نعمت الله فاضلی

نعمت الله فاضلی (زاده ۱ شهریور ۱۳۴۳، اراک) انسان شناس و نویسنده ایرانی است. فاضلی دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سال ۱۳۹۱ تاکنون بوده است. او دکترای خود را در رشته انسان شناسی اجتماعی از مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن در سال ۱۳۸۳ اخذ کرد. فاضلی آثار متعددی در حوزه انسان شناسی، مطالعات فرهنگی، مطالعات شهری و فرهنگ ایران معاصر تألیف و ترجمه کرده است. کتاب هایی مانند تجربه تجدد، تاریخ فرهنگی ایران مدرن، فرهنگ و شهر، مردم نگاری سفر و پشت دریاها شهری است، از مهم ترین تألیفات وی به شمار می روند. وی سخنرانی ها، نشست ها و گفتگوهای متعددی در ارتباط با فرهنگ معاصر ایران و موضوعات مختلف علوم انسانی و اجتماعی در انجمن جامعه شناسی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دانشگاه های مختلف ایران داشته است. علاوه بر این، فاضلی با نوشتن مقالات و یادداشت های مختلف و گفتگو و مصاحبه با مطبوعات غیر دانشگاهی از جمله روزنامه ایران، همشهری، اعتماد و شرق در حوزه عمومی نیز فعالیت دارد. بخشی از این گفتگوها و مصاحبه ها در کتاب در حوالی همین کوچه ها منتشر شده است. او همچنین گفتگوها و مناظره های علمی متعددی با شخصیت های علمی ایران از جمله دکتر عباس علوی شاد، محمد امین قانعی راد، محمد حسین پناهی، هادی خانیکی، حسین پاینده، عباس منوچهری، محمد سعید ذکایی، محمود شهابی، رضا داوری، علی اصغر مصلح، صادق زیباکلام، علیرضا شجاعی زند، محمد رضا اسدی و احمد آکوچکیان در برنامه های تلویزیونی داشته است.
آموزش و علم و دانشگاه در معنای معاصر آن دربردارنده نوعی نظم نمادین، ارزش های اخلاقی و باورهای ویژه خود است که متناسب با منطق اقتضای جهان مدرن می باشد.
در رویکرد فن سالارانه غالب در نظام آموزشی و آموزش عالی ما، اقتضائات تاریخی و بومی فرهنگ و جامعه ایران نیز دیده نشده است. در نتیجه، نظام آموزش و آموزش عالی فن سالار در ایران معاصر از ایفای مهم ترین کارویژه اش یعنی خلق سوژه یا انسان نوعی معاصر، بازمانده است.
فاضلی نقش مؤثری در گسترش رشته انسان شناسی فرهنگی و مطالعات فرهنگی در ایران داشته است. داریوش رحمانیان، او را دانشمندی تمام عیار در مباحث میان رشته ای می داند که وجودش در این مباحث، در فضای آکادمیک کشور مغتنم است. فاضلی در زمینه های مطالعات آموزش عالی، مطالعات شهری، سیاست فرهنگی، تاریخ فرهنگی، مطالعات رسانه، جامعه شناسی هنر و ادبیات، مردم نگاری با تمرکز بر مردم نگاری در حوزه های فرهنگ معاصر ایران و بریتانیا و همچنین آموزش انسان شناسی اجتماعی- فرهنگی و مطالعات فرهنگی، فعالیت های آموزشی و پژوهشی و مشاوره های تخصصی انجام می دهد. حسن محدثی در مقاله خود دربارهٔ نظریه های جامعه شناسی در ایران، از نعمت الله فاضلی به عنوان یکی از معدود استادان علوم اجتماعی یاد می کند که واجد استقلال فکری و خلاقیت نظری است.
نعمت الله فاضلی در روستای مصلح آباد اراک متولد شد. او تحصیلات خود را تا پایان دوره دبیرستان در روستای مصلح آباد گذراند. فاضلی دوره کارشناسی خود را در رشته علوم اجتماعی گرایش پژوهشگری در دانشگاه تبریز و دوره کارشناسی ارشد را در رشته مردم شناسی در دانشگاه تهران سپری کرد. او دکتری خود را در رشته انسان شناسی اجتماعی در سال ۱۳۸۳ از دانشگاه لندن (مدرسه مطالعات شرق و آفریقا) اخذ کرد. فاضلی در رساله خود با عنوان «ابعاد سیاسی فرهنگ»، به بررسی شکل گیری مطالعات انسان شناختی، آموزش این رشته در ایران و پیوندهای آن با تحولات سیاسی رخ داده در یک صد سال گذشته مانند انقلاب مشروطه، روی کار آمدن خاندان پهلوی و انقلاب اسلامی پرداخت. رساله فاضلی را انتشارات راتلج با همکاری فرهنگستان بریتانیا در سال ۲۰۰۶ منتشر کرده است. مایکل فیشر، استاد دانشگاه MIT در یادداشتی دربارهٔ این کتاب، آن را اثری ممتاز می داند که اطلاعات اتوبیوگرافی شگفت انگیزی بدست می دهد.
