیرا بدان تحمیل نشده است. چنین رژیمی می تواند خیلی عمیقتر و بهتر و سریعتر اصلاحاتی را که مطابق با پیشرفتِ زمان و سیرِ تمدّن جهانی است، انجام دهد.»مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۳/۸/۱۳۳۷• کشور ما با سابقة درخشان مدنی و فرهنگی خود و با مقام شامخی که پیوسته در عالم فکر و اخلاق داشته و از این حیث همیشه یک کانون فروزان معنویت بوده است، امروز در نشر و توسعة اصول عالیة اخلاق مسئولیت سنگین تر و خطیرتری را نسبت به دیگران به عهده دارد.»• پیام به شورای ایرانی انجمن برادری جهانی، ۱۳ آبان ۱۳۳۷• «هیچ مملکتی و هیچ ملتی بدون عیب و نقص وجود ندارد و طبعاً کشور ما هم خالی از عیب و نقص نیست. اما باید در کمال متانت و البته در جایی که لازم است با شجاعت و شهامت به تمام این جزئیات رسیدگی کنیم، کوچکترین عیب و نقص را در هرجا و هر دستگاهی وجود دارد، رفع نمائیم؛ در جهت محاسن اخلاقی قدم برداریم، روح ایمان و اخلاق را تقویت کنیم، خدمتگزاران را تشویق و تقصیرکاران را تنبیه نمائیم.»• در حضور نمایندگان مجلسین سنا و شورای ملی، ۱ مرداد ۱۳۳۷• «در دنیای امروز تعلیمات پیشاهنگی مکمل برنامه های فرهنگی و تربیتی شناخته شده و به همین جهت مورد توجه و استقبال اقوام و ملل مترقی جهان قرار گرفته و خوشبختانه در میان جوانان و دانش آموزان کشور ما نیز با شوق و رغبت پذیرفته شده است. مکتب پیشاهنگی همیشه موردِ علاقه مخصوص و حمایت من بوده است.»پیام به مناسبت هفتة کارنیک پیشاهنگی، ۴ آذر ۱۳۳۷• «سیاستِ ما یک سیاست ملّی است که تابع جریانات روز نیست و ما هرچه را که وجدان و منافع ملّی ما حکم می کند، انجام خواهیم داد. در اتخاذ این سیاست، ما نه تحت تأثیر هیچ گونه عاملی قرار گرفته ایم و نه به عنوان یک ملّت و مملکت مستقل می توانیم تحتِ تأثیر چنین عواملی قرار بگیریم.»مصاحبة مطبوعاتی، ۴ اسفند ۱۳۳۷• «تصمیم ما این است که در میانِ افراد ایرانی، افراد منحرف را نپذیریم. ما حق نداریم نسبت به کسانی که به وطن مهر نمی ورزند، اغماض کنیم. من نسبت به هر فردی که به خودم صدمه بزند، می توانم اغماض کنم و این کار را هم کرده ام، ولی در مورد اجتماع نه من می توانم صرف نظر کنم و نه شما. گذشت خصلت خوبی است، ولی اگر بر اثر چنین گذشتی فرصت به دست دشمنان ما برسد مهلت نخواهند داد. ما نمی توانیم نسبت به مسئولیت خود در برابر ایران و تاریخ مملکت خویش اجازة چنین گزندی را به دیگران بدهیم.»در حضور دانشجویان ایرانی مقیم پاریس، ۴ خرداد ۱۳۳۸• «ما کسی را تهدید نمی کنیم و خودمان نیز از تهدید دیگران نمی ترسیم. چه بخواهیم و چه نخواهیم ناگزیریم مثل هر مملکت مستقل و ملّت آزادی از حقوقی که برای هر ملّت و مملکت آزاد معیّن و مقرّر شده است، پیروی کنیم.»مصاحبة مطبوعاتی با روزنامه نگاران، ۴ مهر ۱۳۳۸• «وقتی که همة افراد یک ملّت در راهی قدم بردارند، خواه این راه حفظِ استقلال مملکت یا کوشش در صنعتی کردن آن یا تجدید وضع کشاورزی وغیره باشد، طبعاً نیل به هدف آسان می شود. این همکاری و اشتراک مساعی عمومی بزرگترین نیرویی است که هر مملکت می تواند در اختیار داشته باشد.»مصاحبة مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۴ مهر ۱۳۳۸• «ما به عظمت باستانی و میراث گرانبهای نیاکانِ خود می بالیم، زیرا این میراث پُرافتخار که کمتر ملّتی در جهان از نظیر آن برخوردار است برای ما منبع نیرو والهامی برای ساختنِ ایرانِ آینده است؛ ولی نباید تنها بدین افتخارات قناعت کنیم، بلکه باید در دنیای جدید افتخارات تازه ای به مفاخر کهن بیفزاییم و وضع خود را با ترقیّات جهان امروز هماهنگ سازیم و از هرحیث با کاروان تمدّن همگام شویم.»۴۹ آذر ۱۳۳۸• «برای پیشرفت کارها؛ خدمت، درستکاری، صمیمیت، علاقه و وجدان لازم است. رضایتِ ملتِ من، رضایت من است و فکر می کنم خدمت صحیح و درستکاری بهترین سرمش شما و هر مأمور دولت است.»در جلسه با وزیر کشور و شهرداران، آبادان، ۱۰/۱۲/۱۳۳۷• «تا چند سال پیش عده ای عادت کرده بودند هر موضوعی را به سیاست خارجی ارتباط دهند و هر اتفاقی که می افتاد، می گفتند فلان پایتخت یا فلان مملکت چنین خواسته یا به دستور و نفوذ آن مملکت بوده است. البته این طرز فکر مربوط به گذشته است. اما ما توانسته ایم ثابت کنیم که اگر خودمان نخواهیم، خارجی کوچکترین نفوذی نمی تواند داشته باشد؛ اگر همه مردم تصمیم گرفته اند سیاست ملی خود را پییش برند، قطعاً همین طور خواهد شد.»• مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۵ بهمن۱۳۳۷• «باران نشانهٔ رحمتِ آسمانی است، و ما همیشه در این مورد چشممان به آسمان است؛ ولی به عقیدهٔ من لازم است کاری کنیم که در آینده نگاهِ ما به آسمان فقط نشانِ توجّهِ قلبی ما به پروردگار باشد نه سراغ گرفتنِ ابر و باران، زیرا از این لحاظ ما باید وسائل آبیاری و زراعت را طوری کامل و مدرن کنیم که به فکرِ آمدن یا نیامدنِ باران نباشیم.»در سلامِ نوروز، ۱/۱/۱۳۳۸• «رشتهٔ قدیم و قویمی که ملّت را به سلطنت یعنی قائمهٔ حفظِ حکومت پیوند می دهد، امروز از گذشته نیز قویتر و محکمتر است. این به هم پیوستگی ساخته و پرداختهٔ دیروز و امروز نیست، رشته ای است که سرِ دراز دارد و باید ریشهٔ آن را در تار و پودِ سلسلهٔ چندین هزارسالهٔ تاریحِ قومِ بزرگِ ما یافت.»از پیام او به والی فارس، ۹/۲/۱۳۳۸• «برای زندگی امروز ما که اساسِ آن سرعت است، تعلل قابل درک و فهم نیست. هرکسی در جامعه و مملکت وظیفه ای دارد. یکی بیل می زند و یکی با ماشین کار می کند، یکی هم قانون گزار است. اما این وجه مشترک در همه هست که برای مملکت کار می کنند و فقط عنوان ها و طرز کارها با هم فرق دارد. در راه تأمین عظمت مملکت یکایک افراد آن مؤثرند، هر قدر هم کاری که انجام می دهند کوچک باشد.»• در میان نمایندگان مجلسین سنا وشورای ملی، ۹ آذر ۱۳۳۸• «فرزندان امروز ما سرنوشت فردای این کشور را به دست خواهند گرفت؛ بنابراین، باید از پدران و مادران ایرانی بخواهیم با شرکت دادن فرزندان خود در برنامه های تربیتی پیش آهنگی آنان را برای زندگی بهتری آماده سازند تا برای انجام وظیفه خطیری که طبیعت بر عهده آن ها قرار خواهد داد، مهیّا باشند.»پیام به مناسبت روز پیش آهنگی، ۳ اردیبهشت ۱۳۳۸• «ما بار دیگر نشان دادیم با آنکه ملّت کهنی هستیم در میدان پیشرفت از هر نیروی جوانی، جوانتریم و همین ما را امیدوار می کند که این ملّت کهنسال جوانی خود را از سر می گیرد، یعنی در عین حال که از تمام نعمت های جدید و امروزی برخوردار است و دوش به دوش ملل مترقی پیش می رود، تمامِ خصائل پسندیده و سنن ملّی قدیمی خود را حفظ کرده است.»۱ فروردین ۱۳۳۹• «در حفظ منافع ایران ما نه می توانیم کوچکترین تردیدی داشته باشیم و نه می توانیم اجازه دهیم که دیگران منافع ما را در نظر نگیرند یا احیاناً پایمال کنند.• مصاحبة مطبوعاتی، ۶ دی ۱۳۳۸• «یک مملکت را فقط به زورِ سرنیزه و پلیس مخفی نمی توان نگاه داشت. چرا، برای چند روز بلی، ولی نه برای همیشه. یک جامعه را فقط اکثریت آن جامعه نگاه می دارد.»در جمعِ دانشجویان ایرانی در اتریش، در وین، ۱/۳/۱۳۳۹• «من از اصطلاحِ تیپِ جوان خوشم نمی آید، زیرا آنچه مهم است فکر و روحیهٔ قوی و فعّال است و تنها سن در این میان اثری ندارد. بسا اشخاص هستند که شاید بیست و پنج شش سال بیشتر ندارند ولی صاحبِ جرئت و شهامت و قدرت و ابتکار نیستند، و چه بسا اشخاص مسن تری که ار هر حیث پاکدل و وطنخواه و شجاع هستند. قضاوت باید روی روحیه و شخصیّتِ افراد بشود نه روی سنِّ آن ها.»مصاحبه مطبوعاتی با روزنامه نگاران ایران، ۲/۱۱/۱۳۳۸• «باید علاوه بر تعلیمات دینی، روحیة مذهبی و نیروی اخلاقی و معنوی شاگردان هم تقویت شود، زیرا وجود ایمان در جوانان و اطلاع آن ها بر حقایق تعالیم اسلامی که مترقی ترین ادیان جهان است، آن ها را مسلماً وطن پرست، امین، صادق و پرهیزکار بار می آورد.»• در جلسه هیئت دولت، ۷ آذر ۱۳۳۹• «من معتقدم که از اول خلقت بشر تا کنون هیچ دینی مثل دین مبین اسلام این همه اصول اخلاقی را که توأم با فعالیت دنیوی بوده و با ترقیات زمان هم موافق باشد در نظر نگرفته است.»• «خوشبختانه دین ما با سیر تحولات اجتماعی و سیر تمدن و ترقی بشری موافق و مناسب ومنطبق است. حیف است که نونهالان ما از فلسفه و مبانی دین خود اطلاع پیدا نکنند و از کوچکی روح ایمان حقیق که موجب سعادت واقعی است در آن ها پرورش نیابد.»• در جلسه هیئت دولت، ۷ آذر ۱۳۳۹• «فقرِ کشورهای توسعه نیافته که امروزه در اصطلاح اقتصادی به پایین بودن سطح زندگی تعبیر شده است، مشکل بزرگی نه تنها برای خود آن کشورها بلکه برای کشورهای پیشرفته و مترقی به وجود آورده است، به طوری که ممالک راقیه در برنامه های اقتصادی خود ناچارند موضوع کمک به کشورهای توسعه نیافته را در مد نظر داشته باشند و برای بالا بردن سطح زندگی کشورهای مزبور چاره جویی کنند، زیرا مادم که فقر بر سرنوشت بشر مسلّط باشد، امیدی به صلح و آرامش جهان نمی توان داشت.»پیام به مناسبت روز جهانی مبارزه با گرسنگی، ۸ شهریور ۱۳۳۹• «این مملکتی که ایران نام دارد و مقدّر بوده است که در تاریخ جهان مشعل دار یکی از پُرافتخارترین و درخشان ترین تمدّن های روی زمین باشد، باید جاوید بماند.»۲۸ مرداد ۱۳۴۰• «ممکن است مملکت ما مثل تمام ممالک دیگرِ دنیا دارای معایب و مفاسد و نواقصی باشد، ولی ما قادریم که خودمان بهتر از هرکس دیگر و با دلسوزی بیشتری رفع تمام این مشکلات را بکنیم، و اگر بخواهیم که ما نیز معایب سایرین را بشماریم آن وقت خواهیم دید که این کار، هم خیلی آسان است و هم معلوم نیست در چنین مقایسه ای کفة ترازوی کدام یک سنگین تر بشود.»۲۸ مرداد، ۱۳۴۰• «امروزه دیگر امپریالیسم و استثمار به معنایی که سابقاً وجود داشت، از بین رفته و مرده و جزء خاطرات گذشته شده است و اکنون دنیا آخرین بقایای این استعمار را تشییع جنازه می کند. منتها باید با هشیاری تمام مراقب نوع جدید استعمار باشیم و مملکتمان را از آن حفظ کنیم.»۲۸ مرداد ۱۳۴۰• «سیاست ما کاملاً روشن است: ما طرفدار حقوق بشر و آزادای های اساسی هستیم و با استعمار مبارزه می کنیم، ولی نوع جدید استعمار را هم نمی پذیریم. ما معتقدیم که همة ملت ها دارای حقوق یکسان هستند و این حقوق باید مورد احترام باشد.»۲۶ مهر ۱۳۴۰• «رژیمی در خطر است که طبیعی نباشد، در صورتی که رژیم ایران یک رژیم طبیعی است که از دو هزار و پانصد سال پیش تاکنون برای ما باقی مانده است. این رژیمی نیست که از خارج بر این کشور تحمیل شده باشد. حکومت سلطنتی را دولت های استعماری در ایران به وجود نیاورده اند.»• سخنرانی در باشگاه روزنامه نگاران فرانسه، ۲۶ مهر ۱۳۴۰• «رژیمی در خطر است که طبیعی نباشد، در صورتی که رژیمِ ایران یک رژیمِ طبیعی است که از دو هزار و پانصد سال پیش تا کنون برای ما باقی مانده است. این رژیمی نیست که از خارج بر این کشور تحمیل شده باشد. حکومت سلطنتی را دولت های استعماری در ایران به وجود نیاورده اند.»در باشگاهِ روزنامه نگاران فرانسه، ۲۶/۷/۱۳۴۰• «من هیچ کس را فهمیده تر از ایرانی در هیچ جا ندیده ام. تنها مسئله ای که هست، تشکّلِ این افراد است، که چطور اجتماعِ آن ها همان درایت و فهمِ انفرادی را پیدا بکند. چیزی که باید آرزومند آن باشیم این است که همان فهمی که فرد فردِ مردمِ ایرانی دارند، همان را اجتماعِ آن ها هم باهم پیدا بکند. البتّه این مستلزم این است که غرض ها کمتر بشود، و اگر چنین شد و هر فردی فهمید که بقای او بسته به بقای اجتماع است، این مشکل حل می شود.»در میان نمایندگان مردمِ استان ها و عشایر، ۹/۸/۱۳۴۰• «در دنیای کنونی که وجود اختلافات سیاسی ناشی از مشکلات اقتصادی و طرز تفکرهای گوناگون مسئلة لزوم توجه بیشتر به همکاری ملت ها را در پیش می آورد، یکی از بهترین وسائلی که در توسعة صلح و تفاهم بین المللی و یگانگی فکر و هدف مؤثر است پیش آهنگی است که میلیون ها زن و مرد در سراسر گیتی اعضای با ایمان و فعّال این سازمان مفید و ارزنده را تشکیل می دهند.»پیام به مناسبت نهمین سال نهضت جدید پیشاهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «دنیای امروز احتیاج به ملت های دارد که درست فکر کنند و با واقع بینی حوادثی را هر آن ممکن است حیات و استقلال آن ها را تهدید کند دریابند. کودکانی که با تربیت پیش آهنگی رشد می کنند در اثر تعلیماتی که فکر آن ها را بازتر و قضاوتشان را صحیح تر می کند می توانند به رفع این مخاطرات نائل آیند و نقش خود را در سرزمینی که به آن ها تعلّق دراد، بهتر ایفا کنند.»پیام به مناسبت نهمین سال نهضت جدید پیشاهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «اکنون پیشاهنگی ما یکی از مترقی ترین سازمان های نوع خود در تمام جهان است. ما می کوشیم تا از این راه مردمی آزاد و سربلند و مجهز به فضائل اخلاقی و آشنا به وظائف ملی و مذهبی و اجتماعی تربیت کنیم.»پیام به مناسبت، نهمین سال نهضت جدید پیش آهنگی ایران، ۴ آذر ۱۳۴۰• «تا زمانی که سوء نیّت و عدم اعتماد و تلخی ناشی از تسلط ها و محرومیت ها که نتایج آن چیزی جز جنگ و ظلم و بدبختی نیست، در روح ملل و نمایندگان آن ها نفوذ داشته باشد؛ مسائل سیاسی به دشواری حل خواهد شد و اجرای تصمیمات سیاسی به سختی انجام خواهد گرفت و به آسانی مورد اعتراض واقع خواهد شد.»سخنان در پاسخ به رنه ماهو، کاخ یوسنکو، پاریس، ۲۵ مهر ۱۳۴۰• «افسر باید دارای خصائل سه گانه باشد: فرمانده، پدر، مربی.• سخنان خطاب به افسران ارتش شاهنشاهی، ۵ آبان ۱۳۲۰• «اگر ملل مختلف مسلمان جهان دور از منافع فردی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و جغرافیایی بر روی اصول و تعلیمات اسلامی با هم نزدیکی و پیوستگی بیشتری پیدا می کردند؛ نه فقط به حال خود آن مجامع و ممالک مفید می شد، بلکه ممکن بود چنین عاملی در وضع تمام جهان و سالم کردن محیط دنیا نیز تأثیر بخشد.»• در سلام عید مبعث، ۱۲ دی ۱۳۴۰• «کوشش همه ما باید این باشد که نه تنها مملکت ما بر طبق اصول عالیه اخلاقی و معنوی دین مبین اسلام اداره شود، بلکه انشاءالله در دنیا یک جامعه حقیق اسلامی به وجود آید و دول و ملل مسلمان صرف نظر از مقتضیات خاص جغرافیایی و سیاسی و اقتصادی خود به صورت اتحادیه ای در تحت لوای اصول اسلامی در آیند که وظیفة آن تقویت بنیاد صلح و حسن تفاهم بین المللی و پیشرفت جامعه بشری به سوی اصول عالی معنوی باشد.»• در سلام عید مبعث، ۱۲ دی ۱۳۴۰• «باید آرمان های عالی پیش آهنگی افراد را از یک طرف برای مبارزه با مشکلات زندگی و از طرف دیگر برای انجام کار نیک مهیا کند. سازمان پیش آهنگی ایران باید در سراسر کشور و در دورافتاده ترین دهات و کوهستان ها و نقاط آن رخنه کند و جوان های مملکت را هر چه بیشتر با این آرمان ها آشنا سازد.»سخنرانی در شورای عالی پیش آهنگی، ۴ آذر ۱۳۴۱• «از تخت سلطنت بالاتر چیزی نیست، ولی نه تخت تفرعن و تبختر، بلکه تختی که جایگاه آن قلوب ملت باشد.»• سخنان در اجتماع مردم تبریز، ۱۹ مهر ۱۳۴۱• «عظمتِ گذشتهٔ ما باید امروز با علمی جدید، با هنری جدید، با تحقیقاتِ جدید، با اصولِ عالی تمدّنِ امروزی توأم شود، و اساسِ خانواده های ایرانی باید بر رفاهیّت از لحاظِ مادّی، امنیّت از لحاظِ قضائی، عدالت اجتماعی و شکفتگیِ علم و دانش و هنر استوار باشد.»در دانشگاهِ پهلوی شیراز، ۵/۱۰/۱۳۴۱• «تاریخ چندهزارسالهٔ کشورِ من که روزی بزرگترین امپراتوری جهان را تشکیل می داد، به خلافِ بسیاری از مواردِ مشابه، تاریخ یک سلسله کشورگشایی ها و قتل و غارت ها و زورگویی ها نیست، بلکه تاریخی است که بیش از هر چیز بر پایهٔ عدالت و آزادگی استوار است.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «در طولِ قرونِ متمادی بارها کشورِ من دستحوشِ حملات و مهاجماتی شده که هر یک از آن ها برای نابود کردن مملکتی کافی بوده است، ولی هر باره مهاجمین در مدنیّت و فرهنگِ درخشانِ ایران حل و مستهلک شده اند، و بدین ترتیب چراغی که هزاران سال پیش در این سرزمین افروحته شد از خِلالِ ظلمت ها و طوفان ها همچنان فروزان و تابناک، به دستِ ما که وارثِ این میراثِ عظیمِ مدنیّت هستیم، رسیده است.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «ما ملّتِ مستقلی هستیم که هیچگونه احساسِ حقارتی در مواجهه با خارجی نداریم، و چون خودمان را با هر کشور و ملّتِ دیگری از حیث حقوق مساوی می دانیم، برای ما همکاری با مللِ دیگر سهل و آسان است... ما احتیاج نداریم که از صبح تا شب به ملّتِ خودمان حسِّ کینه توزی و دشمنی با خارجی را تلقین کنیم، بلکه بالعکس احساسِ دوستی و همکاری را با دیگران، البتّه با حفظِ تمامِ منافعِ ملّی خودمان، تقویت کنی.»در کنگرهٔ آمریکا، ۲۲/۱/۱۳۴۱• «ما امروز وقتی صحبت از وطن و مملکت می کنیم، منظورمان فقط یک اصلاحِ کتابی و یک چیزِ خشکی که تنها مربوط به گذشته یا صرفاً عاملِ تحریکِ احساساتِ وطن پرستی و عِرقِ ملیّت ما باشد، نیستو وقتی صحبت از وطن و آینده می کنیم، نظرمان مملکتی است که در دنیای امروز بتواند همگامِ پیشرفته ترین ممالکِ دنیا به زندگیِ پُرافتخارِ خود ادامه دهد.»در میانِ دانشجویانِ ایرانی مقیم آنکارا، ۷/۸/۱۳۴۱• «ایمان و اعتقاد راسخ من به اصول حقّة اسلامی همواره بزرگترین راهنمای من در خدمت به ملت و مملکت بوده است.»• در سلام عید غدیر، ۲ خرداد ۱۳۴۱• «همیشه گفته ام و باز هم تکرار می کنم که پیشرفت واقعی هر کشور مستلزم توجه به اصول معنوی است و هر قدر هم که دنیا در زمینة مادیات ترقی کند بدون معنویت این ترقی ارزشی ندارد.»• «نفعی که از زیان به دیگری حاصل می شود، حرام است. پُر شدن شکمی که حاصل آن گرسنه ماندن سایرین باشد، در حُکم قتل نفس است. انباشتن کیسة معدودی که نتیجه اش تهی ساختن کیسة هزاران فرد دیگر باشد، مخالف عقل و انصاف و صرف وحشیگری است. محکوم کردن بیگناهِ مظلوم، بزرگترین عامل خرابی کشور است.»پیام به ملت ایران به مناسبت جشن مشروطیت، ۱۴ مرداد ۱۳۲۱• «این فکری که شاید تا به حال در مغز خیلی از افراد این مملکت وجود داشت که لازمة تأمین زندگی این است که یک ورق کاغذ به عنوان دیپلم به دست بیاورد و بعد خیالش راحت باشد، فکر مضری است؛ زیرا این یک ورق کاغذ به تنهایی برای تأمین زندگی یک فرد کافی نیست. دستگاه فرهنگ ما نباید کارخانة دیپلم سازی بی سوادها باشد، زیرا اگر مایة تحصیلی سست و کم باشد، صرفاً یک ورقة کاغذ به عنوان دیپلم نه هنری است و نه افتخاری است.»سخنان در جمع دانشجویان رتبه اول دانشکده ها، ۲۸ آذر ۱۳۴۱• «جوانانِ کشور ما که آن ها را بزرگترین سرمایة حقیقی خود می دانیم، باید در سایة نیرومندی واقعی بتوانند وظائف خطیری را که به خصوص از لحاظِ اخلاقی و وجدانی بر عهده دارند به نحو احسن انجام دهند. باید سعی کنند همان طور که در نیرومندی جسم خود می کوشند وجود خویش را به زیور علم و ادب و مردانگی و اخلاق و میهن پرستی بیارایند.»پیام به ورزشکاران، ۴ آبان ۱۳۴۲• «سوابقِ ملّی ما و عظمتِ گذشتهٔ ما و رشدِ باطنی و عمیق ما و شایستگی مردم این سرزمین و همچنین ثروت های طبیعی و خدادادِ ما در واقع ما را ملزم و محکوم می کند که در زمرهٔ مللِ زنده و بزرگِ دنیا قرار بگیریم. برای تأمینِ این منظور می بایستی ما از هر جهت دوشادوشِ پیشرفته ترین ممالک دنیا قدم برداریم.»در سلامِ عید غدیر، ۲۳/۲/۱۳۴۲• «همیشه گفته ام و باز هم تکرار می کنم که پیشرفت واقعی هر کشور مستلزم توجه به اصول معنوی است و هر قدر هم که دنیا در زمینة مادیات ترقی کند بدون معنویت این ترقی ارزشی ندارد.»• «امروز چیزی که بیشتر در این مملکت لازم داریم این است که همه همدیگر را بفهمیم. کسی کسی را فریب ندهد و کسی به کسی دروغ نگوید، باطن و ظاهر همه یکی باشد.»سخنان در بازدید اردوی دانشجویان، بابلسر، ۲۳ تیر ۱۳۳۴• «دانشجویان ما برای ما عزیزند، ولی از این پس مملکت ما به هیچ کس رشوة بی سوادی نخواهد دارد و صرفاً این عنوان که من دانشجو هستم و به هر وضعی که ممکن بوده دیپلم گرفته ام، معنایی نخواهد نداشت؛ برای پیشرفت، شما باید واقعاً کسب علم کرده باشید.»• در حضور نمایندگان دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا، کاخ سعدآباد، ۲۱ شهریور ۱۳۴۳• «بعضی اوفات جریانِ حوادث و تصادفات طوری است که اگر فرصتِ مساعدی برای کسی پیش بیاید که امکانِ خدمت داشته باشد و در این امر غفلت ورزد، می توان نامِ این غفلت را خیانت گذاشت.»سلامِ چهارم آبان، ۱۳۴۳• «در ایرانِ امروز ما محتاج نیستیم برای کارهای بزرگ دست به عوام فریبی بزنیم. چون هر کاری که به مصلحت هست از روی حساب و تحقیق و مطاله انجام می گیرد و برای به اصطلاح جلبِ نظر و خریدنِ افکار و آراء یا گول زدنِ افکار و آراء نیست.»خطاب به کشاورزانِ لشت نشاء، ۷/۳/۱۳۴۱• «ضامن همة موفقیت های من ارادة خداوندی است و من حس می کنم که فقط بندة کوچک او هستم که مجری نیّات و مشیّت کاملة الهی نسبت به دین ملت و مملکت می باشم.»• سلام چهارم آبان ۱۳۴۳
wikiquote: محمدرضا_پهلوی