فاضلی فعالیت دانشگاهی خود را از سال ۱۳۷۰ با تدریس در دانشگاه خوارزمی به عنوان مربی، آغاز کرد. او در ابتدا به تدریس دروس انسان شناسی فرهنگی و جامعه شناسی هنرها و ادبیات پرداخت. فاضلی در سال ۱۳۷۴، به ریاست مرکز پژوهش های بنیادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منسوب شد و تا سال ۱۳۷۸ که برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت، در این سمت فعالیت داشت. او در سال ۱۳۷۵ فصلنامه تحقیقات فرهنگی «نامه پژوهش» (این فصلنامه در سال ۱۳۸۱ به نامه پژوهش فرهنگی تغییر نام یافت و در حال حاضر با نام فصلنامه فرهنگ و ارتباطات منتشر می شود) و در ۱۳۷۶ فصلنامه تحقیقات فرهنگی استان مرکزی با نام «راه دانش» را راه اندازی کرد. او در سال ۱۳۸۳ پس از اخذ دکترای انسان شناسی اجتماعی به ایران بازگشت و به عنوان معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی فعالیت خود را آغاز کرد. از آن زمان او به عنوان عضو گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی به تدریس دروس برنامه ریزی و سیاست گذاری فرهنگی، جامعه شناسی هنرها و ادبیات، برنامه ریزی فرهنگی شهر و انسان شناسی فرهنگی پرداخت. فاضلی در این دوره با انجمن جامعه شناسی ایران و انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات همکاری داشت و مدتی، مدیر گروه مطالعات فرهنگی انجمن جامعه شناسی ایران بود. او در سال ۱۳۹۱، به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انتقال یافت و در سال ۱۳۹۲ به عنوان رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی این پژوهشگاه، انتخاب شد. او هم اکنون، مدیر مسئول مجله جامعه پژوهشی فرهنگی است. نعمت الله فاضلی از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۱۱ عضو وابسته هیئت علمی مدرسه مطالعات شرق و آفریقا دانشگاه لندن بود. علاوه بر این او از سال۱۳۸۷ تاکنون عضو وابسته دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران می باشد. فاضلی تألیفات و ترجمه های بسیار فراوانی در قالب کتاب، مقاله و یادداشت در رابطه با موضوعات مختلف حوزه علوم اجتماعی، انسان شناسی، جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی منتشر کرده است.

نعمت الله فاضلی- انسان شناس و نویسنده ایرانی است.
• «نوسازی مشکلش این شد که چون انسان و رفاه درونی و فرهنگ را ندید و در کل شادی و شادمانی را ندید، نتوانست برای ما مشکل را حل کند. امروزه هم اقتصاددانان، هم جامعه شناسان و جمعیت دانان و روان شناسان، نوسازی را به عنوان یک پارادایم و موفقیت برای نجات جوامع از بحران های موجود خود نمی دانند.»• «در هیچ زمانی مانند امروز موسیقی با جوانان در ارتباط نبوده و بخشی از هویت جوانی محسوب نمی شده است. این اتفاق محصول پیوند موسیقی و رسانه است. امروزه سبکهای موسیقی به عنوان منابع هویت بخش جوانان شکل گرفته و توسعه پیدا کرده است. جوانان با موسیقی خواستهای خود را مطرح کرده و پیش می برند و اگر رسانه ها وجود نداشتند موسیقی و جوانی این گونه به هم پیوند نمی خورد. در طول تاریخ موسیقی دانان حکما و بزرگان فرهنگ بودند اما امروز جوانی و موسیقی پیوند استواری با یکدیگر برقرار کرده اند. در عصر مدرن، موسیقی و جوانی به این دلیل با هم گره خورده اند که هر دو با ساختار احساسات در قرن بیستم ارتباط دارند. کشور ما همزمان با غرب، موسیقی را به عنوان یک ژانر موسیقایی و هنری اخذ نمود و از طریق این موسیقی، مفهوم جوان بودن را تولید و بازتولید کرد و شکل داد.»در -> تاریخ فرهنگی ایران مدرن
• «گفتمان سنتی، گفتمان سکولار، گفتمان ایدئولوژیک انقلابی و گفتمان ایدئولوژیک انتقادی. این چهار گفتمان مسلط در تبیین فهم مسجد در ایران همواره وجود داشته است.»در -> تاریخ فرهنگی ایران مدرن
• «امروزه بسیاری از چیزها در روستا از میان رفته اند، به ویژه برای جوانان؛ که آرامش و آسایش خاطر و روح و روان روستایی را آزرده کرده است. کمابیش بسیاری از آسیب های شهری وارد روستا نیز شده است... روستاها به دلیل عدم برخورداری کامل از نظم نمادین مدرن و عدم برخورداری از مراکز اقتصادی- اجتماعی وسیاسی مدرن، بیش از شهرها در میانه راه سنت و مدرنیته قرار گرفته اند و تعارض های سنّت و مدرنیته در روستاها بیش از شهرها خشونت بار و عریان است.